Skonsolidowane podłoże regionu krakowskiego w świetle badań magnetotellurycznych – główne rysy tektoniczne

• Autorzy: Ryłko W. , Tomaś A.

Warianty tytułu

EN

Consolidated basement of the Kraków region in the light of magnetotelluric studies – main tectonic features

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono główne rysy tektoniczne skonsolidowanego podłoża regionu krakowskiego. Autorzy do interpretacji wykorzystali osiem profili magnetotellurycznych, na których widoczne są ciała o zróżnicowanej, zazwyczaj dużej oporności, występujące na ogół na głębokościach większych niż 5 km. Ciała te powiązano z krami skonsolidowanego podłoża bloku górnośląskiego. Wyróżniono kry: Čadcy, cieszyńską, górnośląską oraz Rzeszotar. Kry te są rozdzielone rozłamami i strefami nieciągłości różnego wieku i o różnym stopniu znaczenia. Najprawdopodobniej rozłamy swoje najstarsze założenia mają w neoproterozoiku. Były one aktywne również w kilku młodszych cyklach orogenicznych, do alpejskiego włącznie.

EN

The study deals with the main tectonic features of consolidated basement in Kraków region. The authors used eight magnetotelluric profiles for the interpretation. The rock bodies of differentiated, usually high resistance, visible in the magnetotelluric profiles and occurring deeper than 5 km, were linked to the consolidated basement blocks of the Upper Silesian Block. Starting from the southeast the following blocks were identified: the Čadca and Cieszyn blocks, the Upper Silesian Block which encloses the former ones from the north and east, and finally the easternmost Rzeszotary Block. These slabs are separated by faults and discontinuity zones differing as to their significance and age. The dislocations likely developed on pre-existing Neoproterozoic faults. They were also subsequently active during a number of youngre orogenic cycles, including the Alpine one.

Słowa kluczowe

PL

magnetotelluryka; rozłamy; kry; skonsolidowane podłoże; blok górnośląski

EN

magnetotelluric; faults; tectonic blocks; consolidated basement; Upper Silesian Block

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 443
• Strony: 81--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys.

