Struktura populacji cisa pospolitego Taxus baccata L. w Wysokiej Lelowskiej

• Autorzy: Majchrzak B. , Tomala R.

Warianty tytułu

EN

The structure of population the common yew Taxus baccata L. in Wysoka Lelowska

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania populacji cisa przeprowadzono w latach 2010‒2011 w Wysokiej Lelowskiej niedaleko wsi Żarki Letnisko i Przybynów. Wyznaczono 4 poletka badawcze o wymiarach 10 × 20 m. Dla każdego poletka oznaczono wszystkie gatunki roślin, sporządzono listę florystyczną oraz wykonano zdjęcie fitosocjologiczne w aspekcie wiosennym i letnim. Na tej podstawie określono zbiorowisko roślinne jako zdegradowaną postać Fraxino-Alnetum. Populacja cisa składa się z 71 osobników, u których wykonano pomiar wysokości i pierśnicy. Pierśnica cisów zawiera się w przedziale 1‒29 cm. Średnia grubość wynosi 7.27 cm, a średnia wysokość wszystkich osobników to 6.98 m. Najwyższy cis mierzy 13.3 m. Większość cisów jest rozgałęziona (59%) i posiada najczęściej 5, 3 lub 2 pnie. 38% populacji jest jednopniowa. 2 osobniki (3%) mają formę krzewiastą. Średnie zagęszczenie cisów na wszystkich powierzchniach badawczych wynosi 8.8/100 m2. Struktura płciowa została określona dla 97% populacji: 62% to osobniki żeńskie, a 33% męskie. Pomimo przewagi liczby osobników żeńskich w Wysokiej Lelowskiej, populacja nie odnawia się. Odnaleziono tylko 6 siewek o wysokości do 10 cm. Powodem braku odnawiania się cisów może być nadmiernie rozwinięte runo. Z uwagi na dużą liczbę osobników cisa oraz ich dobrą kondycję, badana populacja powinna zostać objęta ochroną rezerwatową.

EN

The research of yew population was carried out in the years 2010‒2011 in Wysoka Lelowska near villages Żarki Letnisko and Przybynów. 4 research plots were established, 10 × 20 meters in dimension. For each research plot, all species was marked and the floristic list was made. The phytosociologial analysis was made in terms of spring and summer. On this basis was stated that the plant community is a degenerated form of Fraxino-Alnetum. The yew population consist of 71 specimens were measured in terms of height and breast height. Breast height of yews ranged between 1 and 29 cm. The average diameter is 7.27 cm and the average height of all specimens is 6.98 m. The tallest yew has reached 13.3 m in height. Most of the yews are branched (59%) and had 5, 3, 2 trunks. 38% population have a monopodium. Two specimens (3%) had a shrubby form. The average density of yews on all plots is 8.8/100 m2. Sex identity was determined in 97% of yews population: 62% were male and 33% female specimens. Despite, that the presence of the female specimens population in Wysoka Lelowska is not regeneration. The seedlings were found in the amount 6 of up to 10 cm. Maybe for reason the yews are not regeneration is over-developed undergrowth. Due to the large number of yews and good condition this population should be protected in nature reserve.

Słowa kluczowe

PL

cis pospolity; struktura populacji

EN

common yew; population structure

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Chemistry, Environment, Biotechnology
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 18
• Strony: 19--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Majchrzak B.

• Katedra Botaniki i Ekologii Roślin, Instytut Chemii, Ochrony Środowiska i Biotechnologii, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, 42-200 Częstochowa, Armii Krajowej 13/15, Polska

autor

Tomala R.

• Katedra Botaniki i Ekologii Roślin, Instytut Chemii, Ochrony Środowiska i Biotechnologii, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, 42-200 Częstochowa, Armii Krajowej 13/15, Polska

Bibliografia

• [1] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r.w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną.
• [2] M. Świeboda, A. Kalemba, Wszechświat, 1979, 4.
• [3] T. Szeszycki, Cis pospolity – Taxus baccata, Soft Vision, Szczecin, 2007.
• [4] R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki (red.), Polska Czerwona Księga Roślin, Instytut Botaniki PAN, Kraków.
• [5] M. Głowacka, G. Michalski, M. Gancarczyk-Gola, T. Gola, Acta Biol. Siles., 2002, 36, 125–137.
• [6] J. Bodziarczyk, P. Chachuła, Roczn. Bieszcz., 2008, 16, 192–214.
• [7] H. Piękoś-Mirkowa, Z. Mirek, Rośliny Chronione. Flora Polski, Multico, Warszawa, 2003.
• [8] L. Witkowska-Żuk, Atlas roślinności lasów. Flora Polski, Multico, Warszawa, 2008.
• [9] W. Bugała, Systematyka i zmienność [w:] Cis pospolity, S. Białobok (red.), PWN, Kórnik koło Poznania, 1975.
• [10] A.W. Sokołowski et al., Ekspertyza ochrony cisa oraz opracowanie założeń krajowej strategii ochrony tego gatunku, Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa-Białowieża, 2000.
• [11] D. Dobrowolska, D. Farfał, Sylwan, 2002, 7.
• [12] M. Głowacka, G. Michalski, M. Gancarczyk-Gola, Parki Nar. Rez. Przyr., 2004, 23.
• [13] C. Wysocki, P. Sikorski, Fitosocjologia stosowana, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2002, s. 1–449, 15–44.
• [14] A. Jaworski, S. Nosek, SYLWAN, 1983.
• [15] J. Hereźniak, Rezerwaty przyrody ziemi częstochowskiej, Liga Ochrony Przyrody, Częstochowa, 2002.
• [16] J. Hereźniak, Materiały konferencyjne: Wybrane problemy ochrony cisa pospolitego w siedliskach łęgowych w parku krajobrazowym „Lasy nad górną Liswartą”, Kalina, 2007.
• [17] T. Szeszycki, Przeg. Leś., 2003, 2.
• [18] J. Bodziarczyk, A. Zator, Chr. Przyr. Ojcz., 2002, 58, 5–17.
• [19] J. Holeksa, M. Żywiec, M. Cybulski, Z. Wilczek, Roczn. Dendrol., 2003, 51, 31–45.
• [20] J. Bodziarczyk, T. Rużyło, Roczn. Bieszcz., 2007, 15, 163–179.
• [21] M. Głowacka, G. Michalski, A. Śliwińska-Wyrzychowska, Parki Nar. Rez. Przyr., 2007, 26.
• [22] E. Krzysztofik, Las Polski, 1983, 2, 27–30.
• [23] J. Bodziarczyk, A. Zator, Acta Agr. Silv., 2004, XLII, 3–18.
• [24] A.W. Sokołowski et al., Ekspertyza ochrony cisa oraz opracowanie założeń krajowej strategii ochrony tego gatunku, Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa-Białowieża, 2000.
• [25] S. Kapuściński, Wszechświat, 1947, 9, 1–6.
• [26] D. Kasparek, S. Kasparek, Przyr. Górn. Śląska, 2005, 40.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.