Wyznaczenie warunków dla określenia wstępnej izolinii zasięgu zanieczyszczeń jako element monitoringu środowiska wokół Huty Miedzi „Głogów”

• Autorzy: Rosada J. , Przewocka M.

Warianty tytułu

EN

Monitoring of agricultural environment condition on the peripheries of former protection zone of the Copper Smelter „Głogów”

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem przeprowadzonych badań monitoringowych było określenie aktualnego stanu środowiska rolniczego znajdującego się w rejonie Huty Miedzi GŁOGÓW oraz wskazanie ewentualnego zagrożenia wynikającego z przemieszczania się metali ciężkich w układzie gleba-roślina. Dla wyznaczenia wstępnej izolinii obszarów o przekroczonych standardach jakości gleb, na omawianym terenie, wytypowano szereg punktów badawczych usytuowanych głównie na obrzeżach byłej strefy ochronnej, ze szczególnym uwzględnieniem dominującego kierunku wiatrów wiejących w tym rejonie. Wyniki badań wskazują, iż zawartość analizowanych pierwiastków śladowych w glebach w dużej mierze uzależniona jest od lokalizacji punktów badawczych względem emitorów zanieczyszczeń. Podwyższona zawartości miedzi w badanych glebach nie wpływa istotnie na pobór tego pierwiastka przez rośliny uprawiane w najbliższym sąsiedztwie zakładu. Stwierdzone stężenia metali ciężkich w roślinach nie stanowią zatem zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt.

EN

The mining and metallurgical activity in the Legnica-Głogów Industrial District, resulting from the presence of rich deposits of copper ore, caused significant environmental pollution with heavy metals. Copper Smelter GŁOGÓW located at a distance of 7 km northwest from the Głogów city, being one of the biggest industrial plants in the area, significantly supported the economic development of the region, but also contributed to a number of unfavourable changes in the natural environment. Heavy metals from the metallurgical dust emitted into the atmosphere negatively affect all elements of the environment, but the longest lasting effects, as a result of accumulation, occur in soils. Metals accumulated in soils are a threat to the arable crops in the region. The problem of heavy metals presence in soil-plant system is very complex and shows a significant variation resulting from the properties of soils and the way of their utilization. In the early years of Copper Smelter GŁOGÓW operation dust emissions were very high, that led to the accumulation of heavy metals in the agricultural environment adjacent to the plant. However, in the last quarter of the century, thanks to the constant modernization of production technology and the introduction of modern dedusting system, dust emissions were substantially reduced. This does not change the fact that heavy metals that got into soils in excessive amounts in the early years of the plan operation, are there until now. For this reason, constant and systematic research is the only effective method that helps to predict the effects of adverse changes in the environment. The aim of conducted monitoring studies was to determine the current state of the agricultural environment located in the area of Copper Smelter GŁOGÓW and to show possible risks arising from the movement of heavy metals in soil-plant system. In order to indicate initial isoline of areas where quality standards were exceeded, on the discussed area a number of new research points were determined, located mainly on the outskirts of the former protection zone, with particular emphasis on the dominant winds in this area. These studies will become an important complement to existing work on the assessment of the local variability of soils and plants pollution with heavy metals in the area covered by Smelter emissions.

Słowa kluczowe

PL

huta miedzi; metale ciężkie; środowisko rolnicze; gleby; zanieczyszczenie gleby

EN

copper smelter; heavy metals; agricultural environment; soils; pollution

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 159 (39)
• Strony: 31--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rosada J.

• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska

autor

Przewocka M.

