Natężenie i struktura ruchu pociągów na sieci kolejowej w Polsce oraz jej zmiany w latach 2010-2020

• Autorzy: Bocheński Tadeusz

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.23.009.21788

Warianty tytułu

EN

Intensity and structure of train traffic on the railway network in Poland and its changes in 2010-2020

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest sprawdzenie czy modernizacja poszczególnych odcinków linii kolejowych wpłynęła na zwiększenie na nich ruchu kolejowego oraz czy podział sieci TEN-T na linie dedykowane dla transportu towarowego i pasażerskiego odzwierciedla się w faktycznej strukturze ruchu. Zbadano przestrzenny rozkład i strukturę ruchu pociągów na sieci kolejowej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w 2020 r., w oparciu o dane o średniodobowym ruchu pociągów pozyskane od zarządcy infrastruktury. Przedstawiono krótką charakterystykę rynku kolejowego w Polsce (infrastruktura i przewozy) i jego zmian w badanym okresie, jako tło dla dalszych rozważań. Wskazano odcinki linii kolejowych z największym ruchem ogółem oraz z przewagą lub dominacją ruchu pasażerskiego i towarowego, a także takie, na których kumulował się zarówno duży ruch pociągów towarowych, jak i pasażerskich. Zmiany w ruchu pociągów przeanalizowano porównując dane z lat 2020 i 2010. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany, które wystąpiły na liniach poddawanych w ostatnich latach modernizacji lub rewitalizacji.

EN

The aim of the article is to check whether the modernization of individual sections of railway lines resulted in an increase in rail traffic on them and whether the division of the TEN-T network into lines dedicated to freight and passenger transport is reflected in the actual structure of traffic. The spatial distribution and structure of train traffic on the PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. railway network in 2020 was examined, based on data on the average daily traffic of trains obtained from the infrastructure manager. A brief description of the railway market in Poland (infrastructure and transport) and its changes in the analyzed period is presented as a background for further considerations. Sections of railway lines with the highest total traffic and with predominance or dominance of passenger and freight traffic, as well as those on which both large freight and passenger traffic accumulated, were indicated. Changes in train traffic were analyzed by comparing data from 2020 and 2010 - particular attention was paid to changes that occurred on lines that have been modernized or revitalized in recent years.

Słowa kluczowe

PL

kolej polska; natężenie ruchu pociągów; struktura ruchu kolejowego

EN

Polish Railway; train traffic volume; railway traffic structure

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 26(2)
• Strony: 24--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Bocheński Tadeusz

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Uniwersytet Szczeciński, A. Mickiewicza 64, 71-101 Szczecin

