Tytuł artykułu
Treść / Zawartość
Pełne teksty:
Identyfikatory
Warianty tytułu
Medieval Fish Market in Podzamcze, Szczecin, in the light of current studies (compared to selected port cities of the Southern Baltic Coast)
Języki publikacji
Abstrakty
Targ Rybny, położony w najstarszej dzielnicy Szczecina – Podzamczu, przedstawiano w dotychczasowej historiografii miasta nie jako plac targowy, lecz ulicę o niewyróżniającej się formie, łączącą Targ Warzywny z Rynkiem Nowym. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań archeologicznych i architektonicznych z lat 1999–2000 i 2017, które stały się podstawą rekonstrukcji układu urbanistycznego tej części miasta. Dowiedziono, że średniowieczny Targ Rybny w Szczecinie miał formę ciągu ulicznego (Strassemarkt) o szerokości około 19 m – czyli analogiczną do form ulic targowych zastosowanych w miastach portowych południowego i południowo-wschodniego wybrzeża Bałtyku lokowanych w średniowieczu, w okresie kolonizacji niemieckiej (m.in. w Lubece, Gdańsku, Elblągu, Braniewie, Kłajpedzie). Targ Rybny wraz z Targiem Warzywnym, Rynkiem Nowym i Rynkiem Siennym tworzył system przestrzeni rynkowych o interesującej kompozycji urbanistycznej, odtwarzanej współcześnie w trakcie odbudowy Podzamcza.
The Fish Market, located in Szczecin’s oldest district- Podzamcze- had been presented in the city’s previous historiography not as a market square, but a street with an indistinct form that linked the Vegetable Market with the New Market. This paper presents the findings of archaeological and architectural studies from the years 1999–2000 and 2017, which became the basis for reconstructing the urban layout of this part of the city. It was proved that the medieval Fish Market in Szczecin had the form of a street sequence (Strassemarkt) with a width of around 19 m - analogous to the forms of commercial streets featured in port towns of the southern and south-eastern coast of the Baltic Sea that had their charters granted in the Middle Ages, during the period of German colonization (e.g., in Lübeck, Gdańsk, Elbląg, Braniewo and Klaipėda). The Fish Market, together with the Vegetable Market, the New Market and the Hay Market, formed a system of commercial spaces with an interesting urban composition that is currently being reconstructed as Podzamcze is being rebuilt.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
71--85
Opis fizyczny
Bibliogr. 38 poz., il.
Twórcy
autor
- Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
autor
- Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie
autor
- Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
Bibliografia
- Archiwalia / Archive materials
- 1. Baudouin H., Sanne E., Plan der Stadt Stettin mit der naechsten Umgebung…, 1828, Książnica Pomorska, Zbiory kartograficzne, sygn. Sz-8.
- 2. Braun Georg, Hogenberg Frans, Alten Stettin, Widok Szczecina z lotu ptaka od zachodu, miedzioryt kolorowany, [w:] Civitas Orbis Terrarum, t. 4, Köln, wydanie pierwsze 1588, drugie ok. 1594, wznowienie 1618, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, Dział Sztuki Dawnej, Gabinet Grafik, sygn. MNS/Graf. 2631.
- 3. Kote Heinrich (autor obrazu przygotowawczego), Rolloos Petrus (rytownik), Alten Stettin, Wydawca: firma księgarska Georg Schulz, Miedzioryt z widokiem Szczecina z lotu ptaka, 1625, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, Dział Sztuki Dawnej, Gabinet Grafik, sygn. nr: MNS/AF 11.
- 4. Kreis Stettin, Gemarkung Stettin, Gemarkungskarte in 56 Blätte, Blatt 52, Aufgenomen im Jahre 1920…, Maßtab 1:500, Archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie.
- 5. Plan von der Stadt Stettin im Jahr 1721, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Oddział Muzeum Historii Szczecina, sygn. 7069.
- 6. Schmitzer Lukas, Stetinum, mapa z ok. 1660 na podstawie mapy Meriana wyd. w 1652, odbitka w posia daniu Antiquariat Ruthild Jäger w Lüneburgu, Stettin. Ansichten aus fünf Jahrhunderten, red. Andreas von Blühm, Eckhardt Jäger, Regensburg 1991, nr kat. 10.
- 7. Wellner Julius, Grundriss der Stadt Stettin vom Grossen Nutzen für das Einqartirungs-und Serwis-Wesen so wie für Taxation der Haus Grundstücke, auf Befehi des heisigen chochweisen Magistrats, 1814, oryginał ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie w depozycie Muzeum Historii Szczecina.
- Opracowania / Secondary sources
- 8. Balcerzak Tatiana, Problemy restytucji szczecińskiego Podzamcza w świetle wniosków konserwatorskich, „Acta Archaeologica Pomoranica”, red. Marek Dworaczyk, Przemysław Krajewski, Eugeniusz Wilgocki, Szczecin 1998, t. 1.
- 9. Balcerzak Tatiana, Słomiński Maciej, Szczecińskie Podzamcze. Historia i szanse na przyszłość, [w:] Kreską i sercem. Pamięci profesora dra inż. arch. Stanisława Latoura, red. Ewa Kulesza-Szerniewicz, Beata Makowska, Szczecin 2008.
- 10. Biskup Marian, Rozwój przestrzenny miasta Braniewa, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1959, nr 1–4.
- 11. Bobiński Stanisław, Urbanistyka polskich miast przedlokacyjnych, [w:] Studia i materiały do teorii i historii architektury i urbanistyki, Warszawa 1975, t. 13.
