Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów z początku XX wieku

• Autorzy: Czechowicz Jacek

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK57KRAKOW

Warianty tytułu

EN

Medieval references in the architecture of Krakow churches from the beginning of the 20ᵗʰ century

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Pierwsze dekady XX wieku w architekturze sakralnej Krakowa są okresem stopniowego odejścia od praktyki bezpośredniego odwoływania się do wzorów średniowiecznych. Co prawda budowane wówczas świątynie stanowiły nadal odbicie układów klasycznych, lecz w coraz większej mierze stawały się wynikiem poszukiwań odmiennego sposobu wyrażenia dawnych form. Przejrzystym obrazem owego procesu historyzujących reinterpretacji są krakowskie kościoły: św. Józefa przy ul. Łobzowskiej, Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Józefa w Podgórzu, Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Rakowickiej oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika. Ich stylistyka cechowała się nowym ujęciem i doborem środków wyrazu, bowiem architekci, eksperymentując z historyczną formą, coraz częściej ujmowali ją w syntetyczną konfigurację zestawień zgeometryzowanych układów pozbawionych rozbudowanych, filigranowych zdobień typowych dla ornamentyki średniowiecznej.

EN

The first decades of the 20ᵗʰ century witnessed a gradual departure from the practice of directly alluding to medieval models in the church architecture of Krakow. Although the churches built at that time were still reflections of classical layouts, they increasingly resulted from a search for a different way to express the old forms. Clear depictions of that process of historicising reinterpretation are the following churches in Krakow: St. Joseph’s Church in Łobzowska Street, Our Lady of Perpetual Succour Church and St. Joseph’s in Podgórze, the Immaculate Conception of the Virgin Mary in Rakowicka Street, and the Sacred Heart of Jesus in Kopernika Street. Their stylistics represented the new approach and means of expression since architects, while experimenting with the historic form, more and more frequently set it in a synthetic configuration of geometrical arrangements deprived of elaborate, filigree decorations so typical of medieval ornamentation.

Słowa kluczowe

PL

architektura sakralna; architektura XIX w.; historyzm

EN

church architecture; architecture of the 19ᵗʰ century; historicism

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 57
• Strony: 106--113
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., il.

Twórcy

autor

Czechowicz Jacek

• Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Fabiański M., Purchla J. Historia architektury Krakowa w zarysie. Kraków, 2001.
• [2] Czechowicz J. Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów. Część I – druga połowa XIX wieku. Wiadomości Konserwatorskie 2014;38.
• [3] Wroński J.S. Krakowskie kościoły karmelitańskie zbudowane na początku XX wieku. In: Folia Historica Cracoviensia, Kraków, 2004.
• [4] Bałus W. Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX. Część I. Kraków, 2004.
• [5] Czechowicz J. Romańskie i gotyckie inspiracje w detalu architektonicznym krakowskich świątyń przełomu XIX i XX wieku – modyfikacja języka przeszłości. Czasopismo Techniczne 2011;108 (14), 4-A/2011/2.
• [6] Czechowicz J. Rozbudowa świątyni. Nowa przestrzeń sakralna na kanwie dawnego układu wybranych kościołów Małopolski. Kraków, 2018.
• [7] Stefański K. Polska architektura sakralna. W poszukiwaniu stylu narodowego. Łódź, 2002.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).