Monitoring małych rzek wyżynnych na przykładzie potoku Łękawka (gmina Bestwina, województwo śląskie)

• Autorzy: Salachna Anna , Widuch Dominika

Identyfikatory

DOI

10.53052/pjmee.2023.5.05

Warianty tytułu

EN

Monitoring of small upland rivers on the example of the Łękawka stream (Bestwina commune, Silesian Voivodeship)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the assessment of the water condition of the Łękawka stream according Water Framework Directive, carried out on the basis of research on benthic macroinverte-brates and the analysis of data on other indicators used in the monitoring of waters. Sampling of macroinvertebrates, taxonomic identification and calculation of the MMI_PL index were car-ried out in accordance with the Multi-Habitat Sampling (MHS) method according to the EU standard EN16150:2012, used in Poland for the monitoring of surface waters. Field studies were carried out in September 2022. From each site, 20 quantitative samples were taken from various fractions of the substrate present in the bottom, using a Surber net. Data on other biological indicators, physicochemical and hydrobiological parameters and chemical status were obtained from the resources of the State Environmental Monitoring, concerning the re-sults of monitoring of rivers and dam reservoirs in Poland in 2016-2021. Studies of the inver-tebrate macrofauna of the Łękawka stream showed the occurrence of only nine families, dom-inated by taxa with a wide range of ecological tolerance. The final assessment of the ecological status of the Łękawka water body, according to the RDW guidelines, based on the results of monitoring studies, showed a bad ecological status (class V) of the ecosystem. The key influence on this assessment, in accordance with the principle "the worst decides" was the value of the Polish Multimetric Ecological Quality Index MMI_PL, confirmed by the results of the hydromorphological index (HIR). The chemical status of the examined water body, de-termined on the basis of the results of monitoring priority substances in the field of water policy (a group of 45 indicators) and other pollutants (eight indicators), showed a "below good" class. Finally, on the basis of a comparison of the ecological and chemical status, the bad condition of the Łękawka stream was confirmed. The obtained results indicate a significant disruption in the functioning of the water ecosystem as well as a violation of the hydrological regime and morphological conditions of the streambed. It means that the achievement of the environmen-tal goal set by the Water Framework Directive is very seriously threatened. Therefore, it is nec-essary to urgently regulate activities in the field of water and sewage management in the catch-ment area, regarding water intake and discharge of municipal and industrial sewage.

Słowa kluczowe

PL

stan ekologiczny; stan chemiczny; wskaźniki biologiczne; makrobezkręgowce bentosowe

EN

ecological status; chemical status; biological indicators; benthic macroinvertebrates

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego
• Czasopismo: Polish Journal of Materials and Environmental Engineering
• Rocznik: 2023
• Tom: Vol. 5 (25)
• Strony: 41--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Salachna Anna

• University of Bielsko-Biala, Department of Environmental Protection and Engineering, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3789-2765

autor

Widuch Dominika

• Graduate of the University of Bielsko-Biala

Bibliografia

• 1. Bis B., Mikulec A. 2013. Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 2. EN 16150:2012 Water quality – Guidance on pro-rata Multi-Habitat sampling of benthic invertebrates from wadeable rivers.
• 3. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 2021. Ocena stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w latach 2016-2021 na podstawie monitoringu – tabela. Witryna internetowa https://wody.gios.gov.pl/pjwp/publication/RIVERS/88 (dostęp 20 IV 2023 r.).
• 4. Hydroportal 2023. Plany gospodarowania wodami. Karta charakterystyki JCWP Łękawka. Witryna internetowa http://karty.apgw.gov.pl:4200/api/v1/jcw/pdf?code=RW200006211549 (dostęp 26 IV 2023 r.).
• 5. Kołodziejczyk A., Koperski P. 2000. Bezkręgowce słodkowodne Polski – klucz do oznaczania oraz pod-stawy biologii i ekologii makrofauny. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• 6. Kondracki J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. PWN, Warszawa.
• 7. Kolada A. (red.) 2020. Podręcznik do monitoringu elementów biologicznych i klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Aktualizacja metod. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 8. Lewin I., Jusik S., Szoszkiewicz K., Czerniawska-Kusza I., Ławniczak A.E. 2014. Application of the new multimetric MMI PL index for biological water quality assessment in reference and human-impacted streams (Poland, the Slovak Republic). Limnologica, 49, 42–51.
• 9. Obolewski K. 2010. Ocena jakości wód powierzchniowych na obszarach zurbanizowanych z wykorzystaniem makrobezkregowców bentosowych na przykładzie rzeki Słupi. Ochrona Środowiska, 32(2), 35–42.
• 10. Panek P. 2019. Zasada „najgorszy decyduje”. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Portal jakości wód. Witryna internetowa https://wody.gios.gov.pl/pjwp/publication/PPPMW/66 (dostęp 15 IV 2023 r.).
• 11. Rozporządzenie [2021a] Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, a także środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. 2021, poz. 1475].
• 12. Rozporządzenie [2021b] Ministra Infrastruktury z dnia 13 lipca 2021 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i jednolitych części wód podziemnych [Dz.U. 2021, poz. 1576].
• 13. Rybak J., Umińska-Wasiluk B. 2007. Wykorzystanie makrobezkręgowców bentosowych do oceny jakości wód powierzchniowych na przykładzie rzeki Piławy. Ochrona Środowiska, 29(2), 55–60.
• 14. Spyra A., Kubicka J., Strzelecka M. 2017. The use of biological indices for the assessment of the river quality (Ruda river, Poland). Ecological Chemistry and Engineering S, 24(2), 285–298.
• 15. Tończyk G., Siciński J. 2013. Klucz do oznaczania makrobezkręgowców bentosowych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 16. Water Framework Directive 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).