Współczesna rzeźba skandynawska jako element wprowadzający narrację miejsca i akcentujący granice przestrzeni architektonicznej

• Autorzy: Cisek Ewa

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc190307

Warianty tytułu

EN

Contemporary Scandinavian sculpture as an element introducing the narrative of a place and accentuating the boundaries of architectural space

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest współczesnej norweskiej i fińskiej rzeźbie, które najwyraźniej ukazują ścisłe, wzajemnie się dopełniające związki architektury, sztuki i natury. Zaprezentowane projekty plastyczne w przestrzeniach parkowych mogą być inspirowane wątkami architektonicznymi (np. Sibelius – monumentti w Helsinkach, art. Eila Hiltunen, Portal w Parku Vigelanda w Oslo, art. Bård Breivik), w zdefiniowanej przestrzeni architektonicznej zaś stanowić elementy sensualne, aktywujące miejsca i wprowadzające narrację (np. Havmannen w Mo i Rana oraz The Broken Column w Stavanger, art. Antony Gormley, Toripolliisi w Oulu, art. Kaarlo Mikkonen, Jenter i Vinden w Narviku, art. Tone Thiis Schetne, Hjallis w Trondheim, art. Per Ung, Scream from nature w Oslo, art. Lise Wulff) lub akcentujące ważne granice przestrzeni architektonicznej, co widoczne jest w pracach: The Course of Time Ajana Kulku w Oulu, Genesis Finna Eirika Modahla w Sarpsborg (granica czasoprzestrzenna), Bårda Breivika w Lillehammer: formy portalowe i akwatyczne, Kristiana Blystada w Oslo: tektonika dachu Narodowego Teatru, Opery i Baletu oraz Bjarne Melgraada w Oslo: A House To Die In (granica między sacrum i profanum).

EN

The article is devoted to contemporary Norwegian and Finnish sculpture, which evidently show the close, mutually complementary connections of architecture, art and nature. The presented art projects in park spaces can be inspired by architectural themes (e.g., Finnish Sibelius – monumentti in Helsinki, art. Eila Hiltunen, Portal in Vigeland Park in Oslo, art. Bård Breivik) while in the defined architectural space, they can constitute sensual elements activating places and introducing narration (e.g. Norwegian Havmannen in Mo and Rana as well as English The Broken Column in Stavanger, art. Antony Gormley, Bobby – Finnish Toripolliisi in Oulu, art. Kaarlo Mikkonen, Jenter i Vinden in Narvik, art. Tone Thiis Schetne, Hjallis in Trondheim, art. Per Ung, Scream from nature in Oslo, art. Lise Wulff) or accentuating important boundaries of architectural space which is visible in the following works: Ajan Kulku in Oulu: The Course of Time, Finn Eirik Modahl in Sarpsborg: Genesis (spatial and temporal boundary), Bård Breivik in Lillehammer: portal and aquatic forms, Kristian Blystad in Oslo: tectonics of the roof of the National Theatre, Opera and Ballet, by Bjarne Melgraad in Oslo: A House To Die In (the boundary between sacrum and profanum).

Słowa kluczowe

PL

rzeźba skandynawska; architektura skandynawska; architektura sensualna

EN

Scandinavian sculpture; Scandinavian architecture; sensual architecture

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 3 (59)
• Strony: 57--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il.

Twórcy

autor

Cisek Ewa

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

Bibliografia

• [1] Bringaker A., O kierunkach rozwojowych w norweskiej rzeźbie, www.galeria­el.pl/news/arve­bringaker­o­kierunkach­rozwojowych­rzeźbie­norweskiej.html [accessed: 19.08.2013].
• [2] Breivik B., Vortex: works in progress: Bård Breivik (nye skulpturer og installasjoner) new sculptures and installations, Nasjonalmuseet for Kunst Arkitektur og design, Oslo 2005.
• [3] Kjersti Ø., Skulptur og byrom. Estetisk eller sosial tilpasning? Utvalgte utsmykkinger av Kristian Blystad, www.duo.uio.no/handle/10852/24617 [accessed: 31.08.2013].
• [4] Maluga L., Artystyczne okolice architektury, „Czasopismo Techniczne” 2010, R. 107, 7­A/1, z. 15, 189–193.
• [5] Breivik B., Kunsthagen, www.lillehammerartmuseum.com/kunsthagen/ [accessed: 6.07.2019].
• [6] Winskowski P., Ciało w przestrzeni architektonicznej, [w:] M. Banaś, K. Warmińska (red.), Kulturowe emanacje ciała, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011, 73–88.
• [7] Niemczyk E., Cztery Żywioły w architekturze, Ossolineum, Wrocław 2002.
• [8] Cisek E., Dźwięk w architekturze – naturalne rezonatory i interaktywne projekty multimedialne, [w:] A. Kłopotowska (red.), Dźwięki architektury, Oficyna Wydawnicza PB, Wrocław 2014, 136–145.
• [9] Cisek E., Norweska architektura i rzeźba wobec natury, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2017.
• [10] Jaukkuri M., Havmannen, www.skulpturlandskap.no/kunstverkene/oye.html [accessed: 17.05.2012].
• [11] The Broken Column, www.stavanger­guide.no/brokenkolumn/english [accessed: 25.05.2016].
• [12] Tomczyk­Maryon M., Święty Olaf – patron Norwegii, www.katolsk.no/nyheter/2018/07/swiety­olaf­patron­norwegii/ [accessed: 14.01.2019].
• [13] Perełki z niesamowitą historią. Te rzeźby cię zachwycą, www.mojanorwegia.pl/kultura/perelki­z­niesamowita­historia­te­rzezby­cie­zachwyca­12777.html [accessed: 14.01.2019].
• [14] Bucknell A., Wewnątrz projektu najbardziej kontrowersyjnego budynku w Norwegii, www.metropolismag.com/architecture/snohetta­house­die­design/ [accessed: 14.01.2019].

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).