Prekambr platformy wschodnioeuropejskiej na obszarze Polski : tektonika i rozwój skorupy

• Autorzy: Cymerman Z.

Warianty tytułu

EN

Precambrian of the Polish part of the East-European Platform : tectonics and crustal development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykonano analizę strukturalną i kinematyczną nieorientowanych rdzeni ze 101 otworów (ok. 21 800 m rdzenia) ze skał krystalicznych polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej, oprócz suwalskiego masywu anortozytowego. Szczególną uwagę zwrócono na rozpoznanie stref ścinania podatnego, lineacji z rozciągania (ziarna mineralnego) i wskaźników kinematycznych. Wyniki badań umożliwiły określenie kierunku transportu tektonicznego i charakteru (reżimu) deformacji w poszczególnych otworach i we wszystkich regionach Polski NE. Rozwój skorupy prekambryjskiej polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej charakteryzują dwa główne procesy tektoniczne. Starsze, główne deformacje związane były ściśle z reżimem kompresyjnym i charakteryzują się rozwojem podatnych pakietów nasunięciowych w warunkach amfibolitowej i granulitowej facji metamorfizmu regionalnego podczas orogenezy swekofeńskiej. Przemieszczania domen odbywały się w kierunku zbliżonym do N–S na Podlasiu i Suwalszczyznie oraz ku NW na Mazowszu i Warmii. Deformacja swekofeńska była związana z procesami subdukcyjno-kolizyjnymi. Zlokalizowana, późniejsza (gotyjska?) deformacja ekstensyjna wynikała z postkolizyjnego zapadnięcia wcześniej tektonicznie pogrubionej skorupy. Efektem tej późniejszej deformacji był rozwój magmatyzmu granitoidowego typu rapakiwi w kompleksie mazurskim (ok. 1500 mln lat). Podkreślono ważną rolę w ewolucji skorupy prekambryjskiej NE Polski nienazwanej strefy (stref) szwu kolizyjnego między terranami bałtyckim (zachodniolitewskim) a polsko-łotewskim (wschodniolitewskim + środkowobiałoruskim). Ta szeroka i skomplikowana w przebiegu strefa szwu kolizyjnego jest wyznaczona wystąpieniami tektonicznie rozczłonkowanych metabazytów (ofiolitów?) i intensywnym rozwojem skał mylonitycznych.

EN

Structural and kinematic analysis of non oriented drill cores (ca. 21,800 metres) from 101 boreholes of the crystalline basement of the Polish part of the East-European Platform, except for the Suwałki Anorthosite Massif have been done. Recognition of ductile shear zones, extensional (mineral) lineations and kinematic indicators have paid special attention. The results of the analysis made possible to establish the direction of tectonic transport and deformation regimes in individual boreholes and all regions of NE Poland. The development of the Precambrian crust of the Polish part of the East-European Craton is characterised by two main tectonic events. The older and main deformations have been strictly related to a compressional regime and are characterised by the development of ductile sheets (thrust slices) during amphibolite and granulite facies of regional metamorphism during the Svecofennian orogeny. Displacements of thrust slices moved approximately in the N-S direction in the Podlasie and Suwalszczyzna regions and to the NW in the Masovian and Warmia regions. The Svecofennian deformation has been related to subduction/collisional plate tectonics. Localised late extensional deformation (Gothian?) has been due to a post-collisional collapse of the tectonically thickened crust. The development of granitoid magmatism (ca. 1500 Ma) of the rapakivi type in the Mazury Complex has also been connected with this late deformational episode. The important role of unnamed suture zone (zones) between the Baltic (West-Lithuanian) and the Polish-Latvian (East-Lithuanian + Central-Belarussian) terranes in the Precambrian crustal development of NE Poland has been underlined. This wide and irregularly trending suture zone is characterised by occurrences of tectonically dismembered metabasites (ophiolites?) and an intensive development of mylonitic rocks.

Słowa kluczowe

PL

struktury tektoniczne; kinematyka; strefy ścinań; mylonity; podatne nasunięcia; wiercenia; prekambr; NE Polska

EN

boreholes; ductile thrusting; kinematics; mylonites; NE Poland; Precambrian; shear zones; tectonic structures

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2004
• Tom: T.180
• Strony: 7--117

Twórcy

autor

Cymerman Z.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, ul. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław