Polityka migracyjna Rzeczypospolitej Polskiej po 2015 r. w kontekście bezpieczeństwa państwa : założenia strategiczne i percepcja społeczna

• Autorzy: Olbrycht Paweł

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/146048

Warianty tytułu

EN

The migration policy of the Republic of Poland after 2015 in the context of state security : strategic assumptions and social perception

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wybór tematu artykułu podyktowany był aktualnością problematyki wpływu zjawiska migracji na poziom bezpieczeństwa państwa. Problem ten widoczny był przede wszystkim podczas trwającego od połowy 2015 r. na terytorium Unii Europejskiej kryzysu migracyjnego, wywołanego masowym napływem osób z Afryki Północnej oraz Bliskiego Wschodu. Dodatkowo, potencjalne zagrożenie Rzeczypospolitej Polskiej negatywnymi skutkami migracji związane jest ze wzrastającą skalą imigracji (ograniczoną globalną pandemią SARS-COV-2), jak również położeniem geograficznym, które związane jest z tranzytowym położeniem w centrum Europy i faktem stanowienia przez wschodnią granicę Polski granicy zewnętrznej Paktu Północnoatlantyckiego, Unii Europejskiej oraz tzw. Strefy Schengen. Przedmiot badań artykułu, którym jest polityka migracyjna Rzeczypospolitej Polskiej po 2015 r. jest także istotny w kontekście oczekiwania na deklarowane przyjęcie nowych założeń polityki migracyjnej kraju, nad którymi prac nie udało się ukończyć ze względu na pandemię SARS-COV-2. Cele badań stanowiły: eksploracja polityki migracyjnej RP w kontekście bezpieczeństwa państwa, identyfikacja potencjalnych zagrożeń, a także porównanie założeń, wyrażonych w treści dokumentów strategicznych z percepcją społeczną. W procesie badawczym zastosowano triangulację jakościowych i ilościowych metod badawczych. Do pierwszej kategorii zalicza się analiza źródeł wybranych dokumentów strategicznych, poświęconych problematyce polskiej polityki migracyjnej, do drugiej natomiast sondaż diagnostyczny, realizowany przy zastosowaniu techniki badań ankietowych CAWI. W procesie badawczym odwołano się do paradygmatu szkoły paryskiej jako krytycznej szkoły bezpieczeństwa, dokonując eksploracji przedmiotu badań w ujęciu holistycznym, nie zaś sektorowym, jak ma to zastosowanie w przypadku koncepcji szkoły kopenhaskiej, a więc koncentrując się na ogólnym bezpieczeństwie państwa, nie zaś na poszczególnych jego sektorach. Główny problem badawczy przyjął formę pytania: Jakie są główne założenia polityki migracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście bezpieczeństwa państwa po 2015 r.? Dla pogłębienia eksploracji przyjęto dwa problemy szczegółowe: Problem szczegółowy 1: W jakim stopniu percepcja społeczna w zakresie polityki migracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej jest zgodna z założeniami, wyrażonymi w treści dokumentów strategicznych? Problem szczegółowy 2: Jaka jest percepcja społeczna w zakresie postępowania władz Rzeczypospolitej Polskiej wobec tzw. kryzysu migracyjnego? Jako hipotezę główną przyjęto przypuszczenie co do słuszności, że: Główne założenia polityki migracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej po 2015 r. koncentrują się wokół imigracji cudzoziemców i wynikających z niej potencjalnych zagrożeń bezpieczeństwa państwa. Hipoteza główna uległa eksplikacji na dwie hipotezy szczegółowe, adekwatne do szczegółowych problemów badawczych: Hipoteza szczegółowa 1: Percepcja społeczna w zakresie polityki migracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej jest w znacznym stopniu zbieżna z założeniami, wyrażonymi w treści dokumentów strategicznych. Hipoteza szczegółowa 2: Respondenci pozytywnie oceniają odmienne od większości państw Unii Europejskiej działania władz Rzeczypospolitej Polskiej wobec tzw. kryzysu migracyjnego. Wyniki badań pozwalają stwierdzić relatywną zgodność percepcji społecznej w zakresie polskiej polityki migracyjnej z założeniami wskazanymi w treści dokumentów strategicznych. Respondenci ocenili ją pozytywnie, w tym działania Polski wobec tzw. kryzysu migracyjnego. Uzyskane wyniki badań uzupełniają dorobek publicystyczny w zakresie badań polskiej polityki migracyjnej o analizę treści najnowszego dokumentu, jakim jest „Polityka migracyjna Polski - diagnoza stanu wyjściowego”.

