Kultura bezpieczeństwa żywności w świetle standardów uznanych przez GFSI

• Autorzy: Wiśniewska Małgorzata Z. , Grybek Tomasz

Identyfikatory

DOI

10.15199/46.2021.1.1

Warianty tytułu

EN

Food safety culture in the light of standards recognized by GFSI

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Znaczenie kultury bezpieczeństwa w przemyśle spożywczym od lat systematycznie rośnie, ale nie bez trudności. Problemem badawczym podjętym przez autorów jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy i w jakim stopniu zagadnienie to jest obecne w normach i standardach rekomendowanych przez Global Food Safety Initiative (GFSI). Celem artykułu jest przedstawienie ogólnej istoty kultury bezpieczeństwa żywności oraz ukazanie jej związku z wymogami wskazanych norm i standardów. Zastosowano następujące metody badawcze: analiza literatury, analiza danych wtórnych, synteza i wnioskowanie. W artykule zdefiniowano pojęcie kultury bezpieczeństwa żywności z perspektywy kultury organizacyjnej i narodowej. Autorzy pracy przeanalizowali wszystkie standardy i normy pod kątem wymagań kultury bezpieczeństwa żywności. Poruszono również problem oceny kultury bezpieczeństwa żywności.

EN

The importance of a safety culture in the food industry has been constantly growing over the years, but not without problems. The research problem undertaken by the authors is to answer the question: whether and to what extent this issue is present in the norms and standards recommended by the Global Food Safety Initiative (GFSI). The aim of the article is to present the general essence of the food safety culture and to show its relationship with the requirements of the standards mentioned above. The research methods were as follows: the method of literature analysis, the method of secondary data analysis and the method of synthesis and of concluding. The article defines the concept of food safety culture from the perspective of the organizational and national culture. The authors of the study analysed all standards and norms in terms of the requirements of the food safety culture. The problem of food safety culture assessment was also discussed.

Słowa kluczowe

PL

kultura bezpieczeństwa żywności; standardy GFSI; pomiar kultury bezpieczeństwa żywności

EN

food safety culture; GFSI standards; food safety culture assessment

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Problemy Jakości
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 53, nr 1
• Strony: 2--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz.

Twórcy

autor

Wiśniewska Małgorzata Z.

• Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, ul. Armii Krajowej 101, 81-824 Sopot, Polska

autor

Grybek Tomasz

• Uniwersytet Gdański, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Wita Stwosza 63, 80-308 Gdańsk, Polska

