Największe przedmieście Krakowa. Zarys rozwoju przestrzennego Garbar. Część II

• Autorzy: Petrus K.

Warianty tytułu

EN

The largest suburb of Cracow. A brief history of urban development of Garbary. Part II

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie historii rozwoju urbanistyczno-architektonicznego Garbar, największego przedmieścia Krakowa. Osada ta, o wczesnośredniowiecznym rodowodzie, już w połowie XIV wieku cieszyła się własną samorządnością, a przyjęta nazwa odzwierciedlała stopień specjalistycznego uprzemysłowienia terenu. W wieku XVI Garbary stały się u najlepiej rozwiniętym krakowskim przedmieściem i jednym z ważniejszych ośrodków produkcyjnych w Małopolsce. Druga część artykułu obejmuje okres rozwoju przedmieścia od końca XIV wieku do najazdu szwedzkiego w 1655 roku.

EN

This paper presents the history of architectural and urban development of Garbary (Tanner’s Suburb), the largest suburb of Cracow. This early medieval settlement in the middle of the XIVth century had its own local-government; its name reflected the level of industrial specialization. In the XVIth century Garbary became the most advanced suburb of Cracow and one of the most important production centers in Malopolska region. The second part of this article presents the history of urban development in the area of Garbary, from the end of the XIVth century up to Swedish invasion in 1655.

Słowa kluczowe

PL

Garbary; średniowieczny Kraków; przedmieście; urbanistyka; rozwój przestrzenny

EN

Garbary (Tanner’s Suburb); Cracow in middle ages; suburbs; urban systems; architectural development; urban development

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 5-A
• Strony: 153--163
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., il.

Twórcy

autor

Petrus K.

• Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Atlas miasta Krakowa, praca pod red. K. Trafasa, Warszawa 1988.
• [2] Banach J., Dawne widoki Krakowa, Kraków 1983.
• [3] Bąkowski K., Dawne kierunki rzek pod Krakowem, "Rocznik Krakowski", t. 5, Kraków 1902.
• [4] Bieniarzówna J., Małecki J.M., Kraków w wiekach XVI-XVIII, Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1984.
• [5] Grabowski A., Starożytnicze wiadomości o Krakowie, Kraków 1852.
• [6] Grodzieński M., Ogród fijołkowy karmelitański, Kraków 1673.
• [7] Jamka R., Początki miast wczesnośredniowiecznych w Polsce południowej w świetle badań archeologicznych, cz. 1, Kraków 1971, s. 120.
• [8] Katalog dawnych map wielkoskalowych Krakowa XVI-XIX wieku, praca pod redakcją M. Odlanickiego-Poczobuta, Warszawa-Kraków 1981.
• [9] Kolak W., Jurydyki Krakowskie, Archeion, t. 38, 1962, s. 219-40.
• [10] Krasnowolski B., Młynówka Królewska - geneza i przekształcenia, "Rocznik Krakowski", t. LXIX, Kraków 2003, s. 25-32.
• [11] Krasnowolski B., Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007, s. 355-426.
• [12] Krasnowolski B., Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, Kraków 2004.
• [13] Laberschek J., Krakowski zespół osadniczy w wiekach XIII-XVI. Rozwój terytorialny, "Rocznik Krakowski", t. 71, Kraków 2005.
• [14] Laberschek J., Rozwój przestrzenny krakowskiego zespołu osadniczego extra muros XIII-XVIII w. [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007, s. 297-354.
• [15] Leszczyńska-Skrętowa Z., Czarna Ulica [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, Wrocław-Łódź 1985, s. 438-439.
• [16] Leszczyńska-Skrętowa Z., Czarna Wieś [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, Wrocław-Łódź 1985, s. 439-441.
• [17] Łuszczkiewicz W., Zabytki sztuk pięknych Krakowa. Pomniki architektury od XI do XVIII w. ze stanowiska historyi sztuki, Kraków 1872.
• [18] Pieradzka K., Garbary, przedmieście Krakowa (1363-1587), Kraków 1931.
• [19] Radwański K., Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
• [20] Radwański K., Mury obronne Krakowa i Kazimierza w badaniach archeologicznych, „Materiały archeologiczne”, t. 23, Kraków 1986.
• [21] Radwański K., Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w 1963 r., „Materiały Archeologiczne”, t. 6, 1965, s. 213.
• [22] Radwański K., Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w roku 1964, „Materiały Archeologiczne”, t. 7, 1966, s. 275.
• [23] Rajman J., Kraków, zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
• [24] Rączka J.W., Młyny królewskie w krajobrazie Krakowa, cz. 1, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 12, 1978, s. 19-29.
• [25] Rączka J.W., Młyny królewskie w krajobrazie Krakowa, cz. 2, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 13, 1979, s. 7-16.
• [26] Rogalski J., Kościół na Piasku, czyli opis historyczny założenia i rozwoju kościoła, Kraków 1863.
• [27] Sikora F., Bieniasza Młyn [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 1, Wrocław-Gdańsk 1980, s.97-99.
• [28] Sikora F., Dębny Młyn [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, Wrocław-Łódź 1985, s. 538-539.
• [29] Stoksik J., Znane i nieznane plany Krakowa z XVII i XVIII w. w wykonaniu geodetów Akademii Krakowskiej, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, t. 11, 2005, s. 91-108.
• [30] Tomkowicz S., Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci, Kraków 1926.
• [31] Trajdos T.M., Fundacja klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych na Piasku w Krakowie, „Nasza Przeszłość”, t. 60, Kraków 1983, s. 91-127.
• [32] Tyszka P., Ulica Szewska w Krakowie, miejsce rozboju dokonanego wiosną roku 1497, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, nr 47, z. 1-2, 1999, s. 103-112.
• [33] Wałowy A., Badania przy kościele i klasztorze OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie w 1963 roku (wykop I), „Materiały archeologiczne”, t. 25, 1990, s. 105-141.
• [34] Wałowy A., Badania przy kościele i klasztorze OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie w 1964 roku (wykop II), „Materiały archeologiczne”, t. 28, 1995, s. 49-64.
• [35] Wałowy A., Badania przy ul. Krupniczej 26 w Krakowie, „Materiały archeologiczne”, 23, 1986, s. 93-112.
• [36] Wiśniewski J., Garbary [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Łódź 1986, s. 693-706.
• [37] Wiśniewski J., Gerlacha, następnie Kutlowski Młyn [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Łódź 1986, s. 721-723.
• [38] Wiśniewski J., Fryszbark [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław-Łódź 1986, s.685-686.
• [39] Włodarczyk W., Kościół Karmelitów na Piasku, „Rocznik Krakowski”, t. 36, z. 2/3, Kraków 1963, s. 129-148.
• [40] Wyrozumski J., Lokacja czy lokacje Krakowa na prawie niemieckim? [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, pr. zbiorowa pod red. J. Wyrozumskiego, Kraków 2007, s. 121-151.