Cyrkulacyjne uwarunkowania występowania mgieł na wybranych lotniskach w Polsce

• Autorzy: Śmigiera Sylwia

Identyfikatory

DOI

10.32045/PG-2021-021

Warianty tytułu

EN

The influence of synoptic situations on the occurrence of fog at selected airports in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest określenie wpływu cyrkulacji atmosfery na występowanie mgieł na wybranych lotniskach w Polsce. Wykorzystano dane z okresu 1981-2015, obejmujące liczbę godzin z mgłą w poszczególnych dniach na stacjach w Szczecinie, Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Rzeszowie. Typy cyrkulacji atmosferycznej zostały opisane zgodnie z typologią J. Lityńskiego. Dodatkowo wykorzystano dane uzupełniające, obejmujące Numeryczny Model Terenu (DEM), mapy sieci rzecznej i zbiorników wodnych w Polsce oraz mapę pokrycia terenu CORINE Land Cover 2012. Z przeprowadzonych analiz wynika, że istotną rolę w występowaniu dni z mgłą odgrywają kierunki adwekcji powietrza. W większości przypadków najwięcej dni z mgłą występowało podczas adwekcji powietrza z kierunków południowych, a najmniej z północnych, niezależnie od pory roku. Zróżnicowanie przestrzenne występowania mgły w określonym typie cyrkulacji jest spowodowane między innymi wpływem warunków lokalnych. Największy wpływ wykazują rzeźba terenu i obecność zbiorników wodnych.

EN

The aim of this paper is to examine the influence of atmospheric circulation on the occurrence of days with fog at the airports in Poland. The data included the number of hours with fog on particular days in the period of 1981-2015 on the stations in Szczecin, Gdańsk, Poznań, Warszawa, Wrocław, Kraków and Rzeszów. The study uses the circulation typology by J. Lityński. Additionallny, Digital Elevation Model, map of rivers and water reservoirs in Poland and land cover map CORINE 2012 were used in this research. The occurrence of days with fog in particular circulation types was assessed with the frequency and conditional probability. It was found that the directions of air advection play an important role in the occurrence of days with fog. In most cases the most days with fog occurred during air advection from southern directions and the least from northern ones. The spatial diversity of fog occurrence in a given type of circulation is caused by the influence of local conditions. The strongest influence is exerted by the relief and the presence of water reservoirs.

Słowa kluczowe

PL

mgła; lotniska; Polska; cyrkulacja atmosfery

EN

fog; airports; Poland; atmospheric circulation

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2021
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 65--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Śmigiera Sylwia

