Stan zachowania sklepień kryształowych w Polsce

• Autorzy: Drobiec Łukasz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.7612

Warianty tytułu

EN

State of preservation of crystal vault in Poland

• Konferencja: XI Konferencja Naukowo-Techniczna „Renowacja budynków i modernizacja obszarów zabudowanych”, 9-11 października 2024 r., Zielona Góra
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sklepienia kryształowe są szczytowym osiągnięciem konstrukcyjnym gotyku. Do naszych czasów zachowało się jedynie około 130 obiektów z tymi sklepieniami, z czego ponad 30 na terenie Polski. Sklepienia kryształowe, z uwagi na mniejszą sztywność w porównaniu do sklepień żebrowych, są bardziej podatne na powstanie uszkodzeń. W artykule opisano stan zachowania sklepień kryształowych w Polsce, podano typowe uszkodzenia i sposoby napraw.

EN

Crystal vaults are the ultimate construction achievement of the Gothic. Only about 130 buildings with these vaults have survived to this day, over 30 of which in Poland. Crystal vaults, due to their lower rigidity compared to ribbed vaults, are more susceptible to damage. The article describes the state of preservation of crystal vaults in Poland, and provides typical damage and repair methods.

Słowa kluczowe

PL

sklepienie kryształowe; sklepienie gotyckie; stan techniczny; uszkodzenie; renowacja; naprawa

EN

diamond vault; crystal vault; gothic vault; technical condition; damage; renovation; repair

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Przegląd Budowlany
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 95, nr 6
• Strony: 54--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., il.

Twórcy

autor

Drobiec Łukasz

• Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

• https://orcid.org/0000-0001-9825-6343

Bibliografia

• [1] Breymann G. A., Lang H., Scholtz A., Allgemeine Bau-konstructions-lehre mit besonderer Beziehung auf das Hochbauwesen. Band I. Die Konstruktionen in Stein, Verlag von Gusaw Weise, Stuttgart, 1896
• [2] Ungewitter G., Lehrbuch der Gotischen Konstruktionen, Leipzig, 1901
• [3] Sas-Zubrzycki J., 1926. Sklepienia polskie, Księgarnia Naukowa Lwów
• [4] Drobiec Ł., Renowacje konstrukcji obiektów zabytkowych. Systematyka – uszkodzenia – naprawy. Część II, Archmedia, Warszawa, 2019
• [5] Rada O., Radová M., Kniha o sklípkových klenbách (A book about diamnond vaults), Jalna, Praha, 1998
• [6] Opačić Z., Diamond Vaults Innovation and Geometry in Medieval Architecture, Architectural Association, London, 2005
• [7] Bürger S., Figurierte Gewölbe des 16. Jahrhundets. Das Schlingrippengewölbe der Schlosskapelle Dresden, Altenburg, 2013, str. 29-33
• [8] Brykowska M., Sklepienia kryształowe: niektóre problemy. Praca pod red. Jana Białostockiego: Późny gotyk: studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych, Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1965, str. 243-259
• [9] Babicka M., Sklepienia kryształowe na Warmii i Mazurach, Rocznik Olsztyński, tom 4, Olsztyn, 1964, str. 9-52
• [10] Kulig A., Romaniak K., Monumental buildings of Gdansk as seen by a seventeenth century architect, Conservation News 25, 2009, str. 70-76
• [11] Ranisch B., Beschreibung Aller Kirchen-Gebäude der Stadt Dantzig, 1695
• [12] Schröck K., Wendland D., Traces of Making/Entwurfsprinzipien von spätgotischen Gewölben/Shape, Design and Construction of Late Gothic Vaults. Michael Imhof Verlag, 2014
• [13] Wendland D., Research on “cell vaults”: analytic and experimental studies on the technology of late-gothic vault construction, Journal of Heritage Conservation 32, 2012, str. 127-132
• [14] Wendland D., Cell Vaults – Research on Construction and Design Principles of a Unique Late-Mediaeval Vault Typology. Proceedings of the Third International Congress on Construction History, Cottbus, 2009
• [15] Vogt B., Flaga Ł., Creating cell vaults, Journal Biuletyn of Polish Society for Geometry and Engineering Graphics, 17, 2007, str. 66-71
• [16] Gaber K., Tauchnitz C., Errichtung eines in historischer Bauweise von unten gemauerten Zellengewölbes mit minimaler Unterstützung der Grate, Mauerwerk 14, Heft 6, 2010, str. 351-356
• [17] Kulig A., Problem dokumentowania, modelowania i rekonstrukcji sklepień gotyckich, Politechnika Krakowska, Seria Architektura, Monografia nr 490, 2015
• [18] Brykowska M., Sklepienia kryształowe, BHS, R. XXV, nr 3, 245 1963
• [19] Nowak R., Orłowicz R., Selected problems of failures and repairs of historic masonry vaults. MATEC Web of Conferences 284, 2019, str. 05008
• [20] Drobiec Ł., Grzyb K., Zając J., Analysis of Reasons for the Structural Collapse of Historic Buildings. Sustainability 13, 2021, str. 10058
• [21] Drobiec Ł., Przyczyny awarii i katastrof obiektów zabytkowych, Monografia Awarie budowlane. Zapobieganie, diagnostyka, naprawy, rekonstrukcje, Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, 2022, str. 33-52
• [22] Nowogońska B., Consequences of Abandoning Renovation: Case Study - Neglected Industrial Heritage Building. Sustainability 12, 2020, str. 6441
• [23] Drobiec Ł., Repair and renovation of the historic church in Ruda Śląska after many failures caused by mining exploitation, Civil and Environmental Engineering Reports, CEER 4(31)2021, str. 82-106
• [24] Drobiec Ł., Naprawy i wzmocnienia konstrukcji murowych, XXXVIII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji, Wisła, 9-12 kwietnia 2024, tom 3, str. 41-141