Potrzeby wodne truskawki w powiecie chojnickim w świetle przewidywanych zmian klimatu

• Autorzy: Rolbiecki Stanisław , Łoniewski Mikołaj

Identyfikatory

DOI

10.14597/INFRAECO.2025.002

Warianty tytułu

EN

Water needs of strawberry in the Chojnice county depending on expected climate changes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była próba oszacowania zapotrzebowania na wodę truskawki w powiecie chojnickim w zależności od przewidywanych zmian klimatycznych. W opracowaniu uwzględniono dwa scenariusze (RCP 4.5 i RCP 8.5) dla okresu 2021-2100. Stwierdzono, że w okresie porównawczym łączne niedobory opadu w okresie wegetacji truskawki w powiecie chojnickim - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - wynosiły 31 mm, 127 mm i 192 mm. W okresie porównawczym (referencyjnym) największy miesięczny deficyt opadu w sezonie wegetacyjnym truskawki występował w czerwcu. Wielkość niedoboru opadu - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - wynosiła 19 mm, 39 mm i 53 mm. Natomiast w okresie prognozowanym największe miesięczne deficyty opadu w czasie wegetacji truskawki będą miały miejsce w lipcu. Te deficyty opadu według scenariusza RCP 4.5 - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - będą w przybliżeniu wynosić 15 mm, 40 mm i 58 mm. Z kolei w świetle scenariusza RCP 8.5 deficyty opadu w lipcu mogą w przybliżeniu kształtować się na poziomie odpowiednio 17 mm, 43 mm i 61 mm. W latach 2021-2100 oczekiwać należy zwiększenia zapotrzebowania na wodę u truskawki. Jeśli zmiany klimatu będą przebiegały według scenariusza RCP 4.5, to wzrost ten w okresie kwiecień-październik (w odniesieniu do okresu referencyjnego) może wynieść 50 mm (tj.13%), natomiast według scenariusza RCP 8.5 wzrost zapotrzebowania na wodę u truskawki może wynieść około 69 mm (tj. o 18%). Zapotrzebowanie na wodę u truskawki w okresie kwiecień-październik - według scenariusza RCP 8.5 - zwiększy się (w odniesieniu do okresu referencyjnego) w największym stopniu w dekadzie 2091-2100. Wzrost ten wyniesie 108 mm (tj. o 28%). Natomiast w świetle scenariusza RCP 4.5 wzrost zapotrzebowania na wodę u truskawki w dekadzie może wynieść około 63 mm (tj. o 16%). W miesiącach kwiecień i październik nie wystąpią deficyty opadu w uprawie truskawki. Największy deficyt opadu w okresie wegetacji truskawki (maj-wrzesień) może natomiast wystąpić w latach bardzo suchych (p=10%). Deficyt ten - odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 - może wynieść 202 mm i 211 mm. W latach średnio suchych (p=25%) deficyt ten będzie mniejszy i - odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 – może on wynieść 129 mm i 135 mm. Jeszcze mniejszy deficyt opadu może wystąpić w latach średnich (p=50%), i może on - odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 - kształtować się na poziomie 34 mm i 39 mm. Z wyznaczonych dla okresu prognozowanego (2021-2100) równań regresji liniowej wynika, że - odpowiednio dla scenariuszy RCP4.5 i RCP8.5 - potrzeby wodne truskawki będą w każdym dziesięcioleciu wzrastać w okresie wegetacji (IV-X) o 4,2 mm i o 10,6 mm.

