Paliwa kopalne w krajowej energetyce – problemy i wyzwania

• Autorzy: Gawlik L. , Mokrzycki E.

Warianty tytułu

EN

Fossil fuels in the national power sector − problems and challenges

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Surowce energetyczne są podstawą dla wytwarzania energii w formie ciepła i prądu na Ziemi. Obecne rozwiązania dotyczące konstrukcji bezpiecznych i ekonomicznych reaktorów jądrowych, jak również proces wykorzystania energii z odnawialnych źródeł energii, ponadto przyszłościowe rozwiązania otrzymywania czystej energii z wodoru, ogniw paliwowych i innych źródeł mają decydujący wpływ na zmianę tego tradycyjnego podejścia. Niemniej jednak, kopalne surowce energetyczne (ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel) nie mają obecnie substytutów, które sprostałyby wymaganemu zapotrzebowaniu na energię. W artykule omówiono problemy i wyzwania związane z wykorzystaniem kopalnych paliw w energetyce polskiej. Przybliżono stan zasobów (bilansowych i przemysłowych) pierwotnych nośników energii: węgla kamiennego, węgla brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego i metanu pokładów węgla. Zwrócono szczególną uwagę, że bardzo duże zasoby węgla kamiennego i brunatnego mogą i powinny być wykorzystywane w gospodarce kraju. Przeszkodą dla długoterminowego wykorzystania tych nośników w energetyce jest polityka energetyczno-klimatyczna Unii Europejskiej, która zdecydowanie zmierza do znaczącej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Dokonano również omówienia stanu obecnego krajowej energetyki konwencjonalnej, jak również zarysu jej przyszłości. Zwrócono uwagę, że zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej będzie wymagało znacznego wysiłku inwestycyjnego zarówno w sektorze wytwórczym, jak i sieciowym. Artykuł zwieńcza omówienie problemów i wyzwań związanych z funkcjonowaniem krajowego sektora energii. Należy podkreślić, że nadszedł czas na podjęcie przez rząd strategicznych decyzji, dotyczących kształtowania przyszłej struktury paliwowej systemu wytwarzania energii. Polska musi w dalszym ciągu zmierzać w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, a rozwój zaawansowanych technologii ograniczających emisję i podniesienie efektywności energetycznej to właściwy kierunek działań.

EN

Energy resources are the basis for generating energy in the form of heat and electricity on Earth. Current solutions for the construction of safe and economical nuclear reactors, as well as the use of renewable energy, and future-oriented solutions for clean energy from hydrogen, fuel cells and other sources have a decisive impact on changing this traditional approach. Nevertheless, fossil fuels (petroleum, natural gas and coal) do not currently have substitutes to meet the required energy needs. The paper discusses the problems and challenges related to the use of fossil fuels in the Polish power sector. The amount of documented resources (balance and industrial) of primary energy carriers: hard coal, lignite, crude oil, natural gas and coal seam methane has been discussed. Particular attention has been paid to the fact that very large amounts of hard coal and lignite can and should be used in the economy of the country. The European Union’s energy and climate policy, which is strongly dedicated to a significant reduction of greenhouse gas emissions, is an obstacle to the long-term use of these energy carriers in the power industry. The current state of the conventional power industry as well as the outlook of its future have also been discussed. It has been pointed out that ensuring the security of the electricity supply will require significant investment efforts in both the manufacturing sector and the electricity grid. This article concludes with an overview of the problems and challenges related to the functioning of the national energy sector. It should be emphasized that it is time for the government to make strategic decisions regarding the future shape of the fuel structure of the power generation system. Poland must continue to move towards a low-carbon economy and the development of advanced technologies that reduce emissions and improve energy efficiency is the right direction for growth.

Słowa kluczowe

PL

paliwo kopalne; zasób; energia elektryczna; system energetyczny; sektor energii

EN

fossil fuel; resource; electricity; energy system; power sector

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 20, z. 4
• Strony: 5--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gawlik L.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Kraków

