Wywłaszczenie z prawa własności nieruchomości gruntowej pod budowę drogi publicznej – tryb – odszkodowanie

• Autorzy: Wrześniak Iwona

Warianty tytułu

EN

The expropriation of ownership for building a public road - procedure – compensation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Procedura wywłaszczenia nieruchomości opiera się na odebraniu prawa własności dotychczasowemu właścicielowi ze względu na interes publiczny – budowę drogi publicznej. Wywłaszczenie jest dokonywane decyzją o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej, która wywołuje skutki prawnorzeczowe – z mocy samego prawa przenosi własność na podmiot publiczny: Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, dlatego stanowi najdalej idącą ingerencją w stosunki własnościowe. Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wprowadza uproszczony, jednoetapowy tryb wywłaszczania, mający na celu przyspieszenie i usprawnienie realizacji inwestycji drogowych w Polsce. Wywłaszczenie jest możliwe tylko za zapłatą „słusznego odszkodowania”. Podstawę dla ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość rynkowa danej nieruchomości. Uprawnienie odszkodowawcze za odebranie prawa własności nieruchomości nie ulega przedawnieniu, w związku z tym strona postępowania wywłaszczeniowego może się go domagać w każdej chwili. Poprzez przyznanie uprawnionemu, najczęściej świadczenia pieniężnego z tytułu wywłaszczenia nieruchomości, na której ma być realizowane zamierzenie drogowe, jest realizowana funkcja kompensacyjna odszkodowania.

EN

The procedure for expropriation of the property is based on the removal of the ownership right of the current owner to benefit the overall public which is usually the construction of public utilities, e.g. roads. The justification for expropriation is based on the permission to carry out a road investment, which has legal-property (material) effects – the power of the law itself transfers ownership to a public entity: the State or a local government unit, therefore, it is the most extensive interference in ownership relations. The Act of 10 April 2003 dealing with special rules for the preparation and implementation of investments of public roads introduces a simplified, one-step expropriation procedure aimed at accelerating and streamlining the implementation of road investments in Poland. Expropriation is possible only when just compensation is paid. In order to determine the amount of compensation, it is necessary to assess the market value of a given (concreto) property. The compensation entitlement for the withdrawal of the property right does not become time-barred, thus, the party to expropriation proceedings may demand it at any time. The compensation function is implemented by granting the holder usually a cash payment for the expropriation of real estate on which the road will be built.

Słowa kluczowe

PL

wywłaszczenie nieruchomości; odszkodowanie; specustawa drogowa

EN

expropriation of real estate; compensation; special road act

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 74, nr 8
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz.

Twórcy

autor

Wrześniak Iwona

• Doktorantka na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Bibliografia

• [1] Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1023 ze zm.).
• [2] Andrzejczuk R., Ochrona prawa własności w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Roczniki nauk prawnych, tom XV, numer 1 – 2005.
• [3] Art. 112 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 121 ze zm.).
• [4] Bieniek G. (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. I, LexisNexis, 2005, s. 233.
• [5] Bieniek G., Wywłaszczenie nieruchomości, W: Bieniek G, Rudnicki S. Nieruchomości. Problematyka prawna, LexisNexis,2013, s. 1093 – 1095.
• [6] Błaś A., Prawne formy działania administracji publicznej w: Boć J. (red.), Prawo administracyjne. Kolonia Limited, 2007, s. 317 -332.
• [7] Bończak – Kucharczyk E., Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz aktualizowany, Wolters Kluwer, 2017, s. 467.
• [8] Czechowski P. (red.), Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Wolters Kluwer, 2015, s. 635-638.
• [9] Drab M. K., Ochrona właściciela wywłaszczanej nieruchomości, jako przejaw realizacji zasady demokratycznego państwa prawnego. W: Filipek J. (red.) Jednostka w demokratycznym państwie prawa, Wyższa Szkoła Administracji 2003, s. 180.
• [10] Druk sejmowy nr 858 z dnia 30 sierpnia 2002 r., IV kadencja Sejmu (orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/wgdruku/858/$fi e/858.pdf, 15.06.2018 r.).
• [11] Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284.
• [12] Gdesz M., Zmiana ustawy o szczególnych zasadach przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych, Polskie Drogi, 2008 r., nr 10, s. 63.
• [13] Jarosz-Żukowska S., Spory wokół pojęcia wywłaszczenie w ujęciu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Państwo i Prawo, 2001 r., nr 1, s. 16-31.
• [14] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
• [15] Kozłowska M., Specustawa drogowa jako narzędzie prawne usprawniające realizację inwestycji drogowych w Polsce, Przegląd Komunikacyjny, 2/2018, s. 28-32.
• [16] Peljan M., Ochrona interesu indywidualnego w postępowaniu administracyjnym dotyczącym lokalizacji i budowy dróg publicznych – na podstawie przepisów tzw. specustawy drogowej (rozprawa doktorska), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Prawa i Administracji, 2014 r.
• [17] Strzelczyk R., Prawo nieruchomości, C. H. Beck, 2015, s. 541-542.
• [18] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 r., sygn. akt.: III RN 55/02, System Informacji Prawnej LEX.
• [19] Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz.U. z 2017 r., poz.1496 ze zm.).
• [20] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.).
• [21] Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U z 2006 r., Nr 220, poz. 1601 ze zm.).
• [21] Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U z 2008 r., Nr 154, poz. 958).
• [22] Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 121 ze zm.).
• [23] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. z 2018 r., poz. 1025).
• [24] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1073 ze zm.).
• [25] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.).
• [26] Wolanin M., Komentarz do ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. C. H. Beck 2009, s. 33 i 190.
• [27] Wolanin M., Wybrane problemy prawne zasad, formy i zakresu odszkodowania przy wywłaszczaniu praw rzeczowych, Palestra, 1995 r., nr 1–2, s. 50.
• [28] Woś T., Wywłaszczenie nieruchomości i ich zwrot, LexisNexis 2011, s. 58-64 i 103-104.
• [29] Woś T., Wywłaszczenie nieruchomości i ich zwrot, LexisNexis 2011, s. 104-105.
• [30] Woś T., Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej w tzw. specustawie drogowej – aspekty materialno prawne. w: Niewiadomski Z., Cieślak Z. (red.) Prawo do dobrej administracji. Materiały ze Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Warszawa-Dębe 23-25.IX.2002 r., Wydział Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2003, s. 381.
• [31] www.temidium.pl/artykul/zezwolenie_na_realizacje_inwestycji_drogowej_wybrane_zagadnienia_na_ tle_stosowania_ustawy_o_szczegolnych_zasadach_przygotowania_i_reali-4086.html, 15.06.2018 r.
• [32] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2007 r., sygn. akt: I OSK 1485/06, System Informacji Prawnej LEX.
• [33] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2014 r., sygn. akt: I OSK 2090/12, System Informacji Prawnej LEX.
• [34] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 września 2016 r., sygn. akt: I OSK 1152/16, System Informacji Prawnej LEX.
• [35] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 października 2016 r., sygn. akt I OSK 2892/14, System Informacji Prawnej LEX.
• [36] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 1998 r., sygn. akt: IV SA 2213/96, System Informacji Prawnej LEX.
• [37] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia16 października 2012 r., sygn. akt K 4/10, System Informacji Prawnej LEX
• [38] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2014 r., sygn. akt VIII SA/Wa 46/14, Na temat braku prawnej możliwości zrzeczenia się odszkodowania na gruncie specustawy drogowej System Informacji Prawnej LEX.

Uwagi

PL

Błędna numeracja bibliografii.

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).