Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Polsce – – wybrane zagadnienia

• Autorzy: Szurlej A. , Kamiński J. , Suwała W.

Warianty tytułu

EN

Selected aspects of natural gas market liberalization in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Unia Europejska systematycznie dąży do utworzenia konkurencyjnego rynku gazu ziemnego. W Polsce od 1 lipca 2007 r. swobodny wybór i zmiana sprzedawcy przysługuje wszystkim odbiorcom energii elektrycznej i gazu ziemnego, w tym gospodarstwom domowym. Zgodnie z Prawem energetycznym, odbiorcy końcowi mogą indywidualnie korzystać z sieci lokalnego dostawcy w celu dostarczenia gazu lub energii kupionej u dowolnego sprzedawcy. Chociaż regulacje prawne już od kilku lat umożliwiają korzystanie z zasady TPA (Third Party Access), to w rzeczywistości dopiero w ciągu ostatnich lat obserwuje się wzrost zainteresowania odbiorców tą możliwością. W artykule scharakteryzowano krajowy rynek gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie wdrażania konkurencji. Jako podstawowy miernik przyjęto liczbę zmian sprzedawcy. W wybranych aspektach postępy w realizacji rynku gazu porównane zostały z rynkiem energii elektrycznej, który jest znacznie bardziej zaawansowany w procesach liberalizacyjnych. Ponadto porównano stan liberalizacji rynków gazu ziemnego i energii elektrycznej w Polsce z wybranymi rynkami w krajach UE, wykorzystując indeks Herfindahla-Hirschmana oraz oszacowano wpływ liberalizacji na zmianę poziomu cen w poszczególnych państwach. Dla intensyfikacji działań zmierzających do liberalizacji rynku energii niezmiernie ważne jest otoczenie regulacyjne.

EN

The European Union systematically strives to create the competitive natural gas market. In Poland, since July 1, 2007, the freedom of choice and change of the seller is entitled to all customers of electricity and natural gas, including households. In accordance with Energy Law, end users may individually benefit from the local network in order to purchase gas or electricity supplied from any vendor. Although the regulations for several years now allow the exercise of the TPA rule, in fact, only in the last years there has been a growing interest in this possibility. This paper describes the domestic natural gas market, with particular emphasis being brought to changes in the implementation of competition in the market. As a basic measure the number of changes of gas supplier was proposed. In some aspects, progress in the liberalisation of the gas market was compared to the electricity market, which is much more advanced in this aspect. In addition, the pace of liberalisation of the gas and electricity markets in Poland was compared with selected markets of EU member states, with the employment of the Herfindahl-Hirschman Index. The estimated impact of liberalisation on changes in price levels between countries was also discussed. The regulatory environment is very important for the intensification of efforts to liberalise fuels and energy markets.

Słowa kluczowe

PL

rynek gazu; liberalizacja; TPA; rynek energii elektrycznej

EN

gas market; liberalisation; TPA; electricity market

• Wydawca: KAPRINT
• Czasopismo: Rynek Energii
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 2
• Strony: 47--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szurlej A.

• AGH Kraków, Wydział Energetyki i Paliw, Katedra Zrównoważonego Rozwoju Energetycznego

autor

Kamiński J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

autor

Suwała W.

