Geological content on maps and in accompanying texts developed until the end of the 18th century

• Autorzy: Szaniawska L.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

For many centuries on general geographical maps and early maritime maps geological information was rarely included. The map of the Wadi Hammamat valley, the Borgia world map, the Catalan world map and Carta de nauigar per le Isole nouamente... portolan chart were indicated as examples. Places where minerals occurred were presented mainly using textual descriptions. Among Renaissance maps and later maps published before the second half of the 18th century, the map of the Kingdom of Bavaria by Philipp Apian and the map of the Duchy of Świdnica in Silesia by Johann Wieland and Matthaus Schubart were discussed as examples. Distribution of raw materials and places of their extraction were shown using simple geometric signs with graphic characteristics for a given period. Mineralogical maps published in the second half of the 18th century were described based on the example of maps by Jean-Étienne Guettard and Johann Jirasek. Their content was compared with the texts accompanying them, developed under patronage of the contemporary scientific institutions and relevant methods of geological information presentation were described. From the late Renaissance symbols signifying extraction sites of raw materials had simplified and rather random shapes which indicates ‘unhurried’ development of cartographic methods on geological maps.

Słowa kluczowe

EN

history of cartography; geological cartography; mineralogical maps; Apian Philipp; Guettard Jean-Étienne; Jirasek Johann

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polish Cartographical Review
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 49, No. 2
• Strony: 79--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Szaniawska L.

• Polish Academy of Sciences, Institute of the History of Science Team for the History of Cartography

Bibliografia

• The Borgia World Map, PDF http://www.myoldmaps.com/late-medieval-maps-1300/237-the-borgia-mappamundi/237-borgia.pdf, w: http://www.myoldmaps.com/ Established 1994 (Henry Davis Consulting), re-establish 2010, last updated: 12 November 2016 (access 18.04.2017).
• Cartographical Innovations. An International Handbook of Mapping Terms to 1900, 1987. Ed. by Helen M. Wallis and Arthur H. Robinson. The International Cartographic Association. London: Map Collector Publications.
• Czerny A., 2015, Powstanie i etapy rozwoju map topograficznych do końca XIX wieku. In: Dawne mapy topograficzne w badaniach geograficzno-historycznych, Lublin, pp. 11-83. http://phavi.umcs.pl/at/attachments/2016/0708/103742-czerny-dawne-mapy-07-07-low-res.pdf (access 18.04.2017).
• Daszkiewicz P., Tarkowski R., 2008, Biblioteka i bibliograficzne źródła Jean-Éienne Guettarda - nowe dane na temat historii badań przyrodniczych w Polsce. „Przegląd Geologiczny” T. 56, nr 4, pp. 308-312.
• Fleszarowa R. 1962, Najstarsza mapa geologiczna i najstarszy opis geologiczny Polski. Dwóchsetlecie. „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, Seria C: Historia nauk matematycznych, fizyko-chemicznych i geologiczno-geograficznych” Z. 5, pp. 79-86.
• Graniczny M., Kacprzak J., Urban H., 2006, Mapy geologiczne ziem polskich w XVIII i pierwszej po¬ łowie XIX wieku. „Przegląd Geologiczny” T. 54, nr 9, pp. 759-763.
• Guettard J.-É., 1751, Mémoire et carte minéralogique sur la nature & la situation des terreins qui traversent la France & l’Angleterre. In: „Histoire de l’Académie Royale des Sciences”. Année M.DCCXLVI…, pp. 363-392, pl. 32.
• Guettard J.-É., 1764, Mémoire sur la Nature du Terrain de la Pologne et des Minéraux qu’il renferme. In: „Histoire de l’Académie Royale des Sciences”. Année M.DCCLXII..., Premiere Partie, pp. 234-257, Seconde Partie, pp. 293-336, pl. I-VI and a map.
• History of Cartography. Volume One. Cartography in Prehistoric, Ancient, and Medieval Europe and the Mediterranean, 1987. Ed. by J.B. Harley, D. Woodward. Chicago: University of Chicago Press.
• Jirasek J., 1786, Versuch über die Naturgeschichte einigen in Berauner Kreise gelegenen KammeralHerrschaften, besonders Zbirow, Tocznik, Königshof, […] Miroschau und Wossek. In: Abhandlungen der Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften auf das Jahr 1786 nebst der Geschichte derselben mit Kupfern. Prag und Dresden, in der Waltherische Hofbuchhandlung, chapt. VI, pp. 60-106, one map.
• Jirasek J., 1791, Die mineralogischen Bemerkungen auf einer Reise nach dem Riesengebirge von Johann Jirasek, Landes Ingenieur. In: Beobachtungen auf Reisen nach dem Riesengebirge, von Johann Jirasek, Abbé Gruber, Thaddäus Haenke, Franz Gerstner, veranstaltet und herausgegeben von der Königl. Böhm. Gesellschaft der Wissenschaften. Erste Abtheilung, pp. 3-30, one map.
• Jodłowski A., Walczy Ł., Gawroński W., 2005, Obrazy Żupy Wielickiej i miasta Wieliczki na mapach Wilhelma Hondiusa z 1645 roku. „Zabytki Polskiej Kartografii” Z. 9, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Kozák J., Čejchanová A., Kukal Z., Pošmourný K., 2016, Early Geological Maps of Europe. Central Europe 1750-1840. Cham: Springer.
• Szaniawska L., 1981, Mapa jako dokument wiedzy o Afryce w dobie odrodzenia. „Studia i Materiały z Historii Kartografii” T. 2, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Tarkowski R., 2005, Nowe materiały dotyczące podróży przyrodnika francuskiego J.-E. Guettarda do Polski (1760÷1762). „Przegląd Geologiczny” T. 53, nr 1, pp. 41-46.
• Tarkowski R., Daszkiewicz P., 2010, Badania geologiczne Jeana-Etienne Guettarda w Rzeczypospolitej (1760-1762). „Przegląd Górniczy” T. 66, nr 1-2, pp. 63-68.
• Wołkowicz S., Wołkowicz K., Miecznik J., 2009, Kartografia geologiczna ziem polskich do roku 1919. Katalog wystawy. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• Wołkowicz S., Wołkowicz K., 2014, Geological cartography in Poland in the 19th century. „Geological Quarterly” Vol. 58, no. 3, pp. 623-658.
• Wołkowicz S., 2016, Ewolucja map geologicznych Dolnego Śląska na przykładzie bloku karkonosko-izerskiego. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” 466, pp. 361-376.
• Wójcik A.J., 2012, Ewolucja europejskiej kartografii geologicznej do początków XX w. „Analecta” T. 1-2, pp. 173-202.
• Wójcik, A.J., Historia nauk geologicznych. In: Historia nauki o Ziemi, pp. 293-333. http://www.orenji.jawnet.pl/NAUKI%20O%20ZIEMI.pdf (access 22.04.2017).
• Wójcik A.J., Zarys historii kartografii. In: Historia nauki o Ziemi, pp. 338-375. http://www.orenji.jawnet.pl/ NAUKI%20O%20ZIEMI.pdf (access 22.04.2017).
• Wójcik Z., 1992, Znajomość ważniejszych kopalin na ziemiach polskich w epoce Oświecenia. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” T. 37, z. 2, pp. 33-66.
• Wójcik Z., 2000, Oświeceniowe koncepcje stratygrafii geologicznej w Polsce. „Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności” T. 2, pp. 5-19.