The methodological and practical aspects of the assessment of validity of development study for creation of spatial policy

• Autorzy: Barełkowski R. , Wardęski Ł. , Wojtyra B.

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2016.28.C-01

Warianty tytułu

PL

Metodologiczne i praktyczne aspekty oceny aktualności studium i planów miejscowych na rzecz kreacji polityki przestrzennej

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Once per term of office, local authorities, according to the bill on spatial planning, have to fulfill obligation to assess the adequacy of spatial development study, in Polish – studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (referred furthermore to as SUiKZP), as well as master plans (respectively, MPZP) which form the legislative reference for development in a community. The assessment is defined in a general way, and thus most often its elaboration is perceived as a response to legal obligation. Such an assumption frequently converts the assessment and its generative procedure into reduced, void content, being result of intentionally limited expectations of local authorities. It produces documents devoid of purpose, and hence, of sense, too. There are many communities which attempt to use this assessment as monitoring tool, means to diagnose the status of the environment approximately every four years. The assessment of validity of study approaches multiple issues including coherence of master plans with overall policy, number of petitions and applications to alter of regulations imposed by SUiKZP, accordance with current legal framework or timely guidelines. Meanwhile one should remember that basic principles of spatial order should not be the product of reactive planning, known also as ad hoc planning. The assessment should create opportunity for a community to reflect on the foundations of spatial policy, on diagnosis of negative tendencies, and indication of means to overcome problems as well as establish long-term planning perspective. The team of authors consists of representatives of three distinct academic centers. Their work refers to the methodology of the assessment of validity of spatial development study. Starting from basic information on status of space in a community, the paper displays elements which are not explicitly indicated in the bill, but are compulsory to acquire continuity of conceptual thoughts related to spatial order and sustainable development. It discusses authors' approach to the assessment, the way it is structured, and its final, preferred role seen in reference of SUiKZP. The study should follow the traces marked in the assessment in order to achieve joint positive impact of both documents.

PL

Raz w trakcie trwania kadencji władze samorządowe zobligowane są przepisami ustawy do przeprowadzenia oceny aktualności zapisów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (SUiKZP). Ocena taka ma dość ogólnie sformułowany zakres i w związku z tym staje się najczęściej dokumentem realizującym wymóg wynikający z przepisów. Takie zorientowanie procedury, widoczne w niekiedy patologicznie okrojonych oczekiwaniach samorządów co do zawartości opracowania, odziera ocenę z celu, a zatem i sensu. Wiele gmin traktuje ją z kolei jako narzędzie monitoringu, sposób diagnozowania stanu mniej więcej co cztery lata. Ocena aktualności wskazuje na zgodność aktualnych miejscowych planów zagospodarowania ze studium, na skalę wniosków, których postulatem jest zmiana studium, na skalę konieczności odwzorowania nowych przepisów i wytycznych. Tymczasem podstawowe kwestie dotyczące ładu przestrzennego nie mogą być pochodną planowania reaktywnego, nazywanego niekiedy planowaniem ad hoc. Ocena powinna być dla gmin przede wszystkim okazją do refleksji nad fundamentami polityki przestrzennej, diagnozą złych tendencji i wskazaniem środków do ich przezwyciężenia. Zespół badawczy złożony z reprezentantów trzech ośrodków akademickich odnosi się w pracy do kwestii metodologii konstruowania oceny aktualności studium w sposób budujący podstawowe informacje o stanie przestrzeni. Demonstruje elementy niedopowiedziane w ustawie, a konieczne, by opracowanie mogło być sposobem na utrzymanie ciągłości myśli koncepcyjnej związanej z kształtowaniem ładu i zrównoważonego rozwoju. Prezentuje autorską metodą kompilowania oceny oraz ostatecznie jej preferowaną rolę wypełnianą względem studium, które bezwzględnie powinno podejmować wątki określone w ocenie.