• AGH Kraków, Wydział Energetyki i Paliw

Bibliografia

• [1] Bartela Ł., Skorek-Osikowska A., Ekologiczny efekt sprzężenia nadkrytycznego bloku węglowego z instalacja turbiny gazowej. Rynek Energii, 2010, nr 87(2), s.8-13.
• [2] BP: BP Statistical Review of World Energy. June 2013; www.bp.com
• [3] CEER: 2012 Annual Report of the Council of European Energy Regulators; www.energy-regulators.eu
• [4] COM/2010/84: Communication from the Commission to the Council and the European Parliament, Report on progress in creating the internal gas and electricity market, SEC(2010)251, Brussels.
• [5] Eurogas: Statistical Report, 2013; www.eurogas.org
• [6] European Commission: Energy, Single market for gas & electricity, Country reports; www.ec.europa.eu
• [7] Herfindahl O. C.: Concentration in the Steel Industry. Rozprawa doktorska, 1950. Columbia University.
• [8] Hirschman A. O.: The paternity of an index. American Economic Review, 1964, Vol. 54, pp 761-762.
• [9] Grudziński Z.: Metody oceny konkurencyjności krajowego węgla kamiennego do produkcji energii elektrycznej. Studia Rozprawy Monografie Nr 180, 2012 r. Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków.
• [10] Iwicki K., Janusz P., Szurlej A.: Zmiany krajowego ustawodawstwa a rozwój rynku gazu ziemnego. Wiadomości Naftowe i Gazownicze, 2013, R. 16, nr 11, s. 9–14.
• [11] Jamasb T., Pollitt M.: Electricity Market Reform in the European Union: Review of Progress toward Liberalization & Integration. The Energy Journal, Special Issue – European Electricity Liberalisation, 2005, IAEE.
• [12] Janusz P.: Aktualna sytuacja na rynku gazu ziemnego – perspektywy rozwoju. Polityka Energetyczna, 2013, t.16, z.2.
• [13] Janusz P., Pikus P., Szurlej A.: Rynek gazu ziemnego w Polsce – stan obecny i perspektywy rozwoju. Gaz, Woda i Technika Sanitarna nr 1, 2013, s. 2-6.
• [14] Kaliski M., Nagy S., Siemek J., Sikora A., Szurlej A., 2012: Natural gas in Poland and the European Union. Archiwum Energetyki, tom XLII, 2012 nr 1, s.93-107.
• [15] Kaliski M., Szurlej A., Grudziński Z.: Węgiel i gaz ziemny w produkcji energii elektrycznej Polski i UE. Polityka Energetyczna, 2012, t.15, z.4, s.201-213.
• [16] Kamiński J.: The impact of liberalisation of the electricity market on the hard coal mining sector in Poland, Energy Policy, Volume 37, Issue 3, 2009.
• [17] Kamiński J.: The development of market power in the Polish power generation sector: A 10-year perspective. Energy Policy. Volume 42, 2012, s. 136–147.
• [18] Kamiński J., 2011. Market power in a coal-based power generation sector: The case of Poland. Energy. Volume 36. Issue 11. Str. 6634-6644.
• [19] Kamiński J., 2010. Metody modelowania równowagi rynków energii elektrycznej. Rynek Energii, 2010, nr 3(88), str. 127–136.
• [20] Kotowicz J., Bartela Ł.: Optymalizacja termodynamiczna i ekonomiczna elektrowni gazowo-parowej z wykorzystaniem algorytmów genetycznych. Rynek Energii, 2008, nr 72(2), s.31-38.
• [21] PwC: „Cztery wolności na rynku gazu ziemnego”. Działania liberalizacyjne na rynku gazu ziemnego w Polsce. Wrzesień 2012 r.
• [22] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 968).
• [23] Rychlicki S., Siemek J.: Stan aktualny i prognozy wykorzystania gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2013, t. 29 z. 1 s. 5–15.
• [24] Szurlej A., Kamiński J., Suwała W.: Rynek gazu ziemnego w Polsce – w kierunku liberalizacji. Energetyka Gazowa, materiały V konferencji naukowo-technicznej, Zawiercie, 9–11 października 2013, praca zbiorowa, pod red. Łukasza Barteli, t. 1. Wydawnictwo Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej.
• [25] Szurlej A., Janusz P.: Natural gas economy in the United States and European markets. Mineral Resources Management, 2013, t. 29 z. 4, s. 77–94.
• [26] Urząd Regulacji Energetyki, 2014; www.ure.gov.pl
• [27] Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r., Nr 234, poz. 1392).
• [28] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 oraz z 2013 r. poz. 984 i poz. 1238).
• [29] Vine E., Hamrin J., Eyre N., Crossley D., Maloney M., Watt G.: Public policy analysis of energy efficiency and load management in changing electricity businesses, Energy Policy 31 (2003).