• https://orcid.org/0000-0001-6172-7914

Bibliografia

• [1] Antoniewicz M., Zielaskiewicz H., 2012, Transport kolejowy [w:] I. Fechner, G. Szyszka (red.), Logistyka w Polsce. Raport 2011, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, 43-59.
• [2] Biała Księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, Bruksela 28.03.2011, KOM (2011) 144 wersja ostateczna.
• [3] Bocheński T., 2011, Pasażerskie połączenia kolejowe w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XVIII, 15-25.
• [4] Bocheński T., 2016, Przemiany towarowego transportu kolejowego w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• [5] Bocheński T., 2019, Dostęp wybranych miast do kolei na tle rozwoju i regresu sieci kolejowej w Polsce [w:] T. Przerwa, D. Keller, B. Kruk (red.), A jednak kolej! Historyczne i współczesne uwarunkowania rozwoju transportu, Muzeum Historyczne w Lubinie, Lubin, s. 121-132.
• [6] Bocheński T., 2021, Analiza porównawcza ruchu pociągów pasażerskich w Polsce w latach 2010 i 2020, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(2), 69-82.
• [7] Bocheński T., 2022, Przestrzenny rozkład ruchu pociągów towarowych w Polsce na tle zmian na rynku kolejowym w latach 2010-2020, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25(1), 58-72.
• [8] Dyr T., Wełniec P., 2006, Infrastruktura transportu kolejowego w Unii Europejskiej i Polsce, Technika Transportu Szynowego, 7-8, 23-28.
• [9] Engelhardt J., 2023, Ekonomika inwestycji infrastrukturalnych i taborowych w sektorze kolejowym – wybrane zagadnienia, Rozprawy i Studia, MCCCXLVI 1272, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• [10] Fojcik E., 2011, Główne międzynarodowe linie kolejowe AGC/AGTC w obszarze Górnego Śląska, Przegląd Komunikacyjny, 3-4/2011, 56-61.
• [11] Infrastruktura – linie kolejowe, https://dane.utk.gov.pl/sts/ infrastruktura/linie-kolejowe/18885,Linie-kolejowe-w-2021-r.html [dostęp: 14.02.2023].
• [12] Komornicki T., Rosik P., 2022, Metody ewaluacji efektów przestrzennych inwestycji transportowych, Studia. Cykl monografii, t. 17, KPZK PAN, Warszawa.
• [13] Komusiński Sz., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988-2008, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XVII, Warszawa-Rzeszów.
• [14] Koziarski S., 2017, Kierunki modernizacji sieci kolejowej w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(3), 7-30.
• [15] Król M., Taczanowski J., 2016, Regionalne przewozy kolejowe w Polsce, Czechach i na Słowacji, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• [16] Lijewski T., Koziarski S., 1995, Rozwój sieci kolejowej w Polsce. Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [17] Pietrzak K., 2015, Towarowy transport kolejowy w Polsce: konkurencja i konkurencyjność, Akademia Morska w Szczecinie, Szczecin.
• [18] Podsumowanie 2020. Przewozy pasażerskie i towarowe, 2021, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa.
• [19] Przewozy pasażerskie – dane eksploatacyjne, Urząd Transportu Kolejowego, https://dane.utk.gov.pl/sts/przewozy-pasazerskie/dane-eksploatacyjne/19697,Przewozy-pasazerskie.html [dostęp: 14.02.2023].
• [20] Przewozy towarowe – dane eksploatacyjne, Urząd Transportu Kolejowego, https://dane.utk.gov.pl/sts/przewozy-towarowe/dane-eksploatacyjne/19703,\Przewozy-towarowe. html [dostęp: 14.02.2023].
• [21] Raport roczny za 2010 rok, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
• [22] Raport roczny za 2019 rok, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
• [23] Raport roczny za 2020 rok, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
• [24] Regulamin Sieci 2019/2020 (2018). PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa.
• [25] Rosik P., Kowalczyk K., 2015, Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000-2010, Prace Geograficzne, 216, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• [26] Rozkład jazdy PKP, http://old.rozklad-pkp.pl/ [dostęp: 11.03.2020].
• [27] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/ UE, Dz.U. Unii Europejskiej 20.12.2013 L 348/129.
• [28] Sprawozdanie z wykonania planu realizacji Krajowego Programu Kolejowego do 2023 roku za rok 2020 (2021). Uchwała Nr 86/2021 Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2021 r.
• [29] Statystyka przewozów pasażerskich w 2019 r., Urząd Transportu Kolejowego, https://www.utk.gov.pl/pl/raporty-i- -analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/dane-archiwalne [dostęp: 25.02.2021].
• [30] Sustainable and smart mobility strategy. Putting European transport on track for the future, 2021, Komisja Europejska.
• [31] Taczanowski J., 2020, The influence of COVID-19 on international and long-distance passenger rail transport. The cases of Italy and Poland – the first observations, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(2), 14-19.
• [32] Taczanowski J., Kołoś A., 2020, The influence of COVID-19 on regional railway services in Italy and Poland, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(2), 40-45.
• [33] Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• [34] Transport – wyniki działalności w 2020 r., 2021, GUS, Warszawa.
• [35] Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, Dz.U. 2003 nr 86 poz. 789.
• [36] Wojtkiewicz S., Bocheński T., 2019, Szczecińska Kolej Metropolitalna do Polic – konflikt ruchu towarowego i pasażerskiego, Problemy Transportu i Logistyki, 45(1), 24-27.
• [37] Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urządzenia systemu ETCS (2021), PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Załącznik 2.16 do Regulamin sieci 2021/2022.
• [38] Zielaskiewicz H., Górnikiewicz A., 2010, Wpływ rozwoju punktowej infrastruktury logistycznej na przewozy kolejowe, Logistyka, 6/2010, 31-34.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).