Słowa kluczowe

EN

assessment of validity of development study; planning methods; spatial policy; spatial planning; sustainable development; support for spatial management

PL

metody planistyczne; ocena aktualności studium zagospodarowania przestrzennego; polityka przestrzenna; rozwój zrównoważony; wspomaganie zarządzania przestrzenią

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 28
• Strony: 143--164
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Barełkowski R.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Zakład Projektowania Architektonicznego

autor

Wardęski Ł.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Katedra Architektury

autor

Wojtyra B.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

Bibliografia

• [1] Alexander, E. R. i Faludi, A.: 1989, Planning and plan implementation: notes on evaluation criteria, Environment and Planning B: Planning and Design, 16(2), February 1989, 127-140.
• [2] Baer, W. C.: 1997, General Plan Evaluation Criteria. An Approach to Making Better Plans, Journal of American Planning Association, Vol. 63, No. 3, Summer 1997, 329-344.
• [3] Klosterman, R. E.: 1985, Arguments For and Against Planning, Town Planning Review, Vol. 56, No. 1, 5-20.
• [4] Ferrao, J. i Mourato, J.: 2011, Evaluation and Spatial Planning in Portugal: From legal requirement to source of policy-learning and institutional innovation, w J. Farinos Dasi (ed.), From Strategic Environmental Assessment to Territorial Impact Assessment: Reflections about evaluation practice, University of Valencia, Valencia, 141-166.
• [5] Hajduk, S.: 2014, Innowacje w zarządzaniu rozwojem przestrzennym na poziomie lokalnym, w R. Brol, A. Sztando i A. Raszkowski (red.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, No. 332, Wrocław, 149-156.
• [6] United Nations Development Programme, Handbook on Planning, Monitoring and Evaluating for Development Results, UNDP, 2009, New York.
• [7] Office of the Deputy Prime Minister, Sustainability Appraisal of Regional Spatial Strategies and Local Development Documents. Guidance for Regional Planning Bodies and Local Planning Authorities, Nov. 2005, London.
• [8] Malczewski, J.: 2006, GIS-based multicriteria decision analysis: a survey of the literature, International Journal of Geographical Information Science, Vol. 20, No. 7, August 2006, 703–726.
• [9] Valenzuela Montes, L. M. i Mataran Ruiz, A.: 2008, Environmental indicators to evaluate spatial and water planning in the coast of Granada (Spain), Land Use Policy, Vol. 25, 95-105.
• [10] Hanzl, M.: 2007, Monitoring procesów zagospodarowania przestrzennego na poziomie gminnym z zastosowaniem technologii SIP, Roczniki Geomatyki, T. V, z. 4, 17-29.
• [11] Mrozik, K.: 2015, Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako element monitoringu rozwoju lokalnego, Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, No. 42, T. 2, 149-160.
• [12] Barełkowski, R.: 2015, FAST Matrix – depicting the time-related aspect of urban development, w C. A. Brebbia i W. F. Flores-Escobar (red.) The Sustainable City X. Urban Regeneration and Sustainability, WIT Transactions on Ecology and the Environment, Vol. 194, Wessex Institute of Technology, WIT Press, Southampton & Boston, 3-10.
• [13] Talen, E.: 1997, Success, failure, and conformance: an alternative approach to planning evaluation, Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 24, 573-587.
• [14] Barełkowski, R. i Barełkowska, K.: 2003, Struktura metody planowania przestrzennego P.R.S. – podstawy teoretyczne, w R. Barełkowski (red.), Przestrzeń architektury a przestrzeń kulturowa, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań, 7-22.
• [15] Barełkowski, R.: 2006, Culturally and contextually sensible strategies of spatial planning. CSSM: Methodology – System – Application, w C. Wang, Q. Sheng i C. Sezer (red.), Modernization & Regionalism. Re-inventing the Urban Identity, TU Delft in co-operation with Tsinghua University Beijing and NTU Taipei Tyler School of Art, Delft, vol. 1, 67-74.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).