Zróżnicowanie składu chemicznego materiałów do wytopu szkła średniowiecznego wg Teofila Prezbitera

• Autorzy: Michałek J.

Warianty tytułu

EN

Diversity of chemical composition in components used in glass making according to Theophilus Presbyter

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Próby rekonstrukcji średniowiecznych technologii oraz znalezisk nastręczają wielu problemów. Różnice w lokalnych środowiskach naturalnych wpływają w istotny sposób na skład chemiczny surowców pochodzenia roślinnego, a dawne księgi zawierają – z naszego punktu widzenia – niekompletne informacje. Zebrano oraz przeanalizowano surowce służące do otrzymywania szkła opisane w dziele Teofila Prezbitera "O sztukach rozmaitych ksiąg troje", powstałym na przełomie XI i XII wieku. Podjęta została próba wytopu potasowego szkła popiołowego w warunkach laboratoryjnych.

EN

Attempts to reconstruct medieval technologies and archaeological finds are difficult and problematic. Differences between local environments influence on chemical composition of raw wood materials and ancient books are partially incomplete – from our point of view. Various materials used for medieval glassmaking (according to Theophilus Presbyter from 11–12th century) were collected and analysed. Attempts to obtain potasic ash glass in laboratory were made.

Słowa kluczowe

PL

szkło średniowieczne; potasowe szkło popiołowe; Prezbiter Teofil; popiół bukowy

EN

medieval potassic glass; wood ash glass; Presbyter Theophilus; beechwood ash

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 69, nr 1
• Strony: 22--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Michałek J.

• AGH w Krakowie, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki

Bibliografia

• [1] Teofila kapłana i zakonnika o sztukach rozmaitych ksiąg troje, tł. Teofil Żebrawski, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1880.
• [2] Smedley J.W., Jackson C.M. (2002), Medieval and post-medieval glass technology: batch measuring practices, „Glass Technology”, 43 (1), 22–27.
• [3] Jackson C. M., Booth C. A., Smedley J. W. (2005), Glass by design? Raw materials, recipes and compositional data, „Archaeometry”, 4, 781–795.
• [4] Freestone I. C. (2011), Theophilus and the Composition of Medieval Glass, Materials Issues in Art and Archaeology III.
• [5] Eklund M., Bergbeack B., Lohm U. (1996), Historical Cadmium and Lead Pollution Studied in Growth Rings of Oak Wood, „Environment and History”, 2 (3), 347–357.
• [6] Etiegni L., Campbell A.G. (1991), Physical and Chemical Characteristics of Wood Ash, „Bioresource Technology”, 37, 173–178.
• [7] Jackson C. M., Smedley J.W. (2004), Medieval and post-medieval glass technology: Melting characteristics of some glasses melted from vegetable ash and sand mixtures, „Glass Technology”, 45 (1), 36–42.
• [8] Sanderson D., Hunter J. R. (1981), Compositional variability in vegetable ash, „Science & Archaeology”, 23, 27–30.
• [9] Hartmann G. (1994), Late-medieval glass manufacture in the Eichsfeld region (Thuringia, Germany), „Chemie der Erde”, 54, 103–128.
• [10] Nowotny W. (1969), Szkła barwne, Kraków.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).