Modelling transport safety risks: a sociotechnical system perspective

Smalko, Z.; Werbińska-Wojciechowska, S.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Modelling transport safety risks: a sociotechnical system perspective

Autorzy

Smalko Z. , Werbińska-Wojciechowska S.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

smalko_werbinska-wojciechowska_modelling_1_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Modelowanie niebezpiecznych sytuacji w transporcie - perspektywa systemu antropotechnicznego

Języki publikacji

Abstrakty

The presented paper discusses the theoretical safety issues in complex sociotechnical systems. The traditional efforts to deal with the accidents/hazard events identification problem for complex systems seem to be insufficient, because they have tended to neglect or omitted the broader sociotechnical environment. Following this, a brief literature review in the area of sociotechnical systems modelling is provided. This gives the possibility to develop a formal model for hazard events (safety risk events) occurrence in man-machine-environment systems. The detailed analysis is provided for the performance of transportation systems.

Prezentowany artykuł omawia teoretyczne kwestie bezpieczeństwa złożonych systemów antropotechnicznych. Tradycyjne podejścia w celu rozwiązania problemu właściwej identyfikacji zagrożeń wydają się być niewystarczające, ponieważ zwykle zaniedbują lub pomijają szerszy kontekst socjotechniczny otoczenia. W związku z tym krótko przedstawiono przegląd literatury w obszarze modelowania systemów antropotechnicznych. Pozwoliło to na opracowanie formalnego modelu matematycznego dla opisu zagrożeń występujących w układzie: człowiek-maszyna-otoczenie. Szczegółowa analiza została przedstawiona dla systemu transportowego.

Słowa kluczowe

sociotechnical system systems theory safety transport performance

system antropotechniczny bezpieczeństwo realizacja zadań transportowych

Wydawca

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - Państwowego Instytutu Badawczego

Czasopismo

Journal of Machine Construction and Maintenance - Problemy Eksploatacji

Rocznik

2017

Tom

no. 1

Strony

45--52

Opis fizyczny

Bibliogr. 48 poz., rys.

Twórcy

autor

Smalko Z.

zbigniew.smalko@itwl.pl

Air Force Institute of Technology, Warsaw, Poland

autor

Werbińska-Wojciechowska S.

sylwia.werbinska@pwr.wroc.pl

Wrocław University of Science and Technology, Faculty of Mechanical Engineering, Wroclaw, Poland