Bibliografia

• [1] Anon. 2018. A Culture of Food Safety a Position Paper from the Global Food Safety Initiative (GFSI). Global Food Safety Initiative. https://mygfsi.com/wp-content/uploads/2019/09/GFSI-Food-Safety-Culture-Full.pdf [dostęp: 03.11.2020].
• [2] Anon. 2018. Globalny Standard. Bezpieczeństwo Żywności. Wydanie 8. BRCGS. https://www.brcgsbookshop.com/bookshop/global-standard-food-safety-issue-8/c-24/p-414 [dostęp: 03.11.2020].
• [3] Anon. 2018. IFS Food. Standard Oceny Zgodności Produktu i Procesu w Odniesieniu do Bezpieczeństwa i Jakości Żywności. Wydanie 7. International Featured Standards. https://www.ifscertification.com/index.php/en/download--standards?item=4128 [dostęp: 03.11.2020].
• [4] Anon. 2015. PN-EN ISO 9001. System Zarządzania jakością. Wymagania. Warszawa: Polski Komitet Normalizacyjny.
• [5] Abidin Ungku F.U.Z., Susan W. Arendt, Catherine H. Strohbehn. 2014. “Food Safety Culture in Onsite Foodservices: Development and Validation of a Measurement Scale”. Journal of Foodservice Management & Education 8(1): 01–10.
• [6] Arendt Susan W., Jason D. Ellis, Catherine Strohbehn, Paola T. Paez. 2011. “Development and use of an instrument to measure retail foodservice employees’ motivation for following food safety practices”. Journal of Foodservice Business Research 14(1): 68–85.
• [7] Ball Brita, Anne Wilcock, May Aung. 2009. “Factors influencing workers to follow food safety management systems in meat plants in Ontario, Canada”. International Journal of Environmental Health Research 19(3): 201–218.
• [8] Braithwaite Jeffrey, Jessica Herkes, Kristiana Ludlow, Luke Testa, Gina Lamprell. 2017. “Association between organizational and workplace cultures, and patient outcomes: systematic review”. BMJ Open 7(11): e017708.
• [9] Bugdol Marek. 2010. „Zaufanie jako element systemu wartości organizacyjnych”. Współczesne Zarządzanie 2: 11–25.
• [10] Çalışa Serenay, Ufuk Fatih Küçükali. 2019. “The Work Safety Culture as a Subculture: The Structure of Work Safety Culture in Turkey”. Procedia Computer Science 158: 546–551.
• [11] Chapman Benjamin, Tiffany Eversley, Katie Fillion, Tanya Maclaurin, Douglas Powell. 2010. “Assessment of food safety practices of food service food handlers (risk assessment data): Testing a communication intervention (evaluation of tools)”. Journal of Food Protection 73: 1101–1107.
• [12] Czernyszewicz Eugenia. 2020. Kultura bezpieczeństwa w produkcji żywności. Koncepcja i pomiar. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
• [13] De Boeck Elien, Liesbeth Jacxsens, Michiel Bollaerts, Peter Vlerick. 2015. “Food safety climate in food processing organizations: Development and validation of a self-assessment tool”. Trends in Food Science and Technology 46(2): 242–251.
• [14] Dziamski Zbigniew, Waldemar Nowosielski. 2012. „Teoretyczne założenia bezpieczeństwa”. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Edukacja Techniczna i Informatyczna VII: 201–216.
• [15] Griffith Christopher J., Karen M. Livesey, Debbie Clayton. 2010. “Food safety culture: the evolution of an emerging risk factor?”. British Food Journal 112(4): 426–438.
• [16] Griffith Christopher J., Karen M. Livesey, Debbie Clayton. 2010. “The assessment of food safety culture”. British Food Journal 112(4): 439–456.
• [17] Hofstede Geert. 2000. Kultury i organizacje, 51. Warszawa: PWE.
• [18] Ijabadeniyi Oluwatosin A. 2013. “Food Safety Culture Paramount than Traditional Food Safety System and Food Safety Culture in South African Food Industries”. World Academy of Science, Engineering and Technology 76: 679–683.
• [19] Ijabadeniyi Oluwatosin A. 2013. “Food safety culture paramount than traditional food safety system and food safety culture in South African food industries”. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering 7: 446–450.
• [20] Jespersen Lone. 2014. Measuring Food Safety Culture in Food Manufacturing. The University of Guelph, https://atrium.lib.uoguelph.ca/xmlui/bitstream/handle/10214/8424/Lone_Jespersen_201409_Msc.pdf?sequence=3&isAllowed=y.
