Ocena znaczenia surowców mineralnych nieenergetycznych dla gospodarki krajowej

• Autorzy: Galos K. , Lewicka E.

Warianty tytułu

EN

Assessment of importance of non-energy mineral raw materials for the domestic economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ocenę znaczenia nieenergetycznych surowców mineralnych dla gospodarki krajowej w ostatnich dziesięciu latach przeprowadzono na podstawie analizy wielkości i wartości ich zużycia oraz sald obrotów w latach 2005, 2010 i 2014. Analiza ta wykazała, że zapotrzebowanie na wiele z tych surowców przypuszczalnie w coraz większym stopniu będzie musiało być zaspokajane importem. Wynika to zarówno z braku ich własnych źródeł (m.in. rudy i koncentraty żelaza, aluminium, żelazostopy, fosforyty i sole potasowe), jak i niewystarczającej podaży surowców produkowanych w kraju w stosunku do zapotrzebowania (np. koncentraty miedzi i cynku, miedź hutnicza). Innym powodem rosnącego uzależnienia Polski od zagranicznych dostaw nieenergetycznych surowców mineralnych jest brak możliwości pozyskiwania surowców najwyższej jakości, czego przykładem są: dolomity, iły ceramiczne biało wypalające się, kamionkowe i ogniotrwałe, kaolin, magnezyty, kreda, czy surowce skaleniowe. Jedynie w przypadku większości surowców dla budownictwa i szeroko rozumianego przemysłu ceramicznego możliwe będzie zaspokojenie potrzeb krajowej gospodarki z rodzimych źródeł. Szansę na poprawę wskaźnika pokrycia zapotrzebowania z własnych źródeł należy wiązać z rozwojem wykorzystania surowców wtórnych w produkcji surowców mineralnych, zwłaszcza metalicznych. Spośród analizowanych surowców jedynie dwadzieścia odgrywa istotną rolę w wymianie międzynarodowej, a wśród nich najwyższe salda obrotów charakteryzują: miedź elektrolityczną, srebro, cynk, siarkę, surowce ołowiu, selen i ren. Możliwości rozwoju eksportu pozostałych nieenergetycznych surowców mineralnych są znikome. Bardziej prawdopodobny jest wzrost zapotrzebowania na wiele surowców tradycyjnie sprowadzanych do Polski, co potwierdzają skonstruowane dla nich modele trendów rozwoju popytu do 2020 r. Będzie to związane z koniecznością ich zwiększonych dostaw z zagranicy.

EN

An assessment of the significance of non-energy mineral raw materials for the domestic economy over the last ten years was performed on the basis of an analysis of values and volumes of their consumption and trade balances in 2005, 2010 and 2014. The analysis demonstrated that the demand for many of these raw materials will be increasingly met from imports. This is due to the deficiency of indigenous sources (e.g. iron ore and concentrates, aluminum, ferroalloys, phosphates, potassium salts), as well as supply shortages of raw materials domestically obtained (e.g. copper and zinc concentrates, copper-smelter). Another reason for increasing Poland’s dependence on foreign deliveries of non-energy mineral raw materials is the lack of possibility for manufacturing the highest quality mineral products, e.g. dolomites, clays (white-firing, stoneware and refractory), kaolin, magnesite, chalk, feldspar. The only exception is the group of widely understood construction and ceramic raw materials, for which the demand can be entirely satisfied from domestic sources. An opportunity to enhance the ratio of demand coverage from native sources is the increasing utilization of secondary materials in mineral production, especially of metals. From among the raw materials analyzed, there are only twenty that are important in international turnover, of which the highest trade balances were attributable to: electrolytic copper, silver, zinc, sulphur, lead commodities, selenium, and rhenium. However, prospects for the development of foreign sales of the remaining non-energy mineral raw materials are very weak. The rise in demand for many raw materials that have been traditionally imported to Poland, which has been confirmed by projections of demand to 2020 is the more probable. This will involve the need to their increased deliveries from abroad.

Słowa kluczowe

PL

surowce mineralne nieenergetyczne; zapotrzebowanie; struktura zużycia; produkcja; obroty

EN

non-energy mineral raw materials; demand; consumption patterns; production; trade

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 92
• Strony: 7--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Galos K.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Lewicka E.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2013. 2015. Praca zbiorowa pod redakcją T. Smakowskiego, K. Galosa i E. Lewickiej. Warszawa: Wyd. PIG-PIB (i wydania wcześniejsze).
• [2] Galos i in. 2010 – Galos, K., Lewicka, E. i Smakowski, T. 2010. Podstawowe trendy zmian w gospodarowaniu surowcami mineralnymi w Polsce na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN nr 79, s. 7–30.
• [3] Galos, K. i Szamałek K. 2011. Ocena bezpieczeństwa surowcowego Polski w zakresie surowców nieenergetycznych. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN nr 81, s. 37–58.
• [4] GUS – Główny Urząd Statystyczny. Dane statystyczne w zakresie produkcji i obrotów surowcami mineralnymi za lata 2005–2014.
• [5] Inicjatywa na rzecz surowców – zaspokajanie naszych w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie. Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego i Rady. COM(2008) 699.
• [6] Kulczycka i in. 2015 – Kulczycka, J., Kudełko, J. i Wirth, H. 2015. Założenia i cele polityki surowcowej zawarte w krajowych dokumentach strategicznych. Przegląd Geologiczny 63, 1, s. 98–102.
• [7] Pietrzyk-Sokulska, E. i Kulczycka, J. 2015. Bezpieczeństwo surowcowe w Polsce w zakresie mineralnych surowców nieenergetycznych. Górnictwo Odkrywkowe 56, 1, s. 17–25.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.