Bibliografia

1. Amalberti R.: The paradexes of almost totally safe transportation systems, Safety Science. 2001, 37, 109-126.
2. Aps R., Fetissov M., Goerlandt F., Helferich J., Kopti M., Kujala P.: Towards STAMP based dynamic safety management of eco-socio-technical maritime transport system, Procedia Engineering. 2015, 128, 64-73.
3. Auvinen H., Tuominen A.: Future transport systems: long-term visions and socio-technical transitions, European Transportation Research Review. 2014, 6, 343-354.
4. Bojar P., Muślewski Ł., Woropay M., Szpytko J.: Influence of human factor on transport system safety, Zeszyty Naukowe/Akademia Morska w Szczecinie. 2011, 27(99), 2, 100-104.
5. Carayon P.: Human factors of complex sociotechnical systems, Applied Ergonomics. 2006, 37, 525-535.
6. Carayon P., Hancock P., Leveson N., Noy I., Sznelwar L., van Hootegem G.: Advancing a sociotechnical systems approach to workplace safety – developing the conceptual framework, Ergonomics. 2015, 58, 4, 548-564.
7. Clegg Ch. W.: Sociotechnical principles for system design, Applied Ergonomics. 2000, 31, 463-477.
8. Drobiszewski J., Smalko Z: Analiza sytuacji niebezpiecznych w systemie transportowym z wykorzystaniem drzewa zdarzeń pożądanych i niepożądanych, Materiały XXX Zimowej Szkoły Niezawodności, 2002, 118-124.
9. Ferreira P., Simoes A.: RESOLUTE D2.1. - State of the art review and assessment report, ADI-ISG, 2015.
10. Frost B., Mo J.P.T.: System hazard analysis of a complex socio-technical system: the functional resonance analysis method in hazard identification, Proc. of Australian System Safety Conference, Melbourne Australia. 28-30 May 2014.
11. Geel F.W.: The dynamics of transitions in sociotechnical systems: a multi-level analysis of the transition pathway from horse-drawn carriages to automobiles (1860-1930), Technology Analysis and Strategic Management. 2005, 17, 4, 445-476.
12. Hettinger L.J., Kirlik A., Goh Y.M., Buckle P.: Modelling and simulation of complex sociotechnical systems: envisioning and analysing work environments, Ergonomics. 2015, 58, 4, 600-614.
13. Hryniewicz O.: Niezawodnościowy model systemu obiekt techniczny-operator, 8. Sympozjum PAN - OPT Katowice, 1979, 93-98.
14. IEC 61508-0: 2005: Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety-related systems - Part 0: Functional safety and IEC 61508.
15. Jaźwiński J., Wieremiejczyk W.: Niezawodność układu człowiek-maszyna, Materiały Zimowej Szkoły Niezawodności - Diagnostyka Niezawodnościowa Systemów Technicznych, Jaszowiec 1978, 254-272.
16. Kierzkowski A., Kisiel T.: Simulation model of security control system functioning: A case study of the Wroclaw Airport terminal, Journal of Air Transport Management. 2016, http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2016.09.008
17. Kleiner B.M., Hettinger L.J., DeJoy D.M., Huang Y-H., Love P.E.D.: Sociotechnical attributes of safe and unsafe work systems, Ergonomics. 2015, 58, 4, 635-649.
18. Kroes P., Franssen M., van de Poel I., Ottens M.: Treating socio-technical systems as engineering systems: some conceptual problems, Systems Research and Behavioral Science. 2006, 23, 803-814.
19. Leveson N.: A new accident model for engineering safer systems, Safety Science. 2004,42, 4, 237-270.
20. Molleman E., Broekhuis M.: Sociotechnical systems: towards an organizational learning approach, Journal of Engineering and Technology Management. 2001, 18, 271-294.
21. Marx D.A., Westphal J.E.: Socio-technical probabilistic risk assessment: its application to aviation maintenance, The International Journal of Aviation Psychology. 2008, 18, 1, 51-60.
22. Moray M.: Culture, politics and ergonomics, Ergonomics. 2000, 43, 7, 858-868.
23. Mumford E.: The story of socio-technical design: reflections on its successes, failures and potential, Journal of Info Systems. 2006, 16, 317-342.
24. Opazo M.P.: Revitalizing the concept of sociotechnical systems in social studies of technology, 2010, available at: http://edblogs.columbia.edu/socig6600-001-2010-3/files/2012/02/Revitalizing_the_Concept_of_Sociotechnical_Systems-1.pdf.
25. Ottens M., Franssen M., Kroes P., van de Poel I.: Systems engineering of socio-technical systems, 2005, available at: http://tbm.tudelft.nl/fileadmin/Faculteit/TBM/Over_de_Faculteit/Afdelingen/Afdeling_Values_and_Technology/sectie_filosofie/medewerkers/Maarten_Ottens/Publications/doc/Systems_engineering_of_socio-technical_systems.pdf.