Twórcy

autor

Ryłko W.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Tomaś A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• 1. BERANEK B., DUDEK A., SUK M., WEISS J., 1971— Geologicka interpretacje hlinneho sejsmickeho sondowani w CSSR. Geol. Pruskim, 23, 12.
• 2. BIRKENMAJER K., 1988 — Exotic Andrusov Ridge: its role in plate-tectonic evolution of the West Carpathian Foldbelt. Stud. Geol. Pol., 91: 7-37.
• 3. BOGACZ K., 1980 — Budowa geologiczna paleozoiku dębnickiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 50, 2.
• 4. BROCHWICZ-LEWIŃSKI W., POŻARYSKI W., TOMCZYK H., 1983 — Ruchy przesuwcze w południowej Polsce w paleozoiku. Prz. Geol., 31, 12: 651-658.
• 5. BUŁA Z., ŻABA J, 2005 — Pozycja tektoniczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle prekambryjskiego i dolnopaleozoicznego podłoża. W Geologia i zagadnienia ochrony środowiska w regionie górnośląskim. (red. J. Jureczka i in.): 14-42. Państw. Inst. Geol. Pol. Tow. Geol., Warszawa.
• 6. BUŁA Z., 2000 — Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Pr. Państw. Inst. Geol., 171: 1-63.
• 7. BUŁA Z., 2000 — Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Pr. Państw. Inst. Geol., 171: 1-63.
• 8. BUŁA Z., JACHOWICZ M., ŻABA J., 1997 — Principal characteristics of the Upper Silesian Block and Małopolska Block border zone (Southern Poland). Geol. Mag., 134, 5: 66-77.
• 9. BUŁA Z., ŻABA J., 2008 — Struktura prekambryjskiego podłoża wschodniej części bloku górnośląskiego (Brunovisstulicum). Prz. Geol., 56, 6: 473-480.
• 10. BUŁA Z., ŻABA J., HABRYN R., 2008 — Regionalizacja tektoniczna Polski – Polska południowa (blok górnośląski i blok małopolski). Prz. Geol., 56, 10: 912-920.
• 11. BURCHART J., 1971— Absolute ages of rocks from Poland (A catalogue of geochronological determinations). Rocz. Pol. Tow. Geol., 41: 241-255.
• 12. CEH F., 1988 —Dynamics of Neogene Carpathian basins in relation to deep structure, crustal type and fuel deposits. Zapadne Karpaty, Ser. Geol., 12: 1-254.
• 13. DUDEK A., 1980 — The crystalline basement block of the Outer Carpathians in Moravia: Bruno-Vistulicum. Roz. CS Akad. Ved, R. Mat. Prir. Ved., 90: 1-85.
• 14. GAJEWSKI A., PEPEL A., 2000 — Badania magnetotelluryczne – stan aktualny i perspektywy w kontekście międzynarodowego projektu badań geofizycznych w Karpatach. W: Wysokoczęstotliwościowe badania magnetotelluryczne w Polsce. Materiały seminaryjne: 6-8. PGNiG, Geonafta, Oddz. Biuro Geol. Geonafta w Warszawie, PBG, Kraków.
• 15. HEFLIK W., KONIOR K., 1974 — Obecny stan rozpoznania pod- łoża krystalicznego w obszarze Cieszyn–Rzeszotary. Biul. Inst. Geol., 273: 195-22 L
• 16. KOTAS A., 1972 — Ważniejsze cechy budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle pozycji tektonicznej i budowy głębokiego podłoża utworów produktywnych. W: Problemy geodynamiki i tąpań: 5-55. Komitet Górnictwa PAN, Kraków.
• 17. KOTAS A., 1982 — Zarys budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W: Przewodnik 54 Zjazdu Pol. Tow. Geol. Sosnowiec: 45-72. Wyd. Geol., Warszawa.
• 18. KOTAS A., 1985a — Uwagi o ewolucji strukturalnej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W: Tektonika Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Sosnowiec 31.05-1.06 1985 (red. J. Trzepierczyński): 17-46. Wyd. UŚl, Katowice.
• 19. KOTAS A., 1985b — Structural evolution of the Upper Silesian Coal Basin (Poland). 10 Congr. Int. Strat. Geol. Carb., Madrid 1983. Compt. Rend., 3: 459-469.
• 20. KSIĄŻKIEWICZ M., 1972 — Budowa geologiczna Polski. T. IV. Tektonika, cz. 3. Karpaty. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 21. MOLEK M., KLIMKOWSKI W., 1991 — Dokumentacja badań magnetotellurycznych i tellurycznych. Temat: Badania wgłębnej budowy geologicznej Karpat. „Karpaty" lata 1988-1990, cz. 2 (obszar III i IV) i podsumowanie wyników badań od 1975 r. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 22. MOLEK M., ORACZEWSKI A., 1988 — Dokumentacja badań magnetotellurycznych. Temat: Badania wgłębnej budowy geologicznej Karpat. „Karpaty" lata 1986-1987, cz. 1 (obszar I i II). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 23. NOWAK W., 1975 — Uwagi o wgłębnej budowie zachodniej części polskich Karpat fliszowych i ich podłoża (rejon Cieszyn–Andrychów). Kwart. Geol., 19, 3: 968-969.
• 24. OBERC J., 1993 — The role of longitudinal dislocation zones and strike-slip transversal deep fracture of Silesia–Lubusza (Hamburg–Kraków) in formation of main zone of meridional folds on Silesia and Moravia areas. Geol. Quart., 37, 1: 1-18.
• 25. OSZCZYPKO N., ZAJĄC R., GARLICKA I., MENCIK E., DVORAK J., MATEJOVSKA O.,1989 — Geological map of the sub-stratum of the Tertiary of the western outer Carpathians and their foreland. W: Geological Atlas of the Western Outer Carpahians and their Foreland. (red. D. Poprawa, J. Nemcok). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 26. PAUL Z., RYŁKO W., TOMAŚ A., 1996 — Influence of tectonic of the consolidated basement of the Carpathians on distribution of flysh masses in the Polish part of the Western Carpathians. Geol. Quart., 40, 4: 487-500.
• 27. RYŁKO W., TOMAŚ A., 1995 —Morphology of the consolidated basement of the Polish Carpathians in the light of magnetotelluric data. Kwart. Geol., 39, 1: 1-16.
• 28. RYŁKO W., TOMAŚ A., 1998 — Tectonics of the basement of the Polish Carpathians. Prz. Geol., 46, 8/2: 758-762.
• 29. RYŁKO W., TOMAŚ A., 1999a— Obraz konsolidowanego podłoża Karpat polskich w świetle badań magnetotellurycznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 195-208.
• 30. RYŁKO W., TOMAŚ A., 1999b — Skonsolidowane podłoże Karpat– morfologia i tektonika, reperkusje dla neogeńskiej przebudowy Karpat. Mat. Karpackiej Konf. Nauk. „Przemysł naftowy i nauka razem w XXI wiek" 19-21 maja Raba Niżna (red. U. Baran): 57-66. Ośr. Reg. Geonafta Kraków, Kraków.
• 31. RYŁKO W., TOMAŚ A., 2001—Neogeńska przebudowa podłoża polskich Karpat i jej reperkusje. Biul. Państw. Inst. Geol., 395: 1-60.
• 32. RYŁKO W., TOMAŚ A., 2005 — Basement structure below the West Carpathian-East Carpathian orogen junction (eastern Poland, north-eastern Slovakia and western Ukraine). Geol. Carpath., 56: 29-40,
• 33. ŚWIĘCICKA-PAWLISZYN J., 1980 — Dokumentacja badań geoelektrycznych, Temat: „Karpaty". Profile regionalne F i V rok 1975 i lata 1978-1979. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 34. ŚWIĘCICKA-PAWLISZYN J., 1984 — Dokumentacja badań magnetotellurycznych. Temat: „Karpaty" - część wschodnia. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 35. ŚWIĘCICKA-PAWLISZYN J., MOLEK M., 1975 — Dokumentacja badań geoelektrycznych. Temat: Profile regionalne profil F (Baligród-Przemyśl). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 36. TEISSEYRE W., 1907 — O związku w budowie tektonicznej Karpat i ich przedmurza. Kosmos, 32: 393-402.
• 37. TEISSEYRE W., 1921 — Zarys wgłębnej tektoniki strefy na południowy wschód od Gór Świętokrzyskich. Biul. Inst. Geol., 19: 5-39.
• 38. WYSOKOCZĘSTOTLIWOŚCIOWE badania magnetotelluryczne w Polsce. Kraków 6 kwietnia 2000. Materiały seminaryjne. PGNiG, Geonafta, Oddz. Biuro Geol. Geonafta w Warszawie, PBG, Kraków.
• 39. ŻABA J., 1994 — Mezoskopowe struktury kwiatowe w dolnopaleozoicznych utworach NE obrzeżenia GZW - rezultat transpresyjnego ścinania w strefie dyslokacyjnej Kraków-Myszków (Hamburg-Kraków). Prz. Geol., 42, 8: 643-648.
• 40. ŻABA J., 1999 — Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 166: 1- 62.