Badania porównawcze z wykorzystaniem efektu Barkhausena i metody trepanacyjnej stanu naprężenia w złączach spawanych odprężonych cieplnie i mechanicznie

• Autorzy: Augustyniak Bolesław , Chmielewski Marek , Sędek Piotr , Krasnowski Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.26357/BNiD.2019.003

Warianty tytułu

EN

Comparative studies of residual stress evaluated with Barkhausen effect and trepanation methods in welded joints after thermal and mechanical stress release

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było porównanie stanu naprężenia resztkowego w złączach spawanych wyznaczonego metodą nieniszczącą, która bazowała na pomiarze natężenia efektu Barkhausena (metoda EB) oraz metodą niszczącą, określaną jako metoda trepanacyjna. Obiektem badania były trzy modelowe doczołowe złącza spawane wykonane ze stali S235, oznaczone jako P1, P2 i P3. Próbka P2 została odprężona cieplnie, a próbka P3 była odprężona mechanicznie poprzez naprężanie statyczne do granicy plastyczności. Stan naprężenia wyznaczono metodą EB w szeregu punktów na obu powierzchniach próbek. Badania trepanacyjne metodą Gunnerta pozwoliły wyznaczyć odkształcenia względne dla szeregu wąskich pasków wyciętych w części centralnej złącza równolegle do osi spoiny. Te odkształcenia przeliczono na poziomy naprężenia resztkowego w kierunku osi spoiny. Wartości te zostały zestawione z wartościami składowej stycznej naprężenia wyznaczonego metodą EB dla tej części spoiny. Wykazano, iż odprężanie cieplne praktycznie usuwa naprężenie spawalnicze, a odprężanie mechaniczne zmniejsza to naprężenie znacząco. Wyniki badania obiema metodami okazały się być zgodne jakościowo i także ilościowo – po uwzględnieniu ujawnionego metodą EB efektu wygięcia płyt. To świadczy o skuteczności i użyteczności metody EB dla oceny stanu naprężenia w elementach stalowych.

EN

The aim of the study was to compare the residual stress in welded joints determined by the non-destructive method, which was based on the Barkhausen effect intensity measurement (EB method), and the destructive method, defined as the trepanation method. Three model butt welds made of S235 steel, marked as P1, P2 and P3, were subjected to the test, P2 was heat annealed and P3 was mechanically annealed by static stress up to yield strength. The stress was determined by EB at a number of points on both faces of the specimens. The trepanation tests by Gunnert allowed to determine the relative deformations for a series of narrow strips cut in the central part of the joint parallel to the weld axis. These deformations have been converted to residual stress levels in the direction of the weld axis. These values were compared with the values of the tangential stress component determined by the EB method for this part of the weld. It has been shown that thermal annealing practically removes welding stress and mechanical annealing significantly reduces this stress. The results of both methods proved to be consistent both qualitatively and quantitatively - after taking into account the bending effect of the panels revealed by the EB method. This demonstrates the effectiveness and usefulness of the EB method in assessing stress in steel elements.

Słowa kluczowe

PL

naprężenie resztkowe; złącze spawane; efekt Barkhausena; metoda trepanacyjna

EN

residual stress; welded joint; Barkhausen effect; trepanation method

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Badania Nieniszczące i Diagnostyka
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 1
• Strony: 12--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys.

Twórcy

autor

Augustyniak Bolesław

• NNT sp. z o.o, Gdańsk

autor

Chmielewski Marek

• NNT sp. z o.o, Gdańsk
• Wydział FT i MS Politechnika Gdańska, Gdańsk

autor

Sędek Piotr

• Instytut Spawalnictwa, Gliwice

autor

Krasnowski Krzysztof

• Instytut Spawalnictwa, Gliwice

Bibliografia

• [1] B. Augustyniak; „Procedura badania PB01 stanu naprężenia w elementach stalowych z wykorzystaniem efektu Barkhausena,” Przegląd Spawalnictwa, Vol. 8, s. 67-9, 2017. DOI : http://dx doi org/10 26628/ps v89i11 836
• [2] Świadectwo Uznania PRS nr TT /821/710405/17 , Gdańsk, 2017
• [3] Raport końcowy z realizacji projektu NC BiR nr PBS1/A9/14/2012 pt. Opracowanie magnetycznej metody oceny stanu naprężeń w materiałach konstrukcyjnych zwłaszcza anizotropowych, Politechnika Gdańska, 2015
• [4] Piotr Sędek ,”Odprężanie mechaniczne”, Praca Zbiorowa pod redakcją prof. dr. hab. inż. Jana Pilarczyka, Poradnik Inżyniera, Spawalnictwo, cz.1, rozdział 13.6, str. 587-592. Wyd. WNT W-wa, 2003
• [5] B. Augustyniak, Zjawiska magnetosprężyste i ich wykorzystanie w nieniszczących badaniach materiałow, Monografia 38, Wyd. Politechnika Gdańska, Gdańsk, 2003
• [6] L. Piotrowski, M. Chmielewski, B. Augustyniak, „Procedura szybkiego wyznaczania stanu naprężeń własnych za pomocą sondy z wirującym przemiennym polem magnetycznym – przypadek złącz spawanych ze stali magnetycznie anizotropowej”, Energetyka, vol. 6, s. 318-325, 2016
• [7] K. Krasnowski, „Influence of stress relief annealing on mechanical properties and fatigue strength of welded joints of thermomechanically rolled structural steel grade S420MC”, Archives of metallurgy and materials, vol. 54, no. 4, pp. 1059-1072, 2009
• [8] Instrukcja obsługi - Miernik MEB2c, Mag-Lab sc, Gdańsk, 2010

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).