Wybrane procesy odlewnicze w aspekcie ich wpływu na ochronę środowiska

• Autorzy: Żółkiewicz Z.

Identyfikatory

DOI

10.7356/iod.2018.08

Warianty tytułu

EN

Selected casting processes in the aspect of their effect on the environment protection

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wpływ wybranych elementów procesu technologicznego wykonania odlewu na otoczenie na stanowisku pracy, jak również na środowisko zewnętrzne. Z wykonaniem odlewu powiązane są operacje technologiczne, które mogą w mniejszym lub większym stopniu wpływać na warunki panujące na stanowisku pracy i w otoczeniu zakładu. Stosowane procesy technologiczne do wykonywania odlewów związane są z występowaniem w procesach odlewniczych wielu zagrożeń, np.: zanieczyszczeń, skażeń, hałasu, wydzielalność gazów i innych czynników szkodliwych dla zdrowia i środowiska naturalnego. Wiele procesów technologicznych powiązanych jest z uciążliwością warunków pracy w odlewniach. Przedstawiono korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania do wykonania odlewów technologii modeli zgazowywanych (Lost Foam). W ostatnich latach technologia odlewania z wykorzystaniem modeli zgazowywanych znajduje szerokie zastosowanie w świecie nie tylko do odlewów z metali nieżelaznych, ale również do odlewów wykonywanych ze stopów żelaza. Wykonywane są skomplikowane odlewy np. dla przemysłu samochodowego (głowice samochodowe). Produkcja odlewów z wykorzystaniem modeli polistyrenowych jest znacznie mniej energochłonna i pracochłonna, aniżeli modeli z tradycyjnych tworzyw. Technologia ta jest technologią innowacyjną, energooszczędną, charakteryzuje się wieloma technicznymi, ekologicznymi i ekonomicznymi korzyściami, a także pozytywnie wpływa na ochronę środowiska pracy.

EN

The article discusses the impact of selected operations of the casting production technological process on the workplace environment, as well as on the external environment. The casting production is associated with technological operations that may have a greater or lesser impact on the conditions at the workplace and the environment of the industrial plant. Foundry processes applied in making castings are associated with the occurrence of many hazards, e.g. pollution, contamination, noise, gas emissions and other factors harmful to health and the natural environment. Many technological processes are related to the onerous working conditions in foundries. The benefits and threats of the Lost Foam technology for making castings are presented. In recent years, the casting technology using gasified models has been widely used for making castings in the world not only made from non-ferrous alloys, but also for iron-base alloys. Complicated castings could be made, e.g. car engine heads for the automotive industry. Castings production using polystyrene models is much less energyintensive and labor-intensive than technology using models from traditional materials. This technology is innovative, energy-saving, and is characterized by many technical, ecological and economic benefits, and also affects the protection of the workplace environment positively.

Słowa kluczowe

PL

środowisko; technologia wykonania odlewu; modele zgazowywane; polistyren; wydzielalność gazów

EN

environment; casting technology; gasified models; polystyrene; gas emissivity

• Wydawca: Instytut Odlewnictwa
• Czasopismo: Prace Instytutu Odlewnictwa
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 58, no. 2
• Strony: 97--109
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys.

Twórcy

autor

Żółkiewicz Z.

