Ogrody lecznicze jako forma wspomagania terapii

• Autorzy: Dmitruk Michał

Identyfikatory

DOI

10.35784/teka.543

Warianty tytułu

EN

Healing gardens as a way of aiding therapy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bliskość natury zawsze wywierała pozytywny wpływ na zdrowie człowieka i jego dobre samopoczucie. Od czasów rewolucji neolitycznej, zapoczątkowanej 10000 lat przed naszą erą i rozpoczęcia procesu przechodzenia z łowiectwa i zbieractwa do osiadłego trybu życia, świętym ogrodom, gajom czy formacjom skalnym zaczęto przypisywać mistyczną moc. W średniowieczu, stałymi elementami zespołów klasztornych były ogrody. Zarówno te ziołowe o funkcji czysto pragmatycznej – leczniczej, jak i ogrody rekreacyjne i wypoczynkowe – jako miejsce sprzyjające kontemplacji i zadumie. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym, obecność ogrodów w przestrzeni osadniczej człowieka stała się trwałym elementem krajobrazu. Zauważono ich dobroczynny wpływ na psychikę i stan zdrowia człowieka, jak i doceniono walory czysto estetyczne. Wraz z rozwojem nowoczesnych technik medycznych, uzdrawiająca rola ogrodów została zmarginalizowana, bądź zupełnie pominięta. Skupiono się na czysto fizjologicznych efektach terapii a niezwykle istotny aspekt psychologii w przebiegu leczenia uznano za drugorzędny. Obecnie wiemy, że stan psychiczny pacjenta ma niejednokrotnie kluczowy wpływ proces zdrowienia. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, w Kanadzie, jak i w niektórych krajach Europy Zachodniej ogród jest nieodłącznym elementem planu budynków służby zdrowia. Służy on nie pracownikom, ale przede wszystkim pacjentom, w celach wypoczynkowych i relaksacyjnych co ma wymierne przełożenie na proces rekonwalescencji. Zaplanowany jest w sposób pomagający wyzbyć się stresu i obciążeń psychicznych związanych z chorobą, dający poczucie spokoju i bezpieczeństwa. W Polsce ogrody lecznicze, towarzyszące budynkom szpitali czy przychodni nie są uważane za niezbędny element ich architektury, a zasady kompozycyjne takiej przestrzeni nie są dla wszystkich projektantów znane, bądź czytelne. Pojawia się więc konieczność edukacji społecznej, a wśród architektów pojawienia się trendu, skupionego na umiejscawianiu takich przestrzeni w towarzystwie budynków opieki medycznej i traktowaniu ich jako element nieodzowny. Korzyści zdrowotne dla pacjenta z takich udogodnień jakimi są ogrody lecznicze są niewspółmierne do kosztów ekonomicznych. A przecież to zdrowie jest najcenniejsze.

EN

Being close to nature always had a positive impact on human health and well-being. From the Neolithic Revolution, which began 10,000 years before our era and the start of the transition from hunting and gathering to sedentary life, people began to ascribe mystical powers to sacred gardens, groves or rock formations. In the Middle Ages, gardens were often placed near monasteries. Herbal ones for purely pragmatic, therapeutic function and recreational gardens, as places for contemplation and reverie. With the development of civilization, the presence of gardens amongst the human settlements has become a permanent part of the landscape. Their beneficial effect on the psyche and human health, as well as purely aesthetic qualities has been appreciated. With the development of modern medical techniques, the role of healing gardens has been marginalized, or entirely omitted. In Poland, medical gardens, along with hospitals and clinics are not considered an essential element of their architecture. There is a need for public education, also among architects, to force a trend, focusing on designing healing gardens along with hospital buildings. Health benefits for the patients are disproportionate to the economic costs. Yet health is the most valuable.

Słowa kluczowe

PL

przestrzeń publiczna; projektowanie zieleni; ogród leczniczy; stres; leczenie; zdrowie; rehabilitacja

EN

public space; landscape design; healing gardens; stress; health; rehabilitation; treatment

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 11, nr 2
• Strony: 15--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., ryc.

Twórcy

autor

Dmitruk Michał

• Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska

Bibliografia

• 1. Cooper M., 1999. Historical and cultural perspective on healing gardens. John Wiley & Sons, Nowy Jork.
• 2. Gesler W., 1998. Putting health into place: landscape, identity and well-being, Syracuse, Syracuse University Press.
• 3. Hensel W., Tabaczyński S., 1978. Rewolucja neolityczna i jej znaczenie dla rozwoju kultury europejskiej. Zakład Narodowy im. Osolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• 4. Latkowska M.,2008. Hortiterapia – rehabilitacja i terapia przez pracę w ogrodzie. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych.
• 5. Kaplan S., 1995. The Restorative Benefits of nature: Toward an Integrative framework, Journal of Environmental Psychology.
• 6. Rybczyński W., 1999. A Clearing in the Distance: Frederick Law Olmsted and North America in the Nineteenth Century. Nowy Jork.
• 7. Stigsdotter U. i Grahn P., 2002. What makes a garden a healing garden? Journal of Therapeutic Horticulture
• 8. Szolginia W., 1992. Architektura: Sigma NOT, Warszawa.