Budowa geologiczna masywu Ciemniaka na podstawie danych z Jaskini Małej w Mułowej (Tatry Zachodnie)

• Autorzy: Szczygieł J. , Borowska U. , Jaglarz P.

Warianty tytułu

EN

Geological structure of the Ciemniak Massif on the basis of data from the Mała Cave in Mułowa (Western TatraMts.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Mała Cave in Mułowa has been explored to a depth of 555 m at the beginning of the 21th century. It makes a good opportunity to review the knowledge on the geological structure of the Ciemniak Massif. The geological research was performed in two main conduits of the cave. The Mała Cave in Mułowa developed in Lower and Middle Triassic carbonates belonging to the dziary Unit (CzerwoneWierchy Nappe – part of the High-Tatric Allochthon), as well as in marly shales of the Zabijak Formation and limestones of the Wysoka Turnia Limestone Formation belonging to the High-Tatric Autochthon. The cave is the second outcrop of the lower limb of the main syncline of the dziary Unit. It follows that the dziary Unit in the Ciemniak area is represented by a recumbent, open syncline with completely preserved both limbs. This syncline is open northtoward . The fold axes are subhorizontal and the axis surface is inclined ~37o N. From a depth of 300 m (below the entrance), the cave was formed at the contact of Cretaceous rocks belonging to the autochthonous cover and Triassic rocks of the dziary Unit.

Słowa kluczowe

PL

jaskinia; tektonika; Wysokie Wierchy; Tatry

EN

cave; tectonics; High-Tatric Unit; Tatra Mts.

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 62, nr 7
• Strony: 349--355
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Szczygieł J.

• KatedraGeologii Podstawowej,Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

autor

Borowska U.

• Instytut Nauk Geologicznych,Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Uniwersytet Jagielloński, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków

autor

Jaglarz P.

• Instytut Nauk Geologicznych,Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Uniwersytet Jagielloński, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków

Bibliografia

• 1. ANTKIEWICZ A. & LORCZYK M. 2010 - Jaskinia Mała w Mułowej. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/jaskinie.
• 2. BAC-MOSZASZWILI M., BURCHART J., GŁAZEK J., IWANOW A., JAROSZEWSKI W., KOTANSKI Z., LEFELD J., MASTELLA L., OZIMKOWSKI W., RONIEWICZ P., SKUPIŃSKI A. & WESTWALIWICZ-MOGILSKA E. 1979 - Mapa geologiczna Tatr Polskich 1 : 30 000. Wyd. Geol., Warszawa.
• 3. BAC-MOSZASZWILI M., JAROSZEWSKI W. & PASSENDORFER E. 1984 - W sprawie tektoniki Czerwonych Wierchów i Giewontu. Ann. Soc. Geol. Pol., 52: 67-88.
• 4. BAC-MOSZASZWILI M. & NOWICKI T. 2006 - Uwagi o rozwoju jaskiń w strukturze płaszczowinowej Czerwonych Wierchów w Tatrach. Prz. Geol., 54: 56-60.
• 5. DĄBROWSKI T., & GŁAZEK J. 1968 - Badania przepływów krasowych we wschodniej części Tatr Polskich. Speleologia, 3:85-98.
• 6. GROCHOCKA-REĆKO K. 1963 - Budowa geologiczna Wyżniej Świstówki. Acta Geol. Pol., 13: 240-270.
• 7. GRODZICKI J. 1978 - Nowe elementy strukturalne jednostki Organów między Doliną Kościeliską i Doliną Miętusią. Kras i Speleologia, 2: 77-81.
• 8. GRODZICKI J. 2008 - Uwagi o rozwoju jaskiń w strukturze płaszczowinowej Czerwonych Wierchów w Tatrach - czyli jak fabrykować fakty, by potwierdzić wyznawaną teorię. [W:] Szelerewicz M., Urban J. & Polonius A. (red.) Materiały 42. Sympozjum Speleologicznego, 24-26.10.2008. Wyd. Sekcja Speleologiczna PTP im. Kopernika, IOP PAN, Kraków: 57-60.
• 9. GRODZICKI J. & KARDAŚ R. 1989 - Tektonika masywu Czerwonych Wierchów w świetle obserwacji z jaskiń. Ann. Soc. Geol. Pol., 59: 275-293.
• 10. HERCMAN H. 1989 - Z geologii Jaskini Magurskiej w Tatrach. Kras i Speleologia, 6: 79-84.
• 11. JAGLARZ P. & RYCHLIŃSKI T. 2010 - Uwagi do nomenklatury skal węglanowych triasu tatrzańskiego. Prz. Geol., 58: 327-334.
• 12. KOSTIUKOW J. 1963 - Zdjęcie geologiczne Wielkiej Świstówki oraz Kotła Mułowego i Litworowego. Acta Geol. Pol., 13: 223-238.
• 13. KOTAŃSKI Z. 1961 - Tektogeneza i rekonstrukcja paleogeografii pasma wierchowego w Tatrach. Acta Geol. Pol., 11: 187-396.
• 14. KOTAŃSKI Z. 1963 - Nowe elementy budowy masywu Czerwonych Wierchów. Acta Geol. Pol., 13: 149-181.
• 15. KOTAŃSKI Z. 1965 - Przekrój geologiczny wschodniego zbocza Doliny Kościeliskiej w Tatrach w historycznym rozwoju. Acta Geol. Pol., 15: 257-322.
• 16. LEFELD J., GAZDZICKI A., IWANOW A., KRAJEWSKI K. & WÓJCIK K. 1985 - Jurassic and Cretaceous lithostratigraphic units of the Tatra Mountains. Studia Geol. Pol., 84: 1-93.
• 17. PIOTROWSKA K., CYMERMAN Z. & RĄCZKOWSKI W. 2008 - Szczegółowa mapa geologiczna Tatr w skali1 : 10 000, ark. Czerwone Wierchy - mapa geologiczna powierzchniowa. Centralna Baza Danych Geologicznych.
• 18. PIOTROWSKI J. 1978 - Charakterystyka mezostrukturalna głównych jednostek tektonicznych Tatr w przekroju Doliny Kościeliskiej. Studia Geol. Pol., 55: 7-89.
• 19. RABOWSKI F. 1959 - Serie wierchowe w Tatrach Zachodnich. Pr. Inst. Geol., 27: 1-166.
• 20. ROGALSKI R. 1984 - Badania znacznikowe przepływów podziemnych w Dolinie Chochołowskiej w Polskich Tatrach Zachodnich, Prz. Geol., 32: 223-225.
• 21. SIECIARZ K. 1963 - Budowa geologiczna wschodniego zbocza Kopy Kondrackiej. Prz. Geol., 13: 271-289.
• 22. SOLICKI T. & KOISAR B. 1973 - Zagadka Wywierzyska Chochołowskiego, Taternik, 49: 30-31.
• 23. SZCZYGIEŁ J. 2011 - Geologia Jaskini Studnia w Kazalnicy w Tatrach Zachodnich. Acta Geogr. Silesiana, 1: 73-77.
• 24. SZCZYGIEŁ J. 2012 - Wgłębna budowa geologiczna górnej części Wąwozu Kraków w świetle badań Jaskini Wysokiej - Za Siedmiu Progami, Tatry Zachodnie. Prz. Geol., 60: 232-238.
• 25. SZCZYGIEŁ J. 2013 - The role of fold-and-thrust structure in the large shafts and chambers development: case study of the Polish Tatra Mts. [W:] Filippi M., Bosak P. (red.) Proceedings of 16th International Congress of Speleology, 3: 137-143.
• 26. SZULCZEWSKI M. 1963 - Budowa geologiczna Małej Świstówki. ActaGeol. Pol., 13: 199-216.
• 27. WÓJCIK Z. 1957 - Uwagi w sprawie geologii Jaskini Magurskiej. Prz. Geol., 4: 186.