EN

The aim of the study was to attempt to estimate the demand for water for strawberry grown in the Chojnice county depending on expected climate changes. The study takes into account two scenarios (RCP 4.5 and RCP 8.5) for the period 2021-2100. It was found that in the reference period, the total rainfall deficits during the strawberry growing season in the Chojnice county - in the average, moderately dry and very dry years - amounted 31 mm, 127 mm and 192 mm, respectively. The largest monthly rainfall deficit during the strawberry growing season of the reference period occurred in June. The amount of rainfall deficit - in the average, moderately dry and very dry year - was on the level 19 mm, 39 mm and 53 mm, respectively. In the forecast period (2021-2100), the largest monthly rainfall deficits during the strawberry growing season will occur in July. These rainfall deficits under the RCP 4.5 scenario - in a medium, moderately dry and very dry year - will amount 15 mm, 40 mm and 58 mm, respectively. In the light of the RCP 8.5 scenario, rainfall deficits in July will be even higher and may amount to 17 mm, 43 mm and 61 mm, respectively. In the years 2021-2100, an increase in water demand for strawberry is expected. If climate change proceeds according to the RCP 4.5 scenario, this increase in the period AprilOctober (in relation to the reference period) may amount to 50 mm (i.e. 13%). According to the RCP8.5 scenario, the increase in water demand for strawberry may amount to approximately 69 mm (i.e. 18%). The water demand for strawberry in the period AprilOctober - according to the RCP 8.5 scenario - will increase (in relation to the reference period) to the greatest extent in the decade 2091-2100. This increase will amount 108 mm (i.e. 28%). In the light of the RCP 4.5 scenario, the increase in water demand for strawberry for this case may amount to approximately 63 mm (i.e. 16%). There will be no rainfall deficits in strawberry cultivation in April and October. The largest rainfall deficit during the strawberry growing season (May-September) may occur in very dry years (p=10%). This deficit - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - may amount to 202 mm and 211 mm, respectively. In case of moderately dry years (p=25%), this deficit will be smaller and - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - it may amount to 129 mm and 135 mm, respectively. An even smaller rainfall deficit may occur in medium years (p=50%). This deficit may - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - amount to 34 mm and 39 mm, respectively. The linear regression equations determined for the forecast period (2021-2100) show that - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - the water needs of strawberry in every 10 years will increase in the vegetation season (April-October) by 4.2 mm and by 10.6 mm, respectively.

Słowa kluczowe

PL

truskawka; potrzeby wodne; niedobory opadów; nawadnianie; zmiany klimatu

EN

strawberry; water needs; rainfall deficit; irrigation; climate changes

• Wydawca: Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 20, No. 1.1
• Strony: 19--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rolbiecki Stanisław

• Katedra Biogeochemii, Gleboznawstwa i Melioracji Wodnych Politechnika Bydgoska im. J. J. Śniadeckich Al. Prof. S. Kaliskiego 7 85-796 Bydgoszcz

• https://orcid.org/0000-0002-1433-2212

autor

Łoniewski Mikołaj

• Katedra Biogeochemii, Gleboznawstwa i Melioracji Wodnych Politechnika Bydgoska im. J. J. Śniadeckich Al. Prof. S. Kaliskiego 7 85-796 Bydgoszcz

