Wybrane aspekty analizy i oceny ryzyka zagrożeń bezpieczeństwa narodowego

Kupiński, Jerzy; Keplin, Jarosław

doi:10.5604/01.3001.0054.1321

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wybrane aspekty analizy i oceny ryzyka zagrożeń bezpieczeństwa narodowego

Autorzy

Kupiński Jerzy , Keplin Jarosław

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.1321

Warianty tytułu

The selected aspects of national security risk and analysis assessment

Języki publikacji

Abstrakty

Celem artykułu jest próba przedstawienia Czytelnikowi koncepcji analizy i oceny ryzyka zagrożeń bezpieczeństwa narodowego. Obecnie zapewnienie bezpieczeństwa państwa na pożądanym poziomie jest działaniem coraz bardziej złożonym, z uwagi na ryzyko wystąpienia nowych zagrożeń w niestabilnym środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego. Sytuacja taka wymaga od państw sprostania wielu wyzwaniom, a jednym z nich jest nabywanie odporności państwa na współczesne zagrożenia i dokonanie poprawnej analizy w przypadku zidentyfikowanych oraz prognozowanych zagrożeń. Aby być odpornym na współczesne zagrożenia, istotnym jest wiedza na temat prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz określenie ich skutków. W materiale badawczym wykorzystano wybrane normy i standardy pozwalające na określenie ryzyka w gospodarce rynkowej, finansów państwa, w przedsiębiorstwach, a także z innych dziedzin. Pomimo tego, iż te normy i standardy charakteryzują się odmiennym stopniem złożoności struktury i zależne są od różnych czynników, to stanowiły one koncepcję dla nowego podejścia w zakresie przyjętego celu niniejszego opracowania.

The aim of the article is to present the new concept of risk assessment and analysis of threats to national security. Currently, ensuring the state security at the desired level is an increasingly complex activity, due to the risk of new threats in the unstable international security environment. This situation requires countries to meet many challenges, and one of them is the resilience to modern threats and making a correct analysis in the case of identified and forecasted threats. To be resilient to modern threats, it is important to know about the likelihood of their occurrence and determine their effects. The research material uses selected norms and standards that allow to determine the risk in the market economy, state finance, as well as in other fields. Despite the fact that these norms and standards are characterized by a different structure of complexity and depend on various factors, they constituted a concept for a new approach in terms of the objective of this study.

