Zagrożenia zdrowotne spowodowane cytostatykami a bezpieczeństwo zdrowotne pracowników i pacjentów w placówkach opieki medycznej

• Autorzy: Kromołowski H.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/tiib.2018.06.05

Warianty tytułu

EN

Threats to health caused by cytostatic drugs and health security of staff and patients in medical care facilities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Osoby zatrudnione w sektorze ochrony zdrowia ze względu na charakter pracy, z racji wykonywanego zawodu są szczególną grupą eksponowaną na szereg czynników szkodliwych i niebezpiecznych znajdujących się w ich miejscu pracy, co oznacza zagrożenie dla ich zdrowia, a nawet życia oraz naraża ich na wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Etiologia tych zagrożeń jest bezpośrednio związana z miejscem i specyfiką ich pracy. W artykule, spośród zagrożeń towarzyszących personelowi medycznemu podczas ich codziennej pracy, przedstawione zostaną następstwa zdrowotne stosowania leków przeciwnowotworowych, potocznie zwanych cytostatykami. Leki cytostatyczne (inaczej leki cytotoksyczne) to grupa substancji naturalnych i syntetycznych używanych w chemioterapii nowotworów, które działają toksycznie na komórki nowotworowe. W przypadku personelu, który ma długotrwały kontakt z nimi (tj. podczas ich rozpuszczania, podawania czy nawet pielęgnowania pacjentów poddanych terapii cytostatykami) mogą one stanowić poważne zagrożenie zdrowotne dla tychże pracowników. Natomiast problematyka wymienionych zagrożeń zdrowia ujęta zostanie w kontekście zwiększenia poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego pracowników ochrony zdrowia i leczonych pacjentów.

EN

Due to the type of their work and profession practised, people employed in the health protection sector are particularly exposed to a number of harmful and dangerous factors which exist in their workplace, posing a thread to the health and even life of medical personnel and putting them at risk of workplace accidents and occupational diseases. The etiology of those threads is directly connected with the workplace and specific nature of work of medical personnel. This paper discusses, from among other threads to which medical personnel is exposed in their everyday work, the adverse health effects of handling antineoplastic agents popularly referred to as cytostatics. Cytostatic (or cytotoxic) drugs are natural and synthetic substances used in chemotherapy to treat cancer, having a toxic effect on neoplastic cells. Cytostatic drugs can constitute a serious thread to health of medical personnel, having prolonged contact with those agents (i.e. while dissolving and administering the drugs or even looking after the patients undergoing cytostatic treatment). The aforesaid health threads are discussed with a view to increasing the feeling of health safety among healthcare personnel and patients.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo zdrowotne; system ochrony zdrowia; zagrożenia chemiczne; personel medyczny; pacjent; leki cytostatyczne

EN

health safety; health protection system; chemical threads; patient; cytostatic drugs

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 6
• Strony: 71--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Kromołowski H.

• Katedra Regionalistyki i Zarządzania Ekorozwojem Politechnika Częstochowska 42–200 Częstochowa, ul. Armii Krajowej 19 B

Bibliografia

• [1] Bahyrycz J., Pityński K., Ludwin A., Ludwin I., Gawlik M., Aktualne zalecenia dotyczące profilaktyki i postępowania w przypadku wynaczynienia cytostatyków, Przegląd Lekarski 2012, 69(12).
• [2] Bilski B., Postępowanie personelu pielęgniarskiego z lekami cytostatycznymi – wstępne wyniki badań, Medycyna Pracy 2004, 55(3).
• [3] Cieślicka A., Gębka M., Rząca M., Kocka K., Pietraszek A., Bartoszek A., Charzycka-Gula M., Następstwa zdrowotne pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarek i pielęgniarzy, Journal of Education, Health and Sport 2016, 6(9).
• [4] Jakubowski M., Monitoring biologiczny narażenia na czynniki toksyczne, Medycyna Pracy, 3/2008.
• [5] Sessler T., Healy S., Samali A., Szegezdi E., Structural determinants of DISC function: new insights into death receptor-mediated apoptosis signalling, Pharmacol Ther 2013, 140(2), DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.pharmthera.2013.06.009.
• [6] Świątkowska B., Zagrożenia zawodowe pracowników opieki zdrowotnej. Co wiemy i co możemy zrobić, Problemy Higieny i Epidemiologii 2010, 91(4).
• [7] Walusiak J., Wągrowska-Koski E., Zasady postępowania przy stosowaniu leków cytostatycznych, Praca i Zdrowie, 3/2008.
• [8] Walusiak J., Wągrowska-Koski E., Pałczyński C., Ocena skutków zdrowotnych zawodowej ekspozycji na cytostatyki u personelu medycznego w świetle obowiązującej profilaktyki: badanie przekrojowe, Medycyna Pracy 2003, 54(3).
• [9] http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3882.
• [10] https://onkologia.mp.pl/leczenie/84482.
• [11] https://www.zwrotnikraka.pl/cytostatyki-dzialanie-rodzaje/.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).