Bibliografia

• 1. Allen R.G., Pereira L.S., Raes D., Smith M. 1998. Crop evapotranspiration – Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrig. Drain. Paper, 56, Rome, ss. 300.
• 2. Bąk B., Łabędzki L. 2014a. Prediction of precipitation deficit and excess in Bydgoszcz region in view of predicted climate change. Journal of Water and Land Development, 23, 11-19.
• 3. Bąk B., Łabędzki L. 2014b. Thermal conditions in Bydgoszcz region in growing seasons 2011–2050 in view of expected climate change. Journal of Water and Land Development, 23, 21-29.
• 4. Drupka S. 1970. Nawadnianie plantacji truskawek. PWRiL, Warszawa, ss. 125.
• 5. Drupka S. 1976. Techniczna i rolnicza eksploatacja deszczowni. Warszawa, PWRiL ss. 312.
• 6. Dzieżyc J. 1988. Rolnictwo w warunkach nawadniania. PWN, Warszawa, ss. 415.
• 7. Jagosz B., Rolbiecki S., Stachowski P., Ptach W., Łangowski A., Kasperska-Wołowicz W., Sadan A.H., Rolbiecki R., Prus P., Kazula M. 2020. Assessment of water needs of grapevines in western Poland from the perspective of climate change. Agriculture 2020, 10, 0477, 1-16. doi:10.3390/agriculture10100477.
• 8. Jagosz B., Rolbiecki S., Rolbiecki R., Łangowski A., Sadan H.A., Ptach W., Stachowski P., Kasperska-Wołowicz W., Pal-Fam F., Liberacki D. 2021. The water needs of grapevines in Central Poland. Agronomy 2021, 11, 416, 1-13. https://doi.org/10.3390/agronomy11030416.
• 9. Jerzy M., Żarski J. 1997. Program restrukturyzacji i rozwoju ogrodnictwa w województwie bydgoskim. Opracowanie dla Wydz. Rolnictwa i Ochrony Środowiska UW w Bydgoszczy, 1-77.
• 10. Kaca E., Rek-Kaca G. 2019. Względna przyrodnicza zasadność rozwoju nawodnień w skali województw w Polsce. Materiały Konferencyjne XXIII Sympozjum Nawadniania Roślin „Nawadnianie roślin w świetle zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich” - aspekty przyrodniczoprodukcyjne i techniczno-infrastrukturalne, 11-14 czerwca 2019, Bydgoszcz-Fojutowo, 33-35.
• 11. Kuchar L., Iwański S. 2011. Rainfall simulation for the prediction of crop irrigation in future climate. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 5, 7-18.
• 12. Kuchar L., Iwański S. 2013. Rainfall evaluation for crop production until 2050-2060 and selected climate change scenarios for North Central Poland. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 2(I), 187-200.
• 13. Kuchar L., Iwański S., Diakowska E., Gąsiorek E. 2015. Simulation of hydrothermal conditions for crop production purpose until 2050-2060 and selected climate change scenarios for North Central Poland. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, II(1), 319-334.
• 14. Kuchar L., Iwański S., Diakowska E., Gąsiorek E. 2017. Assessment of meteorological drought in 2015 for North Central part of Poland using hydrothermal coefficient (HTC) in the context of climate change. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, I(2), 257-273.
• 15. Łabędzki L. 2009a. Foreseen climate changes and irrigation development in Poland. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 3, 7-8.
• 16. Łabędzki L. 2009b. Expected development of irrigation in Poland in the context of climate change. Journal of Water and Land Development, 13b, 17-29.
• 17. Łabędzki L., Szajda J., Szuniewicz J. 1996. Ewapotranspiracja upraw rolniczych - terminologia, definicje, metody obliczania. Przegląd stanu wiedzy. Wyd. IMUZ Falenty, Mat. Inf., 33, 1-15.
• 18. Łabędzki L., Bąk B., Liszewska M. 2013. Wpływ przewidywanej zmiany klimatu na zapotrzebowanie ziemniaka późnego na wodę. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2(I), 155-165.
• 19. Makosz E. 1988. Rośliny jagodowe. Warszawa: PWRiL ss. 193.
• 20. Peszek J. 1987. Podstawy klimatyczne nawadniania roślin w regionie bydgoskim. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 314, 65-80.
• 21. Peszek J. 1996. Uwarunkowania klimatyczno-przyrodnicze produkcji rolniczej w regionie bydgoskim. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 438, 19-32.