• Instytut Meteorologii I Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1]. Collier C., 1970, Fog at Manchester, Weather, 25 (1), 25-29, DOI: 10.1002/j.1477-8696.1970.tb03225.x
• [2]. De Villiers M., Van Heerden J., 2007, Fog at Abu Dhabi International Airport, Weather, 62 (8), 209-214, DOI: 10.1002/wea.45
• [3]. Friedlein M., 2004, Dense fog climatology. Chicago O’Hare International Airport. July 1996 – April 2002, Bulletin of American Meteorological Society, 85 (4), 515–517
• [4]. Houssos E., Lolis C., Gkikas A., Hatzianastassiou N., Bartzokas A., 2011, On the atmospheric circulation characteristics associatedwith fog in Ioannina, north-western Greece, International Journal of Climatology, 32 (12), 1847-1862, DOI: 10.1002/joc.2399
• [5]. Huschke R. (red.), 1959, Glossary of meteorology, American Meteorological Society, USA, 638 s.
• [6]. Ilków A., 2011, Czynnik ludzki w systemie bezpieczeństwa ruchu lotniczego, Prace Instytutu Lotnictwa, 211, 99-119
• [7]. Iribarne J., Cho H., 1988, Fizyka atmosfery, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 258 s.
• [8]. Jafernik H., Fellner A., Fellner R., 2016, Meteorologia w transporcie, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 321 s.
• [9]. Kaczorowska Z., 1986, Pogoda i klimat, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 315 s.
• [10]. Kossowska-Cezak U., Bajkiewicz-Grabowska E. (red.), 2008, Podstawy hydrometeorologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 266 s.
• [11]. Krzyszkowski A., Zieliński E., Pawelczyk Z., Telak J., Boniek B., 2014, Podstawowe przyczyny katastrof w lotnictwie pasażerskim - wybrane aspekty, Logistyka, 4, 645-651
• [12]. Lisowski K., 1935, O częstotliwości i warunkach synoptycznych powstawania mgieł w Polsce, Prace PIHM, 5
• [13]. Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski, Prace PIHM, 97, 3-14
• [14]. Łupikasza E., Niedźwiedź T., 2016a, Cyrkulacyjne uwarunkowania występowania mgieł i ograniczonej widzialności w Hornsundzie (Spitsbergen), Problemy Klimatologii Polarnej, 26, 5-16
• [15]. Łupikasza E., Niedźwiedź T., 2016b, Synoptic climatology of fog in selected locations of southern Poland (1966–2015), Bulletin of Geography, Physical Geography Series, 11, 5-15, DOI: 10.2478/11196
• [16]. Skomorowski A., Piotrowski P., 2018, The occurrence of fog at meteorological stations located on the airport in Poland in the years 2005–2015, Przegląd Geofizyczny, 4, 315-327
• [17]. Skrzyńska M., 2019, Występowanie mgły na wybranych lotniskach w Południowej Polsce i jego uwarunkowania cyrkulacyjne, Prace Geograficzne, 158, 27-44, DOI: 10.4467/20833113PG.19.014.10918
• [18]. Slemmer J., 2004, Study of dense fog at the Salt Lake City International Airport and its impact to aviation, Western Region Technical Attachment No. 04-01, dostępne online: https://www.weather.gov/media/wrh/online_publications/TAs/ta0401.pdf (08.01.2021)
• [19]. Niedźwiedź T. (red.), 2003, Słownik meteorologiczny, IMGW, Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Warszawa, 495 s.
• [20]. Stern H., Parkyn H., 1999, Predicting the likelihood of Fog at Melbourne Airport, Annual Meeting of American Meteorological Society, Dallas, Texas
• [21]. Stolot A., 2013, Liczba dni z mgłą na lotnisku Katowice-Pyrzowice w latach 2005-2010 w oparciu o typy cyrkulacji atmosfery, [w:] Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko, R. Machowski, M. Rzętała (red.), Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 14, Studenckie Koło Naukowe Geografów UŚ, Sosnowiec, 51-59
• [22]. Szot S., 2013, Synoptyczne uwarunkowania zjawisk niebezpiecznych dla lotnictwa, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ, Nauki Ścisłe, 7, 25-38
• [23]. Teixeira J., Miranda P., 2001, Fog prediction at Lisbon airport using a one dimensional boundary layer model, Meteorological Applications, 8 (4), 497-505, DOI: 10.1017/S135048270100411X
• [24]. Ustrnul Z., Czekierda D., 2009, Atlas ekstremalnych zjawisk meteorologicznych oraz sytuacji synoptycznych w Polsce, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa, 182 s.
• [25]. Van Schalkwyk L., Dyson L., 2013, Climatological characteristics of fog at Cape Town International Airport, Weather and Forecasting, 28 (3), 631-646, DOI: 10.1175/WAF-D-12-00028.1
• [26]. Wiążewski W., Bąkowski R., 2007, Sytuacje synoptyczne sprzyjające wystąpieniu mgieł na lotnisku Kraków-Balice, [w:] Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), IGiGP UJ, Kraków, 337-345
• [27]. Woś A., 1999, Klimat Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 301 s.
• [28]. Ye H., 2009, The influence of air temperature and atmospheric circulation on winter fog frequency over Northern Eurasia, International Journal of Climatology, 29 (5), 729-734, DOI: 10.1002/joc.1741

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).