Przykłady wykorzystania reflektografii w podczerwieni (IRR) w badaniach zabytków wykonanych na podłożach papierowych

• Autorzy: Kozielec Tomasz , Jablonskaja Ivona

Identyfikatory

DOI

10.15199/54.2023.8.3

Warianty tytułu

EN

Examples of the use of infrared reflectography (IRR) in the study of historical artifacts on paper bases

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano praktyczne wykorzystanie reflektografii w podczerwieni w badaniach dawnych obiektów wykonanych głównie na podłożach papierowych. Omówiono przykłady zastosowania bliskiej podczerwieni w badaniach: odbitek fotograficznych, dokumentów po pożarze, tekstów pisanych atramentami, rysunków, miniatur, obiektów zanieczyszczonych barwnikami pochodzenia mikrobiologicznego lub rdzą, malarstwa, wyklejek, opraw. Wskazano na wiele zalet podczerwieni, jakie można wykorzystać w badaniach konserwatorskich.

EN

The article presents the practical use of near-infrared reflectography in the study of historical artifacts made mainly on paper substrates. Examples of the use of near-infrared in the study of: photographic prints, documents after a fire, texts written in ink, drawings, miniatures, objects contaminated with dyes of microbiological origin or rust,paintings, coverings, bindings are discussed. The many advantages of infrared that can be used in conservation research are pointed out.

Słowa kluczowe

PL

bliska podczerwień; NIR; papier zabytkowy; dokumenty; rysunki; atrament; atrament żelazowo-galusowy; druk; badania konserwatorskie

EN

near infrared; NIR; old paper; documents; drawings; inks; iron-gall ink; print; conservation investigations

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 79, nr 8
• Strony: 443--450
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Kozielec Tomasz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Katedra Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry, ul. Sienkiewcza 30/32, 87-100 Toruń

• https://orcid.org/0000-0002-2955-3931

autor

Jablonskaja Ivona

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Katedra Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry, ul. Sienkiewcza 30/32, 87-100 Toruń