• 22. Platt C. 1978. Problemy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej PWN, Warszawa, ss. 377.
• 23. Rolbiecki S. 2003. Reakcja trzech gatunków roślin jagodowych uprawianych na bardzo lekkiej glebie na mikronawodnienia. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rozprawy, 108, 1-89, 2003.
• 24. Rolbiecki S. 2018. O szacowaniu potrzeb wodnych drzew owocowych w Polsce na podstawie temperatury powietrza. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II/1, 393-406.
• 25. Rolbiecki S., Rzekanowski C. 1997. Influence of sprinkler and drip irrigation on the growth and yield of strawberries grown on sandy soils. Acta Horticulturae, 439, Vol. 2: 669-672.
• 26. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Rzekanowski C. 2004a. Wpływ zróżnicowanych warunków wodnych na plonowanie truskawki na luźnej glebie piaszczystej. Acta Agrophysica 104, vol. 3(1), 153-159.
• 27. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Rzekanowski C., Derkacz M. 2004b. Effect of different irrigation regimes on growth and yield of ‘Elsanta’ strawberries planted on loose sandy soil. Acta Horticulturae, 646, 163-166.
• 28. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Rzekanowski C. 2005. Nawadnianie jako czynnik przeciwdziałający skutkom posuch w uprawie maliny na glebie piaszczystej. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie, t. 5, z. spec. 14, 243-260.
• 29. Rolbiecki S., Jagosz B., Rolbiecki R., Ptach W., Stachowski P., Kasperska-Wołowicz W., Łangowski A., Sadan H.A., Klimek A., Dobosz K. 2019. The water needs of grapevines in the different regions of Poland. Journal of Ecological Engineering, 20(7), 222-232.
• 30. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Kuśmierek-Tomaszewska R., Żarski J. Łangowski A. 2023. Zapotrzebowanie na wodę w nawadnianiu podsiąkowym terenu zieleni miejskiej w parkach Bydgoszczy, Grudziądza, Torunia i Włocławka zależnie od scenariusza przewidywanych zmian klimatycznych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1(1), 169-186.
• 31. Rudnicki F. (red.) 1992. Doświadczalnictwo rolnicze. Wydawnictwa Uczelniane ATR. Bydgoszcz, ss. 1-210.
• 32. Rzekanowski C. 2000. Perspektywy nawodnień roślin wobec nadchodzących przemian w polskim rolnictwie. Ekologia i Technika, VIII(3), 83-91.
• 33. Rzekanowski C. 2009. Kształtowanie się potrzeb nawodnieniowych roślin sadowniczych w Polsce. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3, 19-27.
• 34. Rzekanowski C., Rolbiecki S., Żarski J. 2001. Potrzeby wodne i efekty produkcyjne stosowania mikronawodnień w uprawie roślin sadowniczych w rejonie Bydgoszczy. Zesz. Probl. Post. Nauk. Roln., 478, 313-325, 2001.
• 35. Słowik B., Klimczak A. 1986. Wpływ ściółkowania, nawadniania i nawożenia dolistnego na plonowanie truskawek. Prace Inst. Sad. i Kw. A 26, 21-33.
• 36. Stachowski P., Markiewicz J. 2011. The need of irrigation in central Poland on the example of Kutno county. Annual Set The Environment Protection 13, 1453-1472.
• 37. Tabaszewski J. 1980. Elementy inżynierii wodnej. Dział Wyd. ART. Olsztyn, ss.189.
• 38. Treder W., Pacholak E. 2006. Nawadnianie roślin sadowniczych. W: Nawadnianie roślin (pr. zbior. pod red. S. Karczmarczyka i L. Nowaka), PWRiL Poznań, 333-365.
• 39. Zaliwski S. 1984. Intensywna produkcja owoców jagodowych i leszczynowych. PWN, Warszawa, ss. 560.
• 40. Żakowicz S., Hewelke P. 2002. Podstawy inżynierii środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 140.
• 41. Żakowicz S., Hewelke, P., Gnatowski T. 2009. Podstawy infrastruktury technicznej w przestrzeni produkcyjnej. Wyd. SGGW, Warszawa, ss. 192.
• 42. Żarski J., Dudek S. 1999. Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w gminach województwa bydgoskiego. Zesz. Nauk. ATR 217, Rolnictwo 43, 43-51.
• 43. Żarski J., Dudek S. 2000. Charakterystyka warunków termicznych i opadowych województwa kujawsko-pomorskiego w aspekcie potrzeb ochrony środowiska. Zesz. Nauk. WSHE we Włocławku, VI, 85-98.