EN

The choice of the topic of the article was dictated by the topicality of the issue of the impact of the migration phenomenon on the level of state security. This problem was visible mainly during the migration crisis in the territory of the European Union, which started in mid-2015, caused by the mass influx of people from North Africa and the Middle East. In addition, the potential threat to the Republic of Poland with negative effects of migration is related to the growing scale of immigration (limited by the global SARS-COV-2 pandemic), as well as the geographical location, which is related to the transit location in the center of Europe and the fact that the eastern border of Poland establishes the external border of the Pact North Atlantic, European Union and the so-called Schengen zones. The subject of the study of the article, which is the migration policy of the Republic of Poland after 2015, is also important in the context of waiting for the declared adoption of new assumptions of the country’s migration policy, on which work could not be completed due to the SARS-COV-2 pandemic. The purposes of the research were: exploring the migration policy of the Republic of Poland in the context of state security, identification of potential threats, as well as comparison of the as well as comparing the assumptions expressed in the content of strategic documents with the social perception. In the research process, a triangulation of qualitative and quantitative research methods was used. The first category includes the analysis of the sources of selected strategic documents devoted to the issues of Polish migration policy, and the second category includes a diagnostic survey carried out using the CAWI survey technique. The research process referred to the paradigm of the Paris school as a critical security school, exploring the subject of research in a holistic rather than sectoral approach, as is the case with the Copenhagen school concept, and thus focusing on the general security of the state, not on its individual sectors. The main research problem took the form of a question: What are the main assumptions of the migration policy of the Republic of Poland in the context of state security after 2015? Two detailed problems have been adopted to deepen the exploration: Detailed problem 1: To what extent is the social perception of the migration policy of the Republic of Poland consistent with the assumptions expressed in the content of strategic documents? Detailed problem 2: What is the social perception of the behavior of the Polish authorities towards the so-called migration crisis? The main hypothesis was the assumption that: The main assumptions of the migration policy of the Republic of Poland after 2015 focus on immigration of foreigners and the resulting potential threats to state security. The main hypothesis has been explicated into two detailed hypotheses, adequate to specific research problems: Detailed hypothesis 1: The social perception of the migration policy of the Republic of Poland is largely consistent with the assumptions expressed in the content of strategic documents. Detailed hypothesis 2: Respondents positively assess the actions of the Polish authorities towards the so-called the migration crisis. The results of the research allow us to state the relative compliance of social perception in the field of Polish migration policy with the assumptions indicated in the content of strategic documents. The respondents assessed it positively, including Poland’s actions towards the so-called the migration crisis. The obtained research results complement the journalistic achievements in the field of research on Polish migration policy with the analysis of the content of the latest document, which is „Polityka migracyjna Polski - diagnoza stanu wyjściowego”.

Słowa kluczowe

PL

polityka migracyjna; Rzeczypospolita Polska; bezpieczeństwo; dokument strategiczny; migracje; imigranci

EN

migration policy; Republic of Poland; security; strategic document; migrations; immigrants

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 19
• Strony: 25--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., wykr.

