Alert w XXI wieku. Zmiany teorii ochrony dzieł dziedzictwa w znaczeniu materialnym, niematerialnym i cyfrowym

• Autorzy: Szmelter Iwona

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.2872

Warianty tytułu

EN

Alert in the 21st century. Changes in theory of heritage protection in tangible, intangible and digital signs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Alert’ przedstawia potrzebę rozszerzenia teorii ochrony dziedzictwa kultury w znaczeniu nie tylko materialnym, ale i niematerialnym oraz cyfrowym. Wobec przemian we współczesnym świecie stoimy w obliczu wszechogarniających zmian obszaru dziedzictwa, które modyfikują misję „chronić i przekazywać”. Zastana sytuacja ukazuje nieadekwatność dawnych teorii konserwatorskich i fragmentację doktryn. Autorka przedstawia w czytelnej strukturze możliwe scenariusze rozwiązania kryzysu w teorii i systemie ochrony. Nowe zagadnienia obejmują zarówno teorię konserwacji tradycyjnych dyscyplin przez jej rozszerzone rozpoznanie i dokumentację, jak i innowacyjną ochronę rozszerzonego obszaru dziedzictwa, wraz z paradygmatami współczesnej teorii. Kolejne zagadnienia dotyczą potrzeby reformy istniejących procedur w instytucjach kulturalnych. Uczestnicząc w przełomie kulturalnym nie powinniśmy być ani bierni, ani rewolucyjni, lecz adekwatnie dostosowywać teorię, projekty i prawodawstwo. Aktywna postawa wymaga odpowiedzi na podstawowe pytania: co chronimy w obliczu rozszerzenia obrazu dziedzictwa kultur? Jak dokonać łącznego (holistycznego) zachowania dotychczasowego prymatu kultury materialnej i jednocześnie potrzebnego usankcjonowania ochrony dziedzictwa niematerialnego? Czy w porę dostrzegamy i reagujemy na rosnące znaczenie cyfryzacji objawów sztuki i powstającego jej dziedzictwa? Jak sprowokować optymalne uczestnictwo odbiorców w ochronie dziedzictwa? Odpowiedzi na te pytania okazują się bardzo ważne, bowiem mogą być pomocnym drogowskazem zmian i analizy wartościującej w dwóch uzupełniających si kategoriach: kulturalno-historycznych i społeczno-ekonomicznych, które w rzeczywistości wzajem się przenikają.

EN

'Alert' presents the need to extend the theory of preservation of cultural heritage in terms of not only material (tangible), but also immamaterial (intangible) and digital. In the face of changes in the contemporary world, we are faced with overwhelming changes in the heritage area that modify the mission of "preservin and share". The present situation shows the inadequacy of old conservation theories and the fragmentation of doctrines. The author presents in a clear structure possible scenarios for solving the crisis in the theory and system of protection. The new topics range from the theory of conservation of traditional disciplines through its extended recognition and documentation - to the innovative preservation of an extended area of ​​heritage, along with the paradigms of contemporary theory. Other issues relate to the need to reform existing procedures in cultural institutions. When participating in the cultural breakthrough, we should not be passive or revolutionary, but adapt the theory, projects and legislation accordingly. Being proactive requires answering basic questions: what do we protect in the face of expanding the field of cultural heritage? How to jointly (holistically) preserve the hitherto primacy of material culture and at the same time sanction the preservation of the intangible heritage? Do we recognize and respond in time to the growing importance of digitization of the symptoms of art and its emerging heritage? How to provoke optimal participation of recipients in the preservation of heritage? The answers to these questions turn out to be very important as they can be a helpful signpost of change with value analysis in two complementary categories: cultural-historical and socio-economic, which actually interpenetrate each other.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo sztuk wizualnych; teoria konserwacji; analiza wartościująca; paradygmaty współczesnej teorii konserwacji; praktyka konserwacji; sztuka wizualna

EN

heritage of visual arts; visual art; conservation theory; value analysis; paradigms of contemporary conservation theory; conservation practice

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 12
• Strony: 55--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Szmelter Iwona

• Wydział Konserwacji-Restauracji Dzieł Sztuki Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-9557-6509

Bibliografia

• 1. Llamas-Pacheco R., Some Theory for the Conservation of Contemporary Art, Studies in Conservation, 2020.
• 2. Santabárbara Morer C., Conservation of contemporary art: a challenge for the theory of critic restoration?, [in:] Conservando el pasado, proyectando el futuro, tendencias en la restauración monumental en el siglo XXI, Institucíon Fernando el Católico, Zaragoza, 2013.
• 3. Smith L., Uses of Heritage. Routledge, London, 2006.Szmelter I., New Values of Cultural Heritage and the Need for a New Paradigm Regarding its Some Theory For The Conservation Of Contemporary Art Care, CeROArt, 2013, http://journals.openedition.org/ceroart/3647.
• 4. Szmelter I., Kurkowska J., The Innovative Approaches Of Complex Care For Alina Szapocznikow Legacy with Case Studies. New Insight Into Preservation Theory Of Contemporary Art, [w:] Science and Art. The Contemporary Painted Surface, Royal Society of Chemistry, RSC Cambridge, 2019.
• 5. Szmelter I., O fenomenie sztuk wizualnych i meandrach ich ochrony, Filozofia i elementy nowej teorii i praktyki konserwacji, WN PWN, Warszawa, 2020.
• 6. Theory and practice in the conservation of modern and contemporary art.Reflections on the roots and the perspectives (2010), ed. Schädler-Saub U., Weyer A., Hildesheim, Archetype, London.
• 7. Urban art: i co dalej- zagadnienia ochrony sztuki współczesnej, (2021), red. I. Szmelter, (autorzy Iwona Szmelter, Żaneta Gwardzińska, Tytus Sawicki, Anna Kowalik); open access w j.pol. https://wydawnictwo.asp.waw.pl/publikacja/urbanart-i-co-dalej-zagadnienia-ochrony-sztuki-wspolczesnej/,oraz w j. angielskim, https://wydawnictwo.asp.waw.pl/publikacja/urban-art-and-what-next-the-issues-of-preservation-of-contemporary-art/
• 8. Współczesne Problemy Teorii Konserwatorskiej w Polsce, red. B. Szmygin, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska, Warszawa – Lublin, 2008.