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska

Bibliografia

• 1. DOBRZAŃSKI Z., KOŁACZ R., GÓRECKA H., MALARZ W., RUDNICKA A., 2003. Wpływ przemysłu miedziowego na zawartość miedzi , ołowiu i cynku w roślinach paszowych. Acta Agrophysica, 1 (2): 233-238.
• 2. GRZESIAK P., SCHROEDER G., HOPKE W., 1997. Degradation of the natural environment resulting from the presence of sulfur compounds in the atmosphere. Pol. J. Environ. Stud. 4: 45-48.
• 3. KABATA-PENDIAS A., PENDIAS H., 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa.
• 4. MASKALL J.E., THORNTON I., 1998. Chemical partitioning of heavy metals in soils, clays and rocks at historical lead smelting sites. Water Air Soil Pollut.108 (3/4): 391-409.
• 5. ORZEŁ D., BRONKOWSKA M., FIGURSKA-CIURA D., STYCZYŃSKA M., WYKA J., ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA A., BIERNAT J., 2010. Ocena zanieczyszczenia ołowiem produktów roślinnych z rejonu Legnicko-Głogowskiego. Bromat. Chem. Toksykol. XLIII, 1: 79-85.
• 6. PACYNA J.M.. 1987. Atmospheric emissions of arsenic, cadmium, lead and mercury from high temperature processes in power generation and industry. 69-87. [W:] Lead, Mercury, Cadmium and Arsenic in the Environment (Hutchinson T.C., Mecma K.M., red.). Scope 31, J. Wiley, New York.
• 7. POTARZYCKI J., GRZEBISZ W., APOLINARSKA K., BŁOCHOWIAK A., 1999. Stan geochemiczny gleb i jakość pszenicy ozimej uprawianej na terenie miasta Poznania. Roczniki AR w Poznaniu CCCX, Melior. Inż. Środ. 20, cz. I: 87-93.
• 8. PRZEWOCKA M., ROSADA J., 2014. Ocena stopnia zanieczyszczeń gleb na pograniczu byłej strefy ochronnej Huty Miedzi „Głogów”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Inżynieria Środowiska, nr 154 (34), 45–54.
• 9. ROSADA J., GRZESIAK J., GRZESIAK P., SCHROEDER G., ORLICKA A., RATAJCZAK J., RISSMANN I., 2005. The Application of AAS and ICP Techniques for the Speciation of Trace Metals Insulated by Sequential Chemical Extraction. [In:] Górecki H., Dobrzański Z., Kafarski P. (eds), Development in Production and Use of New Agrochemicals, Chemistry for Agriculture, Czech–Pol–Trade, Prague–Brussels, 6, 464–477.
• 10. ROSADA J., 2006. Factors Influencing the Uptake of Heavy Metals by Crops Plants in the Region of Industrial Emissions. [In:] Górecki H., Dobrzański Z., Kafarski P., (eds), Chemistry and Biochemistry in the Agricultural Production, Environment Protection, Human and Animal Health, Chemistry for Agriculture, Czech–Pol–Trade, Prague–Brussels, 7, 589–591.
• 11. ROSADA J., GRZESIAK J., 2007. Ocena dostępności metali ciężkich występujących w glebach zanieczyszczonych emisjami Huty Miedzi GŁOGÓW. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin. 47, 4, 91–94.
• 12. ROSADA J., 2008. Stan środowiska rolniczego w rejonie oddziaływania emisji Huty Miedzi GŁOGÓW. Rozprawy Naukowe Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego. Zeszyt 19.
• 13. ROSADA J., DOPIERAŁA U., ŁUKASZYK J., 2011. Wpływ ograniczenia emisji pyłowej Huty Miedzi „Głogów” na zawartość miedzi w zbożach i kondycję roślin. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 51 (1) 2011.
• 14. ROSS S.M., 1994. Toxic metals in soil-plant system. John Wiley and Sons Ltd.(red.), London, 152 ss.
• 15. SPYCHALSKI W., ROSADA J., 2004. Copper and Lead Fractions in Soils from the Emission Zone of the “Głogów” Copper Smelter. [in:] Górecki H., Dobrzański Z., Kafarski P., (eds). New Agrochemicals and their Safe Use for Health and Environment, Chemistry for Agriculture, Czech–Pol–Trade, Prague–Brussels, 5, 332–338.
• 16. SPYCHALSKI W., ROSADA J., 2005. Zinc in Soils from the Emission Zone of the „Głogów” Copper Smelter and their Speciation by Sequential Extraction. [in:] Górecki H., Dobrzański Z., Kafarski P., (eds), Development in Production and Use of New Agrochemicals, Chemistry for Agri-culture, Czech–Pol–Trade, Prague–Brussels, 6, 484–489.
• 17. SPYCHALSKI W., DRZYMAŁA S., ROSADA J., 2007. Exchangeable forms of Cu, Zn and Pb in some soils subjected to the GŁOGÓW Copper Smelter activity. [in:] Górecki H., Dobrzański Z., Kafarski P., (eds), Chemicals in Agriculture and Environment, Chemistry for Agriculture, Czech–Pol–Trade, Prague–Brussels, 8, 238–241.
• 18. SZERSZEŃ L., KARCZEWSKA A., ROSZYK E., CHODAK T., 1991. Rozmieszczenie Cu, Pb i Zn w profilach gleb przyległych do Hut Miedzi. Roczniki Gleboznawcze T.XLII, nr 3/4, Warszawa: 199-206.
• 19. ZEIEN H., BRÜMMER G.W., 1989. Chemische Extraktionen zur Bestimmung von Schwermetallbindungsformen in Boden. Mitt. Dtsch. Bodenk. Gesellsch. 59 (1), 505–510.
• 20. ZEIEN H., BRÜMMER G.W., 1991. Ermittlung der Mobilitat und Bindungsformen von Schwermetallen in Boden mittels Sequentieller Extraktionen. Mili. Dtsch. Bodenk. Gesellsch. 66 (1), 439–442.