• [21] Jespersen Lone, Randy Huffman. 2014. “Building food safety into the company culture: a look at Maple Leaf Foods”. Perspectives in Public Health 134(4): 200–205.
• [22] Koźmiński Andrzej K., Dariusz Jemielniak, Dominika Latusek. 2009. „Współczesne spojrzenie na kulturę organizacji”. E-Mentor 3(30). http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/30/id/648 [dostęp: 3.11.2020].
• [23] Lee Ji-Eun, Barbara A. Almanza, SooCheong (Shawn) Jang, Douglas C. Nelson, Richard F. Ghiselli. 2013. “Does transformational leadership style influence employees’ attitudes toward food safety practices?”. International Journal of Hospitality Management 33: 282–293.
• [24] Mannion Russel, Huw Davies. 2018. “Understanding organizational culture for healthcare quality improvement”. BMJ 363: 1–4.
• [25] Neal Jack A., Margaret Binkley, Daniel Henroid. 2012. “Assessing factors contributing to food safety culture in retail food establishments”. Food Protection Trends 32: 468–476.
• [26] Nyarugwe Shingai P., Anita Linnemann, Gert Jan Hofstede, Vincenzo Fogliano, Pieternel A. Luninga. 2016. “Determinants for conducting food safety research”. Trends in Food Science & Technology 56: 77–87.
• [27] Pałęga Michał, Marcin Knapiński, Wiesław Kulma. 2014. „Ocena systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji w przedsiębiorstwie w świetle przeprowadzonych badań”. http://www.ptzp.org.pl/files/konferencje/kzz/artyk_pdf_2014/T1/t1_419.pdf [dostęp: 3.11.2020].
• [28] Powell Douglas A., Casey J. Jacob, Benjamin J. Chapman. 2013. “Enhancing food safety culture to reduce rates of foodborne illness”. Food Control 22: 817–822.
• [29] Sani Norrakiah Abdullah, Oi Nee Siow. 2014. “Knowledge, attitudes and practices of food handlers on food safety in food service operations at the Universiti Kebangsaan Malaysia”. Food Control 37(1): 210–217.
• [30] Sarter Gilles, Samira Sarter. 2012. “Promoting a culture of food safety to improve hygiene in small restaurants in Madagascar”. Food Control 25(1): 165–171.
• [31] Scott Tim, Russell Mannion, Huw T. O. Davies, Martin N. Marshall. 2003. “Implementing culture change in health care: Theory and practice”. International Journal for Quality in Healthcare 15(2): 111–118.
• [32] Szpociński Andrzej. 2011. „Antoniny Kłoskowskiej koncepcja kultury narodowej jako źródło inspiracji”. Kultura i Społeczeństwo 55(2-3): 73–83.
• [33] Wiśniewska Małgorzata Z. 2018. Kultura bezpieczeństwa żywności. Istota i narzędzia pomiaru. Warszawa: CeDeWu.
• [34] Wiśniewska Małgorzata Z. 2016. „System HARPC – nowy oręż w służbie bezpieczeństwa żywności”. Problemy Jakości (9): 13–19.
• [35] Wiśniewska Małgorzata Z., Anna Zamojska. 2015. „Food Safety Culture Assessment Examplified By Two Companies”. Żywność: Nauka – Technologia – Jakość 2(99): 197–207.
• [36] Wiśniewska Małgorzata Z., Eugenia Czernyszewicz, Anna Kałuża. 2019. „The assessment of food safety culture in small franchise restaurant in Poland: the case study”. British Food Journal 19(10): 2365–2378.
• [37] Wright Michael, Paul Leach, Gil Palmer. 2012. A Tool to Diagnose Culture in Food Business Operators. Report from Greenstreet Berman Ltd for the Food Standards Agency, 43-47. Greenstreet Berman Ltd.
• [38] Yiannas Frank. 2009. Food safety culture: Creating a behavior-based food safety management system. New York: Springer.
• [39] Zabukošek Martina. Mojca Jevšnik, Matjaž Maletič. 2016. “Analysis of dimensionality of food safety culture: An empirical examination of a Slovenian food processing company”. International Journal of Sanitary Engineering Research 10(1): 20–34.
• [40] https://www.brcgs.com/brcgs/food-safety-culture-excellence/ [dostęp: 03.11.2020].
• [41] https://www.dnvgl.com/assurance/food-and-beverage/food--safety-culture-program.html [dostęp: 03.11.2020].
• [42] https://www.foodstandards.gov.au/foodsafety/culture/Pages/default.aspx [dostęp: 03.11.2020].
• [43] https://www.mygfsi.com/how-to-implement/recognition/ [dostęp: 03.11.2020].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).