Sposoby interpretacji wyników modelowania dyspersji odorantów w powietrzu atmosferycznym

• Autorzy: Friedrich M. , Antoniewicz A.

Warianty tytułu

EN

Interpretation methods of odorants dispersion modeling results

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Omówiono problem interpretacji wyników modelowania dyspersji odorantów w powietrzu. Zwrócono uwagę na najczęściej popełniane błędy przy sporządzaniu ocen zapachowego oddziaływania danej instalacji na otoczenie. Wskazano różnice pomiędzy modelowaniem dyspersji odorantów a referencyjną metodą modelowania poziomów pojedynczych substancji w powietrzu (według rozporządzenia Ministra Środowiska z 2010 r.) Podano cztery możliwości przedstawiania i interpretacji wyników obliczeń modelowych, w tym występowania w skali roku określonego poziomu stężenia zapachowego oraz stężeń maksymalnych, pozwalające na wyciągnięcie praktycznych wniosków. Przedstawiono, w jaki sposób ocenia się zapachową uciążliwość danej instalacji na tle wybranych standardów zapachowej jakości powietrza, w tym wartości odniesienia określonych w projekcie polskiej ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej oraz w projekcie europejskiej dyrektywy horyzontalnej dotyczącej odorów (IPPC H4). Wyjaśniono różnicę między środowiskowym progiem wyczuwalności i rozpoznawalności zapachu a stężeniami progowymi określonymi w warunkach laboratoryjnych. Pokazano, jak modeluje się czas występowania zapachu na terenie objętym obliczeniami oraz przez ile godzin w roku zapach będzie wyczuwalny w stopniu co najmniej rozpoznawalnym. Przedstawiono na czym polega prognozowanie występowania zapachu o określonej intensywności, w tym jak przelicza się stężenie zapachowe na intensywność z zastosowaniem psychofizycznych praw Webera-Fechnera i Stevensa. Pokazano również, jak na podstawie wyników modelowania dyspersji zanieczyszczeń w atmosferze można ocenić zapach mogący pojawić się w najgorszej sytuacji meteorologicznej i technologicznej. Podane przykłady mogą zostać wykorzystane podczas projektowania instalacji potencjalnie uciążliwych oraz sporządzania oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko lub prognozy jakości powietrza.

EN

The paper discusses a problem of result interpretation for odorants dispersion modeling. The most common mistakes were brought to attention when assessing the impact of odor nuisance caused by installations on the environment. Differences were indicated between odor dispersion modeling and the reference methodology for modeling of an individual substance air level (acc. to the Regulation of the Minister of Environment from 2010). Four approaches to present and interpret the results of model calculations were discussed, including annual frequency of certain odor levels and their maximum concentrations, which enable practical conclusions to be drawn. The method to estimate odor nuisance caused by an installation against the selected air quality standards was presented, including the reference values set out in the draft bills for the Polish Act on Counteracting Odor Nuisance and the European Horizontal Guidance for Odour (IPPC H4). The difference between the environmental odor detection and recognition threshold and the threshold concentrations determined under the laboratory conditions was explained. The forecasting method for odor frequency occurrence in the designated area was demonstrated as well as the annual number of hours the odor will be detectable at recognizable level. The way to forecast odor occurrence of certain intensity was demonstrated, including how to convert its concentration to intensity according to the psychophysical laws of Weber-Fechner and Stevens. In addition, application of modeling results of pollutant dispersion in the atmosphere was demonstrated in assessment of odors that may occur in the worst meteorological and technological circumstances. The examples discussed could be employed in modeling of potentially high impact installations as well as in development of environmental impact assessments of projects or air quality forecasts.

Słowa kluczowe

PL

powietrze atmosferyczne; uciążliwość zapachowa; odory; modelowanie dyspersji odorantów; prognozowanie zapachowej jakości powietrza; środowiskowy próg wyczuwalności; środowiskowy próg rozpoznawalności; intensywność zapachu; jakość powietrza; jednostka zapachowa

EN

atmospheric air; odor nuisance; odors; odour dispersion modeling; environmental recognition threshold; odour intensity; air quality; odour unit

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 40, nr 3
• Strony: 9--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys.

