Kształtowanie się krajobrazu kulturowego Wyspy Chrząszczewskiej

• Autorzy: Kupiec M. , Pieńkowski P.

Warianty tytułu

EN

Development of cultural landscape of Chrząszczewska Island

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Izolacja przestrzenna wysp powoduje, że tworzący się w ich obrębie krajobraz kulturowy jest odmienny w porównaniu do obszarów sąsiadujących. Jednak odmienność Wyspy Chrząszczewskiej wynika głównie z jej budowy geologicznej, która wpłynęła na szereg oddziaływań antropogenicznych, związanych z wydobyciem surowców mineralnych. W analizowanym ponad dwustuletnim okresie rozwoju przestrzennego nie stwierdzono wyraźnych zmian w sposobie jej użytkowania, jedynie prace melioracyjne prowadzone od II połowy XIX w. spowodowały zanik mokradeł oraz cennych przyrodniczo obszarów solniskowych. Charakterystyczną cechą obserwowaną współcześnie są procesy samorzutnego zadrzewienia, które mają miejsce na: odłogach, osuszonych mokradłach, wyrobiskach i stromych wybrzeżach.

EN

Spatial isolation of the islands cause differences in processes of culture landscape development, compared to the neighboring areas. However, in the Chrząszczewska Islands located in the narrow Dziwna strait, such trend is not observed due to slight isolation. Distinct character of the island landscape is mainly caused by socio – economical drivers and geomorphological composition, which contributed to a number of anthropogenic impacts associated with the extraction of mineral resources. In last two centuries of landscape history there were no significant changes in the manner of land use. Those identified were connected with land reclamation works carried out since the second half of the nineteenth century, resulted finally in the disappearance of wetlands and valuable salt meadows. As a characteristic feature of modern processes, spontaneous forest succession was observed, which took place on fallow land, drained wetlands, excavations and steep coasts areas.

Słowa kluczowe

PL

Wyspa Chrząszczewska; Pomorze Zachodnie; krajobraz kulturowy; przemiany krajobrazu

EN

Chrząszczewska Island; West Pomerania; cultural landscape; landscape changes

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 38
• Strony: 97--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., ryc., map., wykr.

Twórcy

autor

Kupiec M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Szczecin, Polska

autor

Pieńkowski P.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Szczecin, Polska

Bibliografia

• Adamczyk M., 2014: Buniewice, site 7: A collection of tanget points technocomplex on the backround of the inal paeolotithic settlement of Pomeranian Bay. Sprawozdania Archelogiczne, 66: 177-220.
• Barkowski R. F., 2015: Słowianie Połabscy – dzieje zagłady. Bellona, Warszawa.
• Bosiacka B., 2011: Stan zachowania źródliskowych solnisk na Wyspie Chrząszczewskiej (północno-zachodnia Polska). Chrońmy Przyr. Ojcz. 67(4): 291- 299.
• Czekajło L., 2016: Ocena zmian krajobrazu w strefie przygranicznej w obrębie wybranego fragmentu wyspy Uznam. Manuskrypt, ZUT Szczecin.
• Jędrusik M., 2016: Wyspa, wyspiarskość, wyspowatość. Refleksje o niejednoznaczności tych pojęć. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 33: 9-20.
• Kanngiesser P., 1824: Geschichte von Pommern bis auf des Jahr 1129. Greifswald.
• Konias A., 2010: Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII w. do połowy XX w., Wyd. Nauk. Akademii Pomorskiej w Słupsku.
• Leonhard K. C., Bronn H. G., 1839: Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognisie, Geologie und Petrefaktenkunde; Schweizerbart’s Verlagshandlung. Stuttgard.
• Pieczko M. 2009: Analiza zmian użytkowania oraz skład chemiczny wód obszarów solniskowych Wyspy Chrząszczewskiej. Manuskrypt, ZUT Szczecin.
• Porzeziński A., Garczyński W., 2006: Archeologiczne badania rozpoznawcze w Kamieniu Pomorski w 1958 r. Materiały Zachodniopomorskie 2/3: 177-269.
• Salmonowicz A., Labuda G., 2000: Historia Pomorza t. 4. Wyd. Poznańskie.
• Wielopolski A., 1959: Gospodarka Pomorza Zachodniego w latach 1800-1918. Wyd. PWN. Warszawa.
• MATERIAŁY KARTOGRAFICZNE
• Karczewski A., 1998: Mapa geomorfologiczna Pojezierza Myśliborskiego i Niziny Szczecińskiej, skala 1 : 200 000. WPG-K Poznań.
• Mapa matrykuły szwedzkiej Wyspy Chrząszczewskiej, 1692-98: Sygn. CII b 34., Landesarchiv Greifswald.
• Mapa Messtischblatt, arkusz Cammin (685), 1880: skala 1:25 000, Archiwum Map Zachodniej Polski, http://mapy.amzp.pl
• Mapa Messtischblatt, arkusz Cammin (685), 1925: skala 1:25 000, Archiwum Map Zachodniej Polski, http://mapy.amzp.pl
• Mapa Ur-messtischblatt, arkusz Cammin (2054), 1829: skala 1:25 000, Staatsbibliothek Berlin.
• Mapa rzeźby terenu w układzie 1992, projekt ISOK. http://geoportal.gov.pl
• Mapy topograficzne w układzie 1965 (arkusze: 321-343, 321-344), 1995: skala 1:10 000, Wyd. GUGiK.
• Mapy topograficzne w układzie 1992 (arkusze: N-33-78-A-b-2, N-33-78-B-a-1, N-33-78-B-a-3, 1996: skala 1:10 000, Wyd. GUGiK.
• Ortofotomapa satelitarna w układzie 1992, 2015: http://geoportal.gov.pl
• Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Wolin (114), 2009: skala 1:50 000, Państwowy Instytut Geologiczny.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).