- 12. Chłopocka Helena, Leciejewicz Lech, Wieczorowski Tadeusz, Okres wczesnofeudalny do roku 1237, [w:] Dzieje Szczecina. Wiek X–1805, red. Gerard Labuda, Warszawa–Poznań 1985.
- 13. Ciemnołoński Janusz, Habela Jadwiga, Massalski Ryszard, Stankiewicz Jerzy, Wybrane zagadnienia z dziejów „Drogi Królewskiej” w Gdańsku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1974, nr 19, z. 1.
- 14. Darecka Katarzyna, Detale architektury „Drogi Królewskiej” w Gdańsku na obrazie Antona Möllera Grosz Czynszowy, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2017, nr 52. Encyklopedia Szczecina, red. Tadeusz Białecki, Szczecin 2015, wyd. 2.
- 15. Federau Ernst, Matern Ernst, Braunsberg, Ostpreußen, Stadt und Kreis in Bildern aus vergangenen Tagen, Lippstadt 1986.
- 16. Gwiazdowska Małgorzata, Ochrona i konserwacja zabytków Szczecina po 1945 roku, Szczecin 2016.
- 17. Kalinowski Wojciech, Problemy ochrony i konserwacji zabytkowych układów przestrzennych miast i osiedli, Toruń 1971.
- 18. Kalinowski Wojciech, Zarys historii budowy miast w Polsce do połowy XIX w., Toruń 1966.
- 19. Krośnicka Karolina A., Rekonstrukcja ewolucji układu przestrzennego średniowiecznego miasta i portu Szczecin, „Architectus” 2016, nr 4 (48).
- 20. Krupa Michał, Dziedzictwo kulturowe małych miast środkowo- zachodnich Niemiec – na wybranych przykładach, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2017, nr 52.
- 21. Latour Stanisław, Rewaloryzacja zabytkowych miast na Pomorzu Zachodnim, Warszawa–Poznań 1981.
- 22. Lemcke Hugo, Fredrich Carl, Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung, Stettin 1926.
- 23. Marzęcki Waldemar, Problemy odbudowy starych zespołów miejskich na przykładzie konkursu poświęconego przyszłej zabudowie terenu Podzamcza w Szczecinie, [w:] Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej pt. Konserwacja Zabytków i rewaloryzacja miast po II wojnie światowej, red. Bronisław Sekula, Szczecin 1987.
- 24. Nawrolska Grażyna, Rozwój przestrzenny Elbląga w średniowieczu i okresie nowożytnym, „Archaeologia Historica Polona” 2015, t. 23.
- 25. Ostrowski Wacław, Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Warszawa 2001.
- 26. Paszkowski Zbigniew, Analiza struktury miejskiej Starego Miasta w Szczecinie, [w:] Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej pt. Konserwacja Zabytków i rewaloryzacja miast po II wojnie światowej, red. Bronisław Sekula, Szczecin 1987.
- 27. Paszkowski Zbigniew, Restrukturalizacja miasta historycznego jako metoda jego współczesnego kształtowania na przykładzie Starego Miasta w Szczecinie, Szczecin 2008.
- 28. Samsonowicz Henryk, Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV–XV w., Warszawa 1968.
- 29. Schmidt Bernhard, Amtliche Führer Schloss Marienburg in Preussen, Berlin 1928.
- 30. Schwandt Wilhelm, Marienburg: Schloss und Stadt in Preussen, Danzig 1912.
- 31. Semrau Arthur, Die Markt der Altstadt Elbing im 14. Jahrhundert, „Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn” 1922, t. 30, z. 1.
- 32. Słowiński Sławomir, Kilka uwag na temat wczesnośredniowiecznych obwałowań Szczecina, [w:] Świat Słowian wczesnego średniowiecza, red. Marek Dworaczyk, Anna Bogumiła Kowalska, Sławomir Moździoch, Mariusz Rębkowski, Szczecin–Wrocław 2006.
- 33. Uciechowska-Gawron Anna, Wczesnośredniowieczne umocnienia obronne, [w:] Civitas et urbs. Szczecin od średniowiecza do współczesności. Kwartał I, red. Anna Bogumiła Kowalska, Szczecin 2019, t. 1.
- 34. Uciechowska-Gawron Anna, Słowiński Sławomir, Balcerzak Tatiana, Historia badań archeologicznych i architektonicznych, [w:] Civitas et Urbs. Szczecin od średniowiecza do współczesności. Kwartał 1, red. Anna Bogumiła Kowalska, Szczecin 2019, t. 1.
- 35. Wehrmann Martin, Das älteste Stettiner Stadtbuch (1305– –1352), „Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Pommern” 1921, t. 1, z. 3.
- 36. Zaremba Piotr, Orlińska Halina, Urbanistyczny rozwój Szczecina, Poznań 1965.
- Inne / Others
- 37. „Przedmiot opracowania: Kwartał 9. Relikty piwnic kamienic mieszczańskich, Temat opracowania: Wytyczne konserwatorskie”, autorzy: T. Balcerzak, H. Kustosz, Szczecin. Gorzów Wielkopolski 1999–2000, mps w archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie.
- 38. „ Wstępne sprawozdanie z badań archeologicznych przeprowadzonych w obrębie kwartałów nr 8–11 na szczecińskim Podzamczu”, autor: S. Słowiński, Szczecin 2017, mps w archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie.
Uwagi
Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-1f17a50b-d71f-4cb9-954c-c1b6b48abb19
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.