Twórcy

autor

Friedrich M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza, al. Piastów 42, 71-065 Szczecin

autor

Antoniewicz A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza, al. Piastów 42, 71-065 Szczecin

Bibliografia

• 1. Á. LEELŐSSY, F. MOLNÁR Jr., F. IZSÁK, Á. HAVASI, I. LAGZI, R. MÉSZÁROS: Dispersion modeling of air pollutants in the atmosphere: A review. Central European Journal of Geosciences 2014, Vol. 6, No. 3, pp. 257–278.
• 2. Review of evidence on health aspects of air pollution – REVIHAAP Project. WHO, Regional Office for Europe, 2013.
• 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. Dziennik Ustaw 2012, poz. 1031.
• 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. Dziennik Ustaw 2010, nr 16, poz. 87.
• 5. J. D. RUTKOWSKI: Współwystępowanie substancji toksycznych jako problem oceny stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Mat. I symp. „Ocena wielkości imisji zanieczyszczeń powietrza – POL-IMIS’95”, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej i PZITS, Wrocław 1995, ss. 15–20.
• 6. S. E. MANAHAN: Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, ss. 158–159, 168–169.
• 7. J. KOŚMIDER, B. MAZUR-CHRZANOWSKA, B. WYSZYŃSKI: Odory. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• 8. A. MICHALAK, J. KRZESZOWIAK, K. PAWLAS: Czy ekspozycja na nieprzyjemne zapachy (odory) szkodzi zdrowiu człowieka? Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine 2014, vol. 17, nr 4, ss. 76–81.
• 9. G. M. ZUCCO, R. S. HERZ, B. SCHAAL: Olfactory Cognition: From Perception and Memory to Environmental Odours and Neuroscience. John Benjamins Publishing Company, Amsterdam-Philadelphia 2012.
• 10. Z. ZOU, L. B. BUCK: Combinatorial effects of odorant mixes in olfactory cortex. Science 2006, Vol. 311, No. 5766, pp. 1477–1481.
• 11. M. FRIEDRICH: Zastosowanie oceny zapachowego oddziaływania w projektowaniu, optymalizacji i wyborze lokalizacji potencjalnie uciążliwej instalacji. Inżynieria i Aparatura Chemiczna 2014, nr 1, ss. 19–20.
• 12. J. KOŚMIDER: Pomiary stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej zgodnie z PN-EN 13725:2007. Wodociągi- Kanalizacja 2007, nr 10, ss. 34–35.
• 13. PN-EN 13725:2007 (EN 13725:2003): Jakość Powietrza – Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2007.
• 14. Odour Emissions Monitoring and Modelling. Pattle Delamore Partners LTD, Auckland (New Zeland) 2013.
• 15. S. SIRONI, L. CAPELLi, P. CÉNTOLA, R. del ROSSO, S. PIERUCCI: Odour impact assessment by means of dynamic olfactometry, dispersion modelling and social participation. Atmospheric Environment 2010, Vol. 44, No. 3, pp. 354–360.
• 16. R. M. JANKA: Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe. Podstawy obliczenia i sterowania poziomem emisji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, ss. 258–260.
• 17. AG4: Air Dispersion Modelling from Industrial Installations Guidance Note. Environmental Protection Agency, Wexford 2010.
• 18. I. SÓWKA, M. SKRĘTOWICZ, J. ZWOŹDZIAK, M. SZKLARCZYK, A. NYCH, P. ZWOŹDZIAK, G. WOJNICZ: Ocena oddziaływania zapachowego wybranego zakładu chemicznego z zastosowaniem olfaktometrii dynamicznej oraz badań modelowych i ankietowych. Przemysł Chemiczny 2011, vol. 90, nr 6, ss. 1240–1244.
