Wody podziemne zaliczone do kopalin : stan udokumentowania zasobów, stopień wykorzystania, perspektywy nowych odkryć, zadania na przyszłość

• Autorzy: Sokołowski Jakub , Skrzypczyk Lesław , Sosnowska Małgorzata , Malon Agnieszka

Warianty tytułu

EN

Groundwater classified as a minerals : the state of resource documentation, degree of use, prospects for new discoveries, tasks for the future

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Medicinal waters are most common in spas and towns of southern Poland, including the Sudetes and the Carpathians with the Carpathian Foredeep (over 70% of spas and towns with medicinal waters). In addition, healing waters occur in Western Pomerania and in several places in the Polish Lowlands. Thermal waters occur in a significant part of the Polish Lowlands, in the Carpathians and their foothills, and in the Sudetes. Brines (highly mineralized Cl-Na or Cl-Na-Ca waters) are common, especially in the Polish Lowlands, at great depths, on the order of several thousand metres below the surface. Currently, according to the latest published data as at December 31, 2019, the number of medicinal, thermal and saline water deposits is 142. In this figure, the vast majority are medicinal water deposits, of which there are 108. The remaining are 33 thermal water deposits and one deposit of brines.

Słowa kluczowe

PL

wody lecznicze; wody termalne; solanka; bilans zasobów

EN

medicinal waters; thermal waters; brine; resource balancing

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 69, nr 8
• Strony: 515--520
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rmap., wykr.

Twórcy

autor

Sokołowski Jakub

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Skrzypczyk Lesław

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Sosnowska Małgorzata

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Malon Agnieszka

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. CHOWANIEC J., DŁUGOSZ P., DROZDOWSKI B., NAGY S., POPRAWA D., WITCZAK S., WITEK K. 1997 - Dokumentacja hydrogeologiczna wód termalnych niecki podhalańskiej. Arch. Państw. Inst. Geol., Kraków.
• 2. CIĘŻKOWSKI W., JÓZEFKO I., SCHMALZ A., WITCZAK S. 1999 - Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne wód leczniczych i dwutlenku węgla (jako kopaliny towarzyszącej) ze złoża w uzdrowisku Krynica oraz ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych (zwykłych oraz leczniczych i o właściwościach leczniczych) w zlewni Kryniczanki. Arch. PWr., Wrocław.
• 3. DENDYS M. 2018 - Hydrodynamiczne uwarunkowania krążenia wód termalnych i leczniczych w utworach cenomanu niecki miechowskiej i środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Stud., Rozpr., Monogr., 208: 1-110.
• 4. DYREKTYWA 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz.Urz. L 327.
• 5. DYREKTYWA 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi. Dz.Urz. L 311.
• 6. DYREKTYWA2009/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych. Dz.Urz. L 164.
• 7. FELTER A., SKRZYPCZYK L., SOCHA M., SOKOŁOWSKI J., SOSNOWSKA M., STOŻEK J., GRYSZKIEWICZ I., WRZOSEK A. 2019 - Mapa zagospodarowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin w Polsce. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 8. GĄGULSKI T., CHOWANIEC J., GORCZYCA G., OPERACZ T., TOTT M., PATORSKI R., ŚMIETAŃSKI L., KOZIARA T., STROJNA K., GRYCZKO-GOSTYŃSKA A., FELTER A. 2018 - Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód leczniczych, siarczkowych w rejonie Buska-Zdroju i Solca-Zdroju. Arch. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 9. https://www.pgi.gov.pl/bilans-zasobow
• 10. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/midas
• 11. http://surowce.pgi.gov.pl
• 12. LISIK R., RABIEJ L. 2020 - Wody siarczkowe w Polsce i ich wykorzystanie. Hydrogeotechnika, Kielce.
• 13. PACZYŃSKI B. (red.) 2002 - Ocena zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i potencjalnie leczniczych. Poradnik metodyczny. Państw. Inst. Geol.
• 14. POPRAWSKI L., BINIAK G., GURWIN J., JASIAK T. (red.) 1997 - Dokumentacja zasobów dyspozycyjnych i eksploatacyjnych wód podziemnych (zwykłych i leczniczych) na obszarze gmin uzdrowiskowych Krynica, Muszyna i Piwniczna. Arch. Przeds. Prod.-Usł.-Handl. Hydrogeo, Wrocław.
• 15. POROWSKI A., KACZOR-KURZAWA D. 2016 - Pierwiastki ziem rzadkich (REE) w wodach termalnych: występowanie, pochodzenie, znaczenie i perspektywy badań w Polsce. Tech. Posz. Geol., Geoterm., Zrówn. Rozw., 55(1): 89-102.
• 16. RAJCHEL L. 2000 - Źródła wód siarczkowych w Karpatach polskich. Kwart. Akad. Górn.-Hut., 26, ser. Geologia, 3: 309-373.
• 17. ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Dz.U. 2016 poz. 2033.
• 18. SAPIŃSKA-ŚLIWA A., DUDEK M., WIŚNIOWSKI M., JASZCZUR M., ŚLIWA T. 2016 - Pozyskiwanie surowców mineralnych z wód termalnych w Polsce. Przemysł Chemiczny, 95 (8): 1524-1528.
• 19. SOKOŁOWSKI J. 2020 - Pierwiastki uzyskiwane z wód uznanych za kopalinę. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski, Szamałek K. (red.). Państw. Inst. Geol.-PIB:410-411.
• 20. SOKOŁOWSKI J., SKRZYPCZYK L. 2020a - Wody podziemne zaliczone do kopalin. Solanki, wody lecznicze i termalne. [W:] Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2019 r., Szuflicki M., Malon A., Tymiński M. (red.). Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 21. SOKOŁOWSKI J., SKRZYPCZYK L. 2020b - Wody lecznicze. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski, Szamałek K. (red.). Państw. Inst. Geol.-PIB: 400-404.
• 22. SZCZEPAŃSKI A., SZKLARCZYK T. 2005 - Konieczność zmian przepisów w zakresie gospodarowania zasobami współwystępujących wód leczniczych, naturalnych wód mineralnych i zwykłych. Kopaliny, 61 (4): 24-29.
• 23. ULIASZ-MISIAK B. 2016 - Wody towarzyszące złożom węglowodorów jako potencjalne źródło jodu, litu i strontu. Gosp. Sur. Miner., 32 (2): 31-44.
• 24. USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2021 poz. 1420 t.j.
• 25. USTAWA z dnia 20 lipca2 017 r. Prawo wodne. Dz.U. 2021 poz. 624, t.j.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).