• https://orcid.org/0000-0001-6018-6853

Bibliografia

• [1] Boust Clotilde, Mélard Nicolas, Lambert Elsa, Clivet Laurence, Maigret Anne. 2018. „Imagerie scientifique pour la conservation et la restauration du patrimoine”. W: „Les préalables à la restauration Journées d’étude, 13-14 octobre 2016, Musée des Beaux-Arts de Nancy” (red. Lorraine Mailho, Roberta Cortopassi, Alexandra Gérard). 6-16.
• [2] Burakowski Tadeusz, Giziński Jerzy, Sala Aleksander. 1963. „Podczerwień i jej zastosowanie”. Warszawa.
• [3] Chlebda Damian K., Łojewski Tomasz. 2016. „Obrazowanie hiperspektralne w analizie dokumentów i konserwacji sztuki”. Notes Konserwatorski 18: 55-75.
• [4] Chowdry R., Gupta S. K., Bami H. L. 1973. „Ink Differentation with Infrared Techniques”. Journal of Forensic Sciences 18 (4) : 418-433.
• [5] Corregidor Victoria, Viegas Rita, Ferreira Luís M., C. Alves Luís. 2019. „Study of Iron Gall Inks, Ingredients and Paper Composition Using Non-Destructive Techniques”. Heritage 2 : 2691-2703.
• [6] Doleżyńska-Sewerniak Ewa. 2013. „Rysunek wstępny w malarstwie Józefa Szermentowskiego (1833-1876) na podstawie badań prac artysty w bliskiej podczerwieni”. Wiadomości Konserwatorskie/Journal of Heritage Conservation 33 : 63-76.
• [7] Doleżyńska-Sewerniak Ewa, Klisińska-Kopacz Anna. 2018. „Nieinwazyjne badania szkiców Szymona Czechowicza (1689-1775) ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Opuscula Musealia 25 : 177-188.
• [8] Fuchs Robert. 1999. „Wżery historycznych atramentów i tuszy. Problemy ich restauracji”. Ochrona Zabytków 52 (2) : 163-177.
• [9] Garszka D., Buhłak K., Zalewski R. I. 2010. „Zastosowanie spektroskopii odbiciowej w bliskiej podczerwieni (NIRS) w analizie papierów opakowaniowych”. Przegląd Papierniczy 66 (6) : 342-246.
• [10] Graf S. H. 1949 (March). „Ignition Temperatures of Various Papers, Woods, and Fabrics”. Enginering Experiment Station. Oregon State System of Higher Education. Oregon State College. Bulletin 26. Corvallis.
• [11] Houghton J. T., Smith S. D. 1975. „Fizyka podczerwieni”. Warszawa.
• [12] „Infrared Fluorescence Photography (IRF)”. https://chsopensource. org/infrared-fluorescence-photography-irf/ (dostęp: 10.08.2023)
• [13] „Infrared Fluorescence Photography: Review”. https://chsopensource.org/infrared-fluorescence-photography-review-2/ (dostęp: 10.08.2023)
• [14] „Infrared Reflectography (IRR)”. (red. Lucia Elledge, Shan Kang, Silvia Russo). https://www.conservation-wiki.com/wiki/Infrared_Reflectography_(IRR)#PtSi_sensor (dostęp: 10.08.2023)
• [15] Jabłońska Elżbieta, Kozielec Tomasz, Jablonskaja Ivona. 2019. „Badania konserwatorskie dokumentów pergaminowych uwierzytelnionych pieczęciami woskowymi wystawionych przez Bolesława Wstydliwego i Jadwigę, królową polską”. W: „Zabytkowe dokumenty uwierzytelnione pieczęciami. Konserwacja i badania” (red. Małgorzata Grocholska, Katarzyna Kroczak). Wrocław. 59-73.
• [16] Klepaczka A. 2002. „Możliwości wykorzystania promienników podczerwieni w wytwarzaniu tektury falistej i opakowań”. Przegląd Papierniczy 58 (8) : 449-452.
• [17] Kolek Zofia. 2006. „Oddziaływanie promieniowania optycznego na człowieka: korzystny wpływ i zagrożenia”. Prace Instytutu Elektrotechniki 53 (228) : 269-282.
• [18] Kozielec Tomasz, Jabłońska Elżbieta, Pronobis-Gajdzis Małgorzata, Rogóż Jarosław. 2016. „Przegląd metod badań technologicznych zabytkowych kodeksów na przykładzie Codex Aureus Gnesnensis”. Toruńskie Studia Bibliologiczne. 9 (1) : 123-144.
• [19] Kozielec Tomasz. 2017. „Próby rekonstrukcji obrazu fotograficznego na podłożach papierowych. Cz. 2 ”. Przegląd Papierniczy 73 (4) : 253-261.
• [20] Łojewski Tomasz, Maciaszczyk Mirosław, Płosa Wojciech. 2022. „Uczytelnienie zapisków Marcela Nadjary’ego, więźnia obozu Auschwitz-Birkenau, metodą obrazowania multispektralnego”. Notes Konserwatorski 24 : 59-75.
• [21] Markowski Dariusz. 2017. „Warsztat konserwatora zabytków, czyli o falsyfikatach”. Santander Art and Culture Law Review 3 (1) : 189-202.
• [22] Miąsik Paula, Zając Izabela. 2022. „Nietypowe obiekty w praktyce konserwatora papieru. Zarys problematyki konserwacji i restauracji dwóch fotografii srebrowożelatynowych na podłożu płóciennym, kolorowanych farbami olejnymi”. Notes Konserwatorski 24 : 137-163.
• [23] Neuman Jan Alojzy. 1938. „Fotografia w podczerwieni”. Warszawa.
• [24] Pavlović Jelena, Farkas Zuzana, Kraková Lucia, Pangallo Domenico. 2022. „Color Stains on Paper: Fungal Pigments, Synthetic Dyes and Their Hypothetical Removal by Enzymatic Approaches”. Applied Sciences 12, 9991. https://doi.org/10.3390/app12199991
• [25] Rabin Ira, Hahn Oliver, Binetti Marcello. 2014. „Tintenarten in mittelalterlichen hebräischen manuskripten: eine typologische studie / Inks used in medieval hebrew manuscripts: a typological study”. Manuscript Cultures 6 : 119-131.
• [26] Ricciardi Paola, Delaney John K., Glinsman Lisha, Thoury Mathieu, Facini Michelle, De la Rie E. René. 2009. “Use of visible and infrared reflectance and luminescence imaging spectroscopy to study illuminated manuscripts: pigment identification and visualization of underdrawings”. Procedings of SPIE 7391, O3A: Optics for Arts, Architecture, and Archaeology II, 739106. https://doi. org/10.1117/12.827415
• [27] Richardin Pascale, Mercier Jacques, Tiêu Gabriel, Legrand-Longin Stéphanie, Elarbi Stéphanie. 2006. „Les rouleaux protecteurs éthiopiens d’une donation au Musée du quai Branly Etude historique, scientifique et interventions de conservation-restauration”. TECHNÈ 23 : 79-84.
• [28] Rogóż Jarosław. 2009. „Zastosowanie technik nieniszczących w badaniach konserwatorskich malowideł ściennych”. Toruń.
• [29] Sękowski Stanisław. 1990. „Fotochemia domowa”. Warszawa.
• [30] Sobucki Władysław. 1996. „Atramenty żelazowo-galusowe”. Ochrona Zabytków 49 (3) : 281-291.
• [31] Spezzani Paolo. 1992. "Riflettoscopia e indagini non distruttive: pittura e grafica". Olivetti, Milano.
• [32] Strzelczyk Alicja B., Karbowska Joanna. 1995. „Specyficzne zniszczenia papieru – foxing i puszysta destrukcja”. Ochrona Zabytków 48 (2) : 197-205.
• [33] Thoury Matthieu, Delaney John K., De la Rie Rene- E., Palmer Michael, Morales Kathryn, Krueger Jay. 2011. „Near-Infrared Luminescence of Cadmium Pigments: In Situ Identification and Mapping in Paintings”. Applied Spectroscopy 65 (8) : 939-951.
• [34] Witkowski Andrzej M., Sawicka Martyna, Girdwoyń Piotr A., Tomaszewski Tadeusz J. 2020. „Nowe aspekty spektroskopii papieru w podczerwieni i obszarze teraherców”. Problemy Współczesnej Kryminalistyki 24 : 153-164.
• [35] Wojciechowska Weronika. 2022. „Praca teoretyczno-badawcza: Uczytelnianie tekstów po pożarze kartotek Samodzielnego Referatu Informacyjnego z I LO w Toruniu przy użyciu kamery multispektralnej oraz mikroskopowa charakterystyka powierzchni”. (praca magisterska KKRPS UMK, promotor T. Kozielec, komputeropis).