• Instytut Odlewnictwa, ul. Zakopiańska 73, 30-418 Kraków, Polska

Bibliografia

• 1. Bobrowski M., M. Holtzer. 2009. „Analiza gazów wydzielających się z mieszanek bentonit – nośnik węgla stosowanych w odlewnictwie w zakresie temperatury 30−1000ºC”. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji 29 (1) : 11−20.
• 2. Holtzer M. 1993. Ogólna charakterystyka źródeł zanieczyszczeń w odlewni. W Materiały XIX Sympozjum Naukowego WO AGH, Cz. I, 273−278. Kraków: AGH.
• 3. Holtzer M. 1997. „III Konferencja «Wspólnie dbajmy o czyste powietrze»”. Przegląd Odlewnictwa 47 (3) : 83−85.
• 4. Holtzer M., K. Kowalski. 1997. „Szkodliwe dla zdrowia czynniki w środowisku pracy w odlewniach staliwa”. Przegląd Odlewnictwa 47 (2) : 37−40.
• 5. Holtzer M., I. Kargulewicz, K. Olendrzyński. 2008. „Oszacowanie emisji procesowej CO2 z produkcji odlewów ze stopów żelaza”. Przegląd Odlewnictwa 58 (5−6) : 314−318.
• 6. Holtzer M. 2007. „Regulacje prawne w Unii Europejskiej w zakresie krzemionki krystalicznej”. Przegląd Odlewnictwa 57 (7−8) : 358−361.
• 7. Lewandowski J.L., W. Solarski. 1996. Zanieczyszczenia powietrza związane z technologią formy. W Materiały II Sympozjum Naukowo-Szkoleniowego WO AGH pt.: „Ochrona środowiska w odlewnictwie”, 19−27. Kraków: AGH.
• 8. Lewandowski J.L., W. Solarski, M. Kilarska, J. Zawada. 1994. „Klasyfikacja mas formierskich i rdzeniowych pod względem toksyczności”. Przegląd Odlewnictwa 44 (4) : 115−123.
• 9. Lewandowski J.L., W. Solarski, Z. Pawłowski. 1993. „Klasyfikacja mas formierskich i rdzeniowych pod względem gazotwórczości”. Przegląd Odlewnictwa 43 (5) : 143−148.
• 10. Maniowski Z., M. Młyński, Z. Sierant, Z. Żółkiewicz. 2010. “Selected aspects of the piece production of iron alloy castings in terms of their environmental impact”. Archives of Foundry Engineering 10 (3) : 163−166.
• 11. Pacyniak T. 2013. Metoda pełnej formy. Wybrane aspekty. Politechnika Łódzka.
• 12. Perszewska K., J. Faber, M. Żmudzińska, Z. Maniowski, Z. Żółkiewicz. 2012. „Badania laboratoryjne nad minimalizacją emisji zapachowych zanieczyszczeń organicznych wydzielanych podczas zgazowywania modeli styropianowych”. Prace Instytutu Odlewnictwa / Transactions of the Foundry Research Institute 52 (1) : 43−53.
• 13. Piech K. 1994. „Technologia wykonywania odlewów z zastosowaniem modeli z polistyrenu spienionego”. Prace Instytutu Odlewnictwa / Transactions of the Foundry Research Institute 44 (3) : 202−216.
• 14. Stępniewski M. 1996. Wpływ skażeń środowiska pracy odlewni i zakładów metalurgicznych na stan zdrowia ich pracowników. W Materiały II Sympozjum Naukowo-Szkoleniowe WO AGH pt.: „Ochrona środowiska w odlewnictwie”, 69−75. Kraków: AGH.
• 15. Šuljak V.S., Šinskij Ju.I., Chvostuchin Ju.I. 1993. „Ekołogiceskie aspekty litia po gazificirujemym modelam”. Litejnoje Proizvodstvo (7) : 17−19.
• 16. Walter Ch., Siefer W. 1995. „Einfluss der Gasentwicklung in kaltharzgebundenen Vollvormen auf Putzaufwand und Gussfehler. Teil 1. Ursachen für Gussfehler und hohen”. Giesserei 82 (2) : 62−66.
• 17. Walter Ch., Siefer W. 1995. „Einfluss der Gasentwicklung in kaltharzgebundenen Vollvormen auf Putzaufwand und Gussfehler. Teil 2. Einfluss der Schlichte und des Schlichtens auf die Gaskonzentration beim Vollformgiessen”. Giesserei 82 (3) : 91−95.
• 18. Walter Ch., Siefer W. 1995. „Einfluss der Gasentwicklung in kaltharzgebundenen Vollvormen auf Putzaufwand und Gussfehler. Teil 4. Folgen hoher Gaskonzentration im Formhohlraum beim Vollformgiessen”. Giesserei 82 (6) : 185−189.
• 19. Żmudzińska M., J. Faber, K. Perszewska, Z. Żółkiewicz, Z. Maniowski. 2011. „Badania emisji produktów zgazowania modelu styropianowego w technologii lost foam w aspekcie środowiska pracy”. Prace Instytutu Odlewnictwa / Transactions of the Foundry Research Institute 51 (1) : 23−33.
• 20. Żółkiewicz Z., M. Maniowski, Z. Sierant, M. Młyński. 2010. „Ecological aspects of the use of lost foam patterns”. Archives of Foundry Engineering 10 (3) : 159−162.
• 21. Żółkiewicz Z., A. Baliński, M. Żółkiewicz. 2017. „Charakterystyka procesu termicznego zgazowywania modeli / Characteristics of the thermal process of polistyrene model gasification”. Prace Instytutu Odlewnictwa / Transactions of the Foundry Research Institute 57 (3) : 201−210.
• 22. Żółkiewicz Z., Z. Pączek. 1992. Określenie zjawisk zachodzących w trakcie zgazowania modeli z polistyrenu spienionego oraz określenie zdolności odgazowania jego kształtu w zależności od wybranych parametrów fizykochemicznych. Praca naukowo-badawcza Instytutu Odlewnictwa, zlec. 9004/20. Kraków: Instytut Odlewnictwa.
• 23. Żółkiewicz Z., W. Jankowski. 1998. „Modele z polistyrenu spienionego realną szansą humanizacji odlewni i ochrony środowiska”. Prace Instytutu Odlewnictwa / Transactions of the Foundry Research Institute 48 (1−2) : 135−141.
• 24. Żółkiewicz Z. 2001. Lost Foam Process – Destruction of Polystyrene Pattern in Mould. 38. Foundry Days, Konferencja pt. Progresivnymi Technologiami Do Pristiho Tisicileti, Brno, Czechy, czerwiec 2001.
• 25. Żółkiewicz Z., A. Karwiński, M. Żółkiewicz, S. Król. 2005. Ökologische und ökonomische aspekte des einsatzes von lost foam-verfahren statt des wachsausschmelzverfahrens. 8. Międzynarodowa Konferencja „Moulding Materials and Cost Reductions for Casting”, Brno, Czechy, 2005.
• 26. Żółkiewicz Z., W. Jankowski, Z. Wacławik. 1999. „Effect of temperature on the volume and rate of gas emission from polystyrene pattern evaporated in the full mould process”. Archives of Metallurgy 44 (1) : 111−118.