Twórcy

autor

Olbrycht Paweł

• Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki Wydział Nauk o Bezpieczeństwie

• https://orcid.org/0000-0001-8362-5644

Bibliografia

• [1] Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2013).
• [2] Castelli, F., (2018). Drivers of migration: why do people move? Journal of Travel Medicine, Volume 25, Issue 1, 1-7. DOI: 10.1093/jtm/tay040.
• [3] Castles, S., Miller, M.J., (2011). Migracje we współczesnym świecie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [4] Chałupczak, H., (2013). Paradygmat badawczy polityki migracyjnej państwa z perspektywy politologicznej. W: M. Lesińska, M. Okólski, red. Współczesne polskie migracje: strategie - skutki społeczne - reakcja państwa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 77-98.
• [5] Chałupczak, H., (2018). Migration policies: theory and practice - political science approach. W: H. Chałupczak, M. Lesińska, E. Pogorzała, T. Browarek, red. Polityka migracyjna w obliczu współczesnych wyzwań Teoria i praktyka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, 17-30.
• [6] Chamie, J., (2020). International Migration amid a World in Crisis. Journal of Migration and Human Security, Volume 8, issue 3, 230-245. https://doi.org/10.1177/2331502420948796.
• [7] Daniluk, P. (2015). Bezpieczeństwo i zarządzanie Analiza strategiczna. Warszawa: Difin.
• [8] De Haas, H., Czaika, M., Flahaux, M-L., Mahendra, E., Natter, K., Vezzoli, S., Villares-Varela, M., (2019). International Migration: Trends, Determinants, and Policy Effects. POPULATION AND DEVELOPMENT REVIEW, 45(4), 885-922.
• [9] Doeringer, P.B., Piore, M., (1971). Internal Labor Markets and Man Power Analysis. Lexington.
• [10] Duszczyk, M., (2004). Ewolucja polskiej polityki migracyjnej w zakresie migracji zarobkowych po 1 maja 2004 r.. Studia BAS, nr 4/2014, 37-54.
• [11] Duszczyk, M., (2008). Wyzwania polskiej polityki migracyjnej a doświadczenia międzynarodowe. W: P. Kaczmarczyk, M. Okólski red. Polityka migracyjna jako instrument promocji zatrudnienia i ograniczania bezrobocia. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracją WNE UW, 11-20.
• [12] Fehler, W., Cebul, K., Podgórzańska, R., (2017). Migracje jako wyzwanie dla Unii Europejskiej i wybranych państw członkowskich. Warszawa: Difin.
• [13] Ferrer, A.G., (2018). Reasons for migration & their impact on return behaviour. CSIC, MADRID IFMS, OECD - PARIS.
• [14] Fevre, R., (1998). Labour migration and freedom of movement in the European Union: social exclusion and economic development. International Planning Studies, February, Vol. 3, Issue 1, 75-92. https://doi.org/10.1080/13563479808721699.
• [15] Górak-Sosnowska, K., Łazor, J., red. Polityka migracyjna: historia i współczesne wyzwania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• [16] Graziadei-Darmas, J., (2018). Polityka migracyjna jako jeden z warunków bezpieczeństwa Polski w wymiarze demograficznym i ekonomicznym. Chorzowskie Studia Polityczne, nr 15/2008, 79-95.
• [17] Główny Urząd Statystyczny, (2019). Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004-2018 [online]. Dostępne pod adresem: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/informacja-o-rozmiarach-i-kierunkach-czasowejemigracji-z-polski-w-latach-2004-2018,2,12.html [Dostęp dnia: 11 lutego 2021].
• [18] International Organization for Migration, (2020). World Migration Report 2020.
• [19] Lesińska, M. i in., (2018). Badania migracyjne w obszarze politologii i dyscyplin pokrewnych. W: A. Horolets, M. Lesińska, M. Okólski, red. Raport o stanie badań nad migracjami w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Komitet Badań nad Migracjami PAN, 118-136.
• [20] Lesińska, M., Duszczyk, M., (2018). Polityka migracyjna. W: M. Lesińska, M. Okólski, red. 25 wykładów o migracjach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 251-262.