• 19. I. SÓWKA: Określenie zapachowego oddziaływania wybranego zakładu przetwórstwa rolno-spożywczego przy zastosowaniu olfaktometrii dynamicznej oraz metod obliczeniowych. Proceedings of ECOpole 2011, vol. 5, nr 1, ss. 317–323.
• 20. M. BRANCHER, K. D. GRIFFITHS, D. FRANCO, H. de MELO LISBOA: A review of odour impact criteria in selected countries around the world. Chemosphere 2017, Vol. 168, pp. 1531–1570
• 21. M. LATOS, P. KARAGEORGOS, N. KALOGERAKIS, M. LAZARIDIS: Dispersion of odorous gaseous compounds emitted from wastewater treatment plants. Water, Air, and Soil Pollution 2011, Vol. 215, No. 1–4, pp. 667–677.
• 22. I. SÓWKA, L. KARSKI: W oczekiwaniu na ustawę odorową. Przegląd Komunalny 2018, nr 3, ss. 8–10.
• 23. M. MAŚLIŃSKI: Uciążliwości zapachowe potrzebują jednoznacznych regulacji. Przegląd Komunalny 2018, nr 3, ss. 12–14.
• 24. Ustawa o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej – projekt z 18 października 2008 r. Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2008.
• 25. Integrated Pollution Prevention and Control Horizontal Guidance for Odour, Part 2 – Assessment and Control, Technical Guidance Note IPPC H4 – draft. Environment Agency for England and Wales in collaboration with the Scottish Environment Protection Agency (SEPA) and the Northern Ireland Environment and Heritage Service (NIEHS), Bristol 2002.
• 26. M. MICHAŁKIEWICZ, I. KRUSZELNICKA, D. GINTER-KRAMARCZYK, P. MIZERNA-NOWOTNA: Uciążliwość odorowa i mikrobiologiczna oczyszczalni ścieków – studium przypadku (Odor and microbiological nuisance of the sewage treatment plant – a case study). Ochrona Środowiska 2016, vol. 38, nr 3, ss. 41–48.
• 27. M. HOŁUB: Nowoczesne techniki i trendy w redukcji uciążliwości zapachowej. Wodociągi-Kanalizacja 2016, nr 3, ss. 28–29.
• 28. M. FRIEDRICH, J. KOŚMIDER, P. TEREBECKI, P. MIZERNA-NOWOTNA: Odour abatement of waste gases from sludge thickeners in wastewater treatment plant using bioscrubber. Chemical Engineering Transactions 2014, Vol. 40, pp. 205–210.
• 29. K. BARBUSINSKI, K. KALEMBA, D. KASPERCZYK, K. URBANIEC, V. KOZIK: Biological methods for odor treatment – a review. Journal of Cleaner Production 2017, Vol. 152, pp. 223–241.
• 30. C. ALFONSÍN, R. LEBRERO, J. M. ESTRADA, R. MUNOZ, N.J.R. KRAAKMAN, G. FEIJOO, M.T. MOREIRA: Selection of odour removal technologies in wastewater treatment plants: A guideline based on Life Cycle Assessment. Journal of Environmental Management 2015, Vol. 149, pp. 77–84.
• 31. M. I. SZYNKOWSKA, J. ZWOŹDZIAK [red.]: Współczesna problematyka odorów. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2010, ss. 81–83, 139–163, 166–186, 218–252, 269–286, 327–357, 360–381, 416–435, 452–475, 479–500, 503–522,
• 32. J. KOŚMIDER, M. SOSIALUK: Zależność intensywności zapachu od stężenia odorantów. Archiwum Ochrony Środowiska 2004, vol. 30, nr 2, ss. 3–16.
• 33. J. KOŚMIDER, B. WYSZYŃSKI: Relationship between odour intensity and odorant concentration: Logarithmic or power equation. Archiwum Ochrony Środowiska 2002, vol. 28, nr 1, ss. 29–41.
• 34. J. KOŚMIDER, B. KRAJEWSKA: Calculations of emission with a method of backward modelling. Odour nuisance of mink farming. Polish Journal of Chemical Technology 2006, Vol. 8, No. 1, pp. 43–53.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).