26. Qureshi Z.H.: A review of accident modelling approaches for complex critical sociotechnical systems, Report no. DSTO-TR-2094, Defence Science and Technology Organisation, Australia, 2008.
27. Qureshi Z.H.: Modeling industrial safety: a sociotechnical systems perspective, Proceedings of the 2007 IEEE IEEM, 2007, 1883-1887.
28. Rassmussen J.: Human factors in a dynamic information society: where are we heading? Ergonomics. 2000, 43, 7, 869-879.
29. Rassmussen J.: Risk management in a dynamic society: a modelling problem, Safety Science. 1997, 27, 2/3, 183-213.
30. Reiman T., Oedewald P.: Assessment of complex sociotechnical systems - theoretical issues concerning the use of organizational culture and organizational core task concepts, Safety Science, 2007, 45, 745-768.
31. Salmon P.M., Cornelissen M., Trotter M.J.: Systems based accident analysis methods: A comparison of Accimap, HFACS, and STAMP, Safety Science. 2012, 50, 1158-1170.
32. Siruri M.M., Sma M.: A critical review of literature on job designs in sociotechnical systems, Global Journal of Commerce and Management Perspective. 2014, 3, 6, 44-49.
33. Smalko Z.: Wybrane problemy opisu i oceny sprawności, Materiały XXXVII Zimowej Szkoły Niezawodności PAN „Niezawodność systemów antropotechnicznych”. 2009, Wydawnictwo Wydziału Transportu PW, Szczyrk, 292-299.
34. Smalko Z.: Charakterystyki spolegliwości układu człowiek-maszyna-otoczenie, Materiały XXXV Zimowej Szkoły Niezawodności - Szczyrk 2007, 432-439.
35. Stroeve S.H., Sharpanskykh A., Blom H.A.P.: Literature survey of safety modelling and analysis of organizational processes, Report no. NLRCR-2007-156, National Aerospace Laboratory, 2007.
36. Sutcliffe A.G.: Requirements analysis for sociotechnical system design, Information Systems. 2000, 25, 3, 213-233.
37. Tubis A.: Improvement of vehicles maintenance management process performance through the implementation of the controlling, Logistics and Transport. 2015, 3, 51-57.
38. Tuominen A., Ahlqvist T.: Is the transport system becoming ubiquious? Socio-technical roadmapping as a tool for integrating the development of transport policies and intelligent transport systems and services in Finland, Technological Forecasting and Social Change. 2010, 77, 120-134.
39. Tylicki H.: Optymalizacja systemu antropotechnicznego, PAN „Niezawodność systemów antropotechnicznych”. 2009, Wydawnictwo Wydziału Transportu PW, Szczyrk, 349-354.
40. Walker G.H., Stanton N.A., Salmon P.M., Jenkins D.P.: A review of sociotechnical systems theory: a classic concept for new command and control paradigms, Theoretical Issues in Ergonomics Science. 2008, 9, 6, 479-499.
41. Wang R., Zheng W., Liang C., Motet G.: An integrated hazard identification method for sociotechnical systems based on STPA, Lecture Notes in Informatics (LNI), Proceedings - Series of the Gesellschaft fur Informatik (GI). 2014, P-232, 591-596.
42. Ważyńska-Fiok K.: Zagadnienia bezpieczeństwa i utrzymania w ruchu systemów transportowych, Materiały XII Zimowej Szkoły Niezawodności, Katowice, 1984, 83-107.
43. Wells G., Phang Ch., Wardman M.: Improvements in process safety reviews prior to HAZOP, Hazards. 1994, XII, 301-314.
44. Wiegmann D.A., von Thaden T.L.: A review of safety culture theory and its potential application to traffic safety, AAA Foundation for Traffic Safety, 2007, available at: http://www.aaafoundation.org/pdf/WiegmannVonThadenGibbons.pdf
45. Wilson J.R.: Fundamentals of ergonomics in theory and practice, Applied Ergonomics. 2000, 31, 6, 557-567.
46. Woo D.M., Vicente K.J.: Sociotechnical systems, risk management, and public health: comparing the North Battleford and Walkerton outbreaks, Reliability Engineering and System Safety. 2003, 80, 253-269.
47. Woropay M., Bojar P.: Diagnosis operational safety of a transport system, Transport Problems. 2009, 4, 3, 2, 105-112.
48. Zajac M., Swieboda J.: The method of error elimination in the process of container handling, Proc. of International Conference on Military Technologies (ICMT), 2015, 1-6. DOI: 10.1109/MILTECHS.2015.7153699.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-20748627-4d2a-4b8b-98a9-5a1f2287d8dc