Słowa kluczowe

analiza ryzyka matryca ryzyka ryzyko skutki prawdopodobieństwo

risk analysis risk consequences risk matrices risk probability of threats

Wydawca

Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte

Czasopismo

Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego

Rocznik

2023

Tom

R. XVII

Strony

319--350

Opis fizyczny

Bibliogr. 55 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kupiński Jerzy

Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

https://orcid.org/0000-0002-9060-9092

autor

Keplin Jarosław

Uniwersytet Pomorski w Słupsku, Zakład Bezpieczeństwa Wewnętrznego

https://orcid.org/0000-0003-1865-2261

Bibliografia

1. A Framework for Major Emergency Management, http://mem.ie/wpcontent/uploads/2015/05/A-Guide-to-Risk-Assessment.pdf., dostęp: 20.12.2020 r.
2. Abgarowicz G., Pamięć przyszłości. Analiza ryzyka dla zarządzania kryzysowego, CNBOP-PIB, Józefów 2015.
3. All Hazards Risk Assessment Methodology Guidelines, https://www.publicsafety.gc.ca/cnt/rsrcs/pblctns/ll-hzrdsssssmnt/index-en.aspx#iap, dostęp: 23.12.2020 r.
4. Banasik M., Zarządzanie kryzysowe na szczeblu krajowym i Resortu Obrony Narodowej – nowe wyzwania i zagrożenia, https://depot.ceon.pl/, dostęp: 11.11.2018 r.
5. Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2013.
6. Czupryński A., Nauki o bezpieczeństwie. Wybrane problemy badań. Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego, Józefów 2017.
7. Ćwik B., Postrzeganie zagrożeń w systemach bezpieczeństwa organizacji. [w:] Modern Management Review, MMR, vol. XXII, 24 (3/2017), Politechnika Rzeszowska 2017.
8. Brown H., Thinking about national security: defense and foreign policy in a dangerous world. As quoted in Watson, A. Cynthia, U.S. national security: a reference handbook. Contemporary world issues (2 (revised) ed.). ABCCLIO, Retrieved 2010.
9. FERMA 2003 – The Federation of European Risk Management Associations, https://www.ferma.eu /about/about-ferma, dostęp: 08.10.2018 r.
10. Ficoń K., Modelowanie bezpieczeństwa za pomocą potencjałowej formuły bezpieczeństwa [w:] Kwartalnik Bellona Nr 2/2014 (677), Wojskowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2014.
11. Global National Security and Intelligence Agencies Handbook, volume 1, Strategic Information and Contacts, International Business Publications, Washington DC USA 2015.
12. Guide to Risk and Volnerability Analyses, https://www.msb.se/ribdata/filer/pdf/26267.pdf., dostęp: 22.12.2020 r.
13. Grzybowski W., Przedsiębiorczość, niepewność, zysk, Lublin 1995.
14. ISO 31000 – System Zarządzania Ryzykiem, http://www.qualityaustria.com.pl uplo-ad/files/ISO%2031 000.pdf., dostęp: 30.03.2019 r.
15. Ilnicki M., Kupiński J., Ocena ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych na tle zidentyfikowanych i prognozowanych negatywnych zdarzeń niemilitarnych w kontekście bezpieczeństwa morskiego państwa [w:] Zasady użycia Sił Morskich RP w sytuacjach nadzwyczajnych w pokojowych warunkach funkcjonowania państwa, (red.) Makowski A., AMW, Gdynia 2022.
16. International Organization for Standardization, https://www.iso.org/iso-31000-risk-management.html. Dostęp: 12.06.2018 r.
17. ISO/Guide 73:2009, https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:guide:3:ed-1:v1:en, dostęp: 12.06.2021 r.
18. Jemioło T., Dawidczuk A., Wprowadzenie do metodologii badań bezpieczeństwa, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2017.
19. Kaczmarek T., Zarządzanie ryzykiem handlowym, finansowym, produkcyjnym dla praktyków, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 2002.
20. Keplin J., Działania hybrydowe jako niewidzialne zjawisko [w:] Wojna Federacji Rosyjskiej z Zachodem, (red.) Banasik M., Difin 2022.
21. Keplin J., Kupiński J., Identyfikacja wybranych determinantów bezpieczeństwa państwa [w:] Geopolityczne aspekty bezpieczeństwa (red.) Kochanek E., Ligęza K., Kupiński J., Wydawnictwo Akademickie AMW, Gdynia 2019.
22. Komunikat nr 6 Ministra Finansów w sprawie szczegółowych wytycznych dla sektora finansów publicznych w zakresie planowania i zarządzania ryzykiem, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2012.
23. Kopczewski M., Pawelec L., Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych [w:] Zarządzanie kryzysowe w teorii i w praktyce, Poznań 2013.
24. Kosieradzka A., Zawiła-Niedźwiecki J., Zaawansowana metodyka oceny ryzyka w publicznym zarządzaniu kryzysowym, Kraków – Legionowo 2016.
25. Koziar M., Analiza strategiczna SWOT/TOWS krok po kroku. Wybór strategii, http://www.jaknapisac.com/analiza-strategiczna-swottows-krokpo-kroku-wyborstrategii/, dostęp: 06.03.2018 r.
