Sacrum w krajobrazie kulturowym Japonii widziane przez polski „filtr percepcyjny”

• Autorzy: Pawłowska K.

Warianty tytułu

EN

Sacrum in the cultural landscape of Japan as seen through polish ‘perception filter’

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Krajobraz miejski wielkich metropolii japońskich dla Europejczyka jest zaskakujący i niezrozumiały. Jako taki prowokuje do szukania wyjaśnień, co jest równie trudne, jak wyjaśnianie wszystkiego, co zaskakuje w Japonii, a co spotyka Europejczyka niemal na każdym kroku, mimo pozorów globalizacji. Barierą wydatnie utrudniającą zrozumienie jest zasadnicza odmienność kultury i mentalności japońskiej w stosunku do europejskiej. My i oni patrzymy na świat przez odmienne „filtry percepcyjne”. Artykuł ten poświęcony jest tematowi sacrum w krajobrazie japońskim, czyli temu, co w nim najpiękniejsze i najbardziej charakterystyczne. Jedną z podstawowych obserwacji dotyczących krajobrazu miejskiego jest fakt, iż to co z europejskiego punktu widzenia stanowi oazy piękna w generalnie chaotycznym krajobrazie miejskim, jest z reguły związane z sacrum – są to świątynie i otaczające je ogrody. Zapewne pełne zrozumienie japońskiego krajobrazu można uzyskać tylko stosując japoński „filtr percepcyjny”. Bez tego możliwe jest raczej postawienie problemu niż jego rozwiązanie i takie właśnie ujęcie zostało przyjęte w niniejszych rozważaniach.

EN

The landscape of huge Japanese metropolises is shocking and incomprehensible for a European. As such it calls for explanation, though it proves as difficult to explicate as everything what strikes a European almost at every turn, despite the apparent globalisation. The main barrier that makes understanding difficult is the cultural and mental difference between Japan and Europe. We and they perceive the reality through different ‘perception filters’. This article is devoted to the theme of the sacrum in Japanese landscape, which is what, in the most beautiful and the most characteristic. One of the basic considerations concerning the Japanese urban landscape is that what a European perceives as an oasis of beauty within otherwise chaotic city landscape is usually connected with sacrum; most often these are temples and surrounding those gardens. Certainly one may comprehend the Japanese landscape if only he or she applies the Japanese ‘perception filter’. Otherwise it is possible only to formulate the research question rather than to answer it, and this is the approach adapted for the present analysis.

Słowa kluczowe

PL

Japonia; krajobraz; sanktuarium; świątynia; percepcja; architektura

EN

Japan; landscape; shrine; temple; perception; architecture

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 19
• Strony: 11--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot.

Twórcy

autor

Pawłowska K.

• Politechnika Krakowska, Wydział Architektury, Kraków, Polska

Bibliografia

• Anderssen C., 2004: Krótka historia Japonii; Od samurajów do sony, Dialog , Warszawa.
• Bach-Głowińska J., 2011:“Next Japan” in planning [w:] Krajobraz kulturowy Japonii, Czasopismo Techniczne, zeszyt specjalny, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Barucki T., 1988: Architektura Japonii, Arkady, Warszawa.
• Benedict R., 2003: Chryzantema i miecz, Wzory kultury japońskiej, PIW, Warszawa
• Edō Sh., 1971: Milczenie, PAX, Warszawa.
• Filipowicz M., 2004: Otwarcie Japonii na świat; Dylematu pospiesznego rozwoju cywilizacji, jego osiągnięcia, koszty. Burzliwe dzieje minionego stulecia [w:] Historia i Kultura, zeszyt 7.
• Illustrated Must-see in Kyoto, 1997: JTB Publishing Inc.
• Jackowski A., 1996: Japonia [w:] Geografia turystyczna świata. część 2 (red.): J. Warszyńska, PWN, Warszawa: 164-173.
• Konopacki J., 2011: Fenomen Kanazawy [w:] Krajobraz kulturowy Japonii, Czasopismo Techniczne, zeszyt specjalny, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Kotański W., 1963: Zarys dziejów religii w Japonii, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Longstreet E. i S., 2008: Yoshiwara, Miasto zmysłów, Diamond Book, Bydgoszcz. 24
• Murakami H., 2007: Wszystkie boże dzieci tańczą, Muza, Warszawa.
• Pawłowska K. (red.), 2011: Krajobraz kulturowy Japonii, Czasopismo Techniczne, zeszyt specjalny, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Pawłowska K. 2011: Krajobraz – architektura – ludzie; Japońsko-polskie studia porównawcze [w:] Krajobraz kulturowy Japonii, Czasopismo Techniczne, zeszyt specjalny, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków
• Petri J., 2011: Estetyczne aspekty japońskiej przestrzeni miejskiej, Universitas, Kraków.
• Rapoport A., 1977: Human aspects of urban form. Towards a man – environment approach to urban form and design, Pergamon Press.
• Staniewska A., 2011: Partycypacja społeczna w odnowie dziedzictwa w historycznym mieście japońskim. domy kupieckie machiya w Kioto [w:] Krajobraz kulturowy Japonii, czasopismo techniczne, zeszyt specjalny, wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Zachariasz A., 2001: Liryczne piękno, tajemniczość i spokój – historyczne i współczesne ogrody japońskie [w:] Krajobraz kulturowy Japonii, Czasopismo Techniczne, zeszyt specjalny, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.