autor

Mokrzycki E.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Kraków

Bibliografia

• BAT 2016 – Best Available Techniques (BAT) Reference Document for Large Combustion Plants, Joint Research Centre Institute for Prospective Technological Studies Sustainable Production and Consumption Unit European IPPC Bureau, Final Draft.
• BP… 2017 – PB Statistical Review to World Energy June 2017. [Online] Dostępne w: http://www.pb.com/statisticalreview [Dostęp: 04.08.2017].
• Duda i in. 2014 – Duda, M., Gabryś, H.L., Kowalski, M., Malko, J. i Kamrat, W. 2014. Doświadczenia i wyzwania rynku energii. Zeszyt tematyczny. XX Konferencja Naukowo-Techniczna Rynek Energii Elektrycznej REE 2014: Doświadczenia i wyzwania. Kazimierz Dolny, 21−23 maja 2014, s. 5−42.
• Dyrektywa IED 2010 – Dyrektywa 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 roku Parlamentu Europejskiego i Rady, w sprawie emisji przemysłowych (IED).
• Gawlik in. 2010 – Gawlik, L., Mokrzycki, E. i Uliasz-Bocheńczyk, A. 2010. Zasoby pierwotnych nośników energii w Polsce [W:] Czynnik Energia w polityce gospodarczej. Wyd. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 13−40.
• GUS 2016 – Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2014−2015. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Kasztelewicz i in. 2016 − Kasztelewicz, Z., Ptak, M. i Sikora, M. 2016. Kroki milowe polskiej doktryny energetycznej dla rozwoju branży węgla brunatnego w  XXI wieku w Polsce. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 19, z. 4, s. 5−20.
• KE 2016 − Czysta energia dla wszystkich Europejczyków, czyli jak wyzwolić potencjał wzrostu Europy. Komisja Europejska − Komunikat prasowy. Bruksela, 30 listopada 2016 r.
• Kicki, J. i Sobczyk, E.J. 2006. Restrukturyzacja górnictwa w Polsce a struktura wystarczalności zasobów węgla kamiennego. Studia Rozprawy Monografie nr 134, Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• Łaciak i in. 2017 – Łaciak, M., Olkuski, T., Świdrak, M., Szurlej, A. i Wyrwa, A. 2017. Rola i znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej Polski w perspektywie długoterminowej. Rynek Energii nr 2, s. 60−67.
• Malec i in. 2015 – Malec, M., Kamiński, J., Saługa, P. i Kaszyński, P. 2015. Ocena żywotności elektrowni opalanych węglem brunatnym w kontekście podaży paliw i regulacji środowiskowych. Rynek Energii nr 2, s. 79−84.
• Model… 2015 – Model optymalnego miksu energetycznego dla Polski do roku 2060. Wersja 3.0. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Departament Analiz Strategicznych. Warszawa, 11 lutego 2015. [Online] Dostępne w: https://www.premier.gov.pl/files/energymix_das.dost.pdf [Dostęp: 02.08.2017].
• Narodowy… 2015. Narodowy Program Gospodarki Niskoemisyjnej. Projekt: wersja z dnia 4 sierpnia 2015. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa.
• Nieć, M. i Salomon, E. 2016. Zmiany zasobów złóż paliw kopalnych (kopalin energetycznych) w Polsce w ostatnim półwieczu. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN nr 96, s. 201−228.
• Parczewski, Z. i Tatarewicz, J. 2017. Prognozy popytu na nośniki energii w Polsce do roku 2030 oraz emisje CO2 z sektorów NON – ETS. Rynek Energii nr 2, s. 11−20.
• Paszcza, H. 2016. Górnictwo węgla kamiennego w liczbach. Materiały Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków, 25.02.1016.
• Polityka… 2009 – Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Ministerstwo Gospodarki. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów. Warszawa 10 listopada 2009 roku.
• Program… 2016 – Program ramowy Energetyka 200+. Rewitalizacja i odbudowa mocy na bazie bloków 200 MW. Ministerstwo Energii (materiał niepublikowany).
• Projekt… 2015 – Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku – wersja 06. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, sierpień 2015 roku.
• Raport 2016 KSE – Zestawienie danych ilościowych dotyczących funkcjonowania KSE w 2016 roku. [Online] Dostępne w: www.pse.pl/index.php?did=333#tl_1 [Dostęp: 03.08.2017].
• Rozporządzenie MŚ 2012 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów zagospodarowania złóż (Dz.U. 2012, poz. 511).
• Strategia… 2014 – Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r. Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Środowiska. Warszawa, kwiecień 2014. [Online] Dostępne w: Strategia_Bezpeczenstwo_Energetyczne_i_Srodowisko_2020_pdf [Dostęp: 02.08.2017].
• Strategia… 2017 – Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju z dnia 14 luty 2017 r. do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) [Online] Dostępne w: https://www.mr.gov.pl/media/34300/SOR_2017_maly_internet_14072017_wstepPMM.pdf [Dostęp: 02.08.2017].
• Szczerbowski, R. 2016. Prognoza rozwoju polskiego sektora wytwórczego do 2050 roku – scenariusz węglowy. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 19, z. 3, s. 5–18.
• Szuflicki i in. red. 2017 – Szuflicki, M., Malon, A. i Tymiński, M. red. 2017. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2016 r. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Warszawa: Państwowa Służba Geologiczna.
• Turek, M. 2016. Potencjał zasobowy węgla kamiennego w Polsce. Konferencja Polskiego Komitetu Światowej Rady Energetycznej „Czyste technologie węglowe w kontekście realizacji celów Polityki Energetycznej Państwa”, Warszawa, 7.04.2016.
• Ustawa 2016a – Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. 2016.961).
• Ustawa 2016b – Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016.925).
• Załącznik… 2009 – Załącznik 2 do Polityki energetycznej Polski do 2030 roku – Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku. Ministerstwo Gospodarki. Warszawa, 10 listopada 2009 r.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).