26. Koziej S., Wstęp do teorii i historii bezpieczeństwa, Warszawa 2010.
27. Kubiak M. Zarządzanie kryzysowe a bezpieczeństwo narodowe w dobie zagrożeń hybrydowych, [w:] Biuletyn Kwartalny Biura Analiz i Reagowania RCB nr 24, s. 3, Warszawa 2018, https://rcb.gov.pl/budowanieodpornosci-panstw-czlonkowskich-sojuszu-implementacja-wytycznychnato/. Dostęp: 20.12.2022 r.
28. Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego 2020, https://www.gov.pl/attachment/581d0989-0bae-4e8a-8fdbe2ca5385ac19, dostęp: 09.12.2021 r.
29. Loranty K., Percepcja zagrożeń, [w:] Natura bezpieczeństwa narodowego imiędzynarodowego w perspektywie personalnej i strukturalnej, Zeszyty Naukowe AON nr 3 (88), Warszawa 2012.
30. Łuczak J., Metody szacowania ryzyka – kluczowy element systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji ISO/IEC 27001, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2009.
31. Malak K., Typologia bezpieczeństwa. Nowe wyzwania, http://stosunkimiedzynarodowe.pl/bezpieczenstwo/954-typologia-bezpieczenstwanowe-wyzwania, dostęp: 02.03.2020 r.
32. Method of Risk Analysis for Cywilian Protection, https://www.bbk.bund.de/SharedDocs/Downloads/BBK/EN/booklets_lets/Method_lysis.pdf__blob=publicationFil, dostęp: 20.12.2020 r.
33. Metodyka zarządzania ryzykiem cyberprzestrzeni w systemach zarządzania bezpieczeństwem informacji podmiotów rządowych, Komitet Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji, Warszawa 2015.
34. National Risk Assessment Method Guide, https://english.nctv.nl/binaries/007328-nrb-6-engels-definitief_tcm32-84267.pdf., dostęp: 04.01.2019 r.
35. Międzynarodowe standardy w zakresie zarządzania ryzykiem, http://ryzykoprojektowe.pl/poznaj-risky-project/ryzyko-w-projekciebazawiedzy/miedzynarodowe-standardy-w-zakresie-zarzadzaniaryzykiem/, dostęp: 10.10.2021 r.
36. Ogrodowczyk P., Bezpieczeństwo państwa we współczesnej Europie – Analiza teoretyczna, [w:] Studia Bezpieczeństwa Narodowego, Rok VII, Numer 11, Wojskowa Akademia techniczna, Warszawa 2017.
37. Ożarowski R., Dylematy polityki bezpieczeństwa Polski na początku drugiej dekady XXI wieku, Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Katowicach, Katowice 2014.
38. Paleri P., National Security: Imperatives And Challenges. New Delhi: Tata McGraw-Hill, Retrieved 2010.
39. Polityka ekologiczna państwa 2030, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2019 r.
40. Procedura opracowania raportu cząstkowego do raportu o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Warszawa 2010.
41. Romm J., Defining national security: the nonmilitary aspects. Pew Project on America's Task in a Changed World (Pew Project Series). Council on Foreign Relations, Retrieved 2010.
42. Rowe W.A., An anatomy of Risk, New York 1977.
43. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, źródło: www.gov.pl/web/rcb/infrastruktura-krytyczna, dostęp: 16.12.2021 r.
44. Skomra W., Metodyka oceny ryzyka na potrzeby systemu zarzadzania kryzysowego RP, Wydanie I, Copyright by Studio Sp. z o.o., Warszawa 2015.
45. Smolar A., Lata 68, Eurozine 2008, https://www.eurozine.com/lata-68/, dostęp: 12.03.1018 r.
46. Stachowiak Z., Dylematy rozwiązania bezpieczeństwa ekonomicznego w Polsce [w:] Zeszyty Naukowe Akademii Sztuki Wojennej, nr 4 (28) 2018,Warszawa 2018.
47. Standard ISO 31000, www.iso.org/iso-31000-risk-management.html, dostęp: 12.06.2021 r.
48. Stańczyk J., Formułowanie kategorii pojęciowej bezpieczeństwa, Wydawca FNCE sp. z.o.o., Poznań 2017.
49. Stańczyk J., Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje [w:] Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego – 2010/2011, (red.) A. Mickiewicz, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2011.
50. Steele R., Walter Lippman and the American Century, Vintage Books, New York 1980.
51. Strategic Foresight Analysis (SFA) 2015 Update Report, Allied Command Transformation. Źródło: www.act.nato.int/futures-ws-1, dostęp: 20.04.2021.
52. Świeboda H. Prognozowanie zagrożeń bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa 2017.
53. Wróbel R., Zarządzanie ryzykiem na potrzeby systemu zarządzania kryzysowego w Polsce w optyce wymagań Mechanizmu Ochrony Ludności, Zeszyty Naukowe SGSP 2019, Nr 69/1/2019, Szkoła Główna Straży Pożarnej 2019.
54. www.lynxbroker.pl/inwestowanie/gielda/informacje-gieldowe/handelgielda/teoria-czarnego-labedzia/, dostęp 12.12.2022.
55. Zawiła-Niedźwiecki J., Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnianiu ciągłości działania organizacji, Edu-Libri, Kraków – Warszawa 2013.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-22f527eb-f544-4a3b-8006-f34a262fa347