• [21] Łazor, J., (2016). Polska polityka imigracyjna wobec cudzoziemców, 1918-2012. W: K. Górak-Sosnowska, J. Łazor, red. Polityka migracyjna: historia i współczesne wyzwania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, 103-120.
• [22] Łodziński, S., Szonert, M., (2016). „Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989-2016 (kwiecień). CMR Working Papers, 90/148. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracjami.
• [23] Mansoor, A., Quillin, B. (2006). Migration and remittances. Eastern Europe and the former Soviet Union. The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank [online]. Dostępne pod adresem: http://siteresources.worldbank.org/INTECA/Resources/257896-1167856389505/Migration_FullReport.pdf [Dostęp dnia: 6 lutego 2021].
• [24] Maslow, A.H., (1954). Motivation and Personality. Harper & Row, Publishers, Inc.
• [25] Matyja, R., Siewierska-Chmaj, A., Pędziwiatr, K., (2015). Polska polityka migracyjna: w poszukiwaniu nowego modelu. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• [26] Mickiewicz, P., (2020). Bezpieczeństwo społeczności lokalnych Organizacja systemu i projektowanie działań. Poznań: Wydawnictwo Naukowe FNCE.
• [27] Okólski, M., Radziwinowiczówna, A., (2018). Współczesne migracje na świecie. W: M. Lesińska, M. Okólski, red. 25 wykładów o migracjach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 101-127.
• [28] Pawlak, M., (2018). Polityki publiczne wobec migracji. W: J. Kwaśniewski, red. Nauki o polityce publicznej: Monografia dyscypliny. Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, 288-311.
• [29] Polityka migracyjna Polski - diagnoza stanu wyjściowego, (2020). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Departament Analiz i Polityki Migracyjnej.
• [30] Polityka migracyjna Polski - stan obecny i postulowane działania, (2012). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Departament Polityki Migracyjnej.
• [31] Serafin, T., Parszowski, S., (2011). Bezpieczeństwo społeczności lokalnych Programy prewencyjne w systemie bezpieczeństwa. Warszawa: Difin.
• [32] Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, (2008). Wyd. 6. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
• [33] Społeczno-gospodarcze priorytety polityki migracyjnej, (2018). Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.
• [34] Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, (2014).
• [35] Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, (2020).
• [36] The World Bank [online]. Dostępne pod adresem: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?end=2018&locations=PL&start=2004&view=chart [Dostęp dnia: 6 lutego 2021].
• [37] The World Bank [online]. Dostępne pod adresem: https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN?end=2018&locations=PL&start=1960 [Dostęp dnia: 6 lutego 2021].
• [38] The World Bank [online]. Dostępne pod adresem: https://data.worldbank.org/indicator/VC.IHRPSRC.P5?end=2018&most_recent_year_desc=false&start=2018&view=bar [Dostęp dnia: 6 lutego 2021].
• [39] United Nations, (2019). International Migration 2019 Report.
• [40] Urban, A., (2009). Bezpieczeństwo społeczności lokalnych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• [41] Urząd do Spraw Cudzoziemców [online]. Dostępne pod adresem: https://migracje.gov.pl/statystyki/zakres/polska/typ/dokumenty/widok/mapa/rok/2019/kraj/UA/?x=0.3301&y=1.0061&level=1 [Dostęp dnia: 6 lutego 2021].
• [42] Załęski, K., (2020). Współczesne migracje a bezpieczeństwo europejskie. W: J. Rajchel, S. Topolewski, red. Migracje w kontekście bezpieczeństwa i obronności. Siedlce: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, 133-152.
• [43] Zespół Ośrodka Badań nad Migracjami, (2008). Rekomendacje w sferze polityki migracyjnej Polski. W: P. Kaczmarczyk, M. Okólski, red. Polityka migracyjna jako instrument promocji zatrudnienia i ograniczania bezrobocia. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracją WNE UW, 121-136.