Spatial accessibility and temporal availability of local activity centres in Wrocław as a prerequisite of neighbourhood cohesion

• Autorzy: Damurski Łukasz , Olszyna Magdalena , Zipser Jan

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc250114

Warianty tytułu

PL

Dostępność przestrzenna i czasowa centrów aktywności lokalnej we Wrocławiu jako warunek kształtowania spójności osiedlowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper refers to the concept of neighbourhood cohesion taking a spatial and functional perspective. It examines the accessibility and availability of Local Activity Centres (LAC) – facilities that have been developed in Wrocław (Poland) in the recent years. Based on the literature review results, tailored definitions of spatial accessibility and temporal availability have been developed, followed by particular methodological solutions. Then a city-wide analysis of 21 LACs has been presented, including their distribution, structure and connections with housing, greenery areas, and public transport facilities. The findings lead to specific conclusions about the characteristics of Local Activity Centres and their role in shaping the neighbourhood cohesion. In particular, they show that most of the LACs are focal points in the structure of the neighbourhoods they serve, and that proximity is the key condition for shaping cohesion at the local level.

PL

Tematem artykułu jest koncepcja spójności osiedli mieszkaniowych (neighbourhood cohesion). Jego autorzy odnieśli się do niej, przyjmując perspektywę przestrzenną i funkcjonalną. Głównym przedmiotem ich badań była dostępność centrów aktywności lokalnej powstających w ostatnich latach we Wrocławiu. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu opracowali definicje dostępności przestrzennej i dostępności czasowej, a następnie przyjęli adekwatne rozwiązania metodologiczne. W dalszej części pracy przedstawili ogólnomiejską analizę 21 CAL, w tym ich rozmieszczenia, struktury i powiązań z zabudową mieszkaniową, terenami zielonymi i obiektami transportu publicznego. Uzyskane wyniki pozwalają na wyciągnięcie konkretnych wniosków na temat charakterystyki centrów aktywności lokalnej i ich roli w kształtowaniu spójności osiedli mieszkaniowych. W szczególności wykazano, że większość centrów aktywności lokalnej pełni węzłowe funkcje w strukturze obsługiwanych osiedli, a bliskość przestrzenna jest kluczowym warunkiem kształtowania spójności na poziomie lokalnym.

Słowa kluczowe

EN

neighbourhood cohesion; local activity centre; community centre; spatial accessibility; temporal availability

PL

spójność osiedli mieszkaniowych; centrum aktywności lokalnej; centrum społeczności lokalnej; dostępność przestrzenna; dostępność czasowa

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 1 (81)
• Strony: 147--156
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Damurski Łukasz

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-9384-9075

autor

Olszyna Magdalena

• Independent researcher, Poland

• https://orcid.org/0009-0001-2890-6168

autor

Zipser Jan

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-6772-7904

Bibliografia

• Alexander, Christopher. A Pattern Language. Oxford University Press, 1977.
• BDOT10k, https://www.geoportal.gov.pl/pl/dane/baza-danych-obiektow-topograficznych-bdot10k/. [Mapping and data resources used from October 2024 through February 2025].
• Buckner, John C. “The Development of an Instrument to Measure Neighborhood Cohesion.” American Journal of Community Psychology 16, no. 6 (1988): 77191. https://doi.org/10.1007/BF00930892.
• Çengel, Yunus A. “Eighteen distinctive characteristics of life.” Heliyon 9, no. 3 (2023): e13603. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13603.
• Damurski, Łukasz. “Neighbourhood cohesion and territorial cohesion: in search for conceptual integrity.” GeoJournal 87, (2022): 4635–51. https://doi.org/10.1007/s10708-021-10523-1.
• Eun, Jae “Public Accountability in Collaborative Governance: Lessons from Korean Community Centers.” The Korean Journal ofPolicy Studies 25, no. 1 (2010): 143–73. https://doi.org/10.52372/kjps25110.
• Gehl, Jan. Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych. Translated by Marta Urbańska. Wydawnictwo RAM, 2009.
• Kowicki, Marek. Współczesna agora. Wybrane problemy kształtowania ośrodków usługowych dla małych społeczności lokalnych. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2004.
• Korzeniewski, Władysław. Budownictwo mieszkaniowe. Poradnik projektanta. Arkady, 1989.
• Litman, Todd. Evaluating Active Transport Benefits and Costs. Victoria Transport Policy Institute, 2018.
• Mayo, Marjorie, Zoraida Mendiwelso-Bendek, and Carol Packham, eds. Community Research for Community Development. Palgrave Macmillan, 2013.
• Ohmer, Mary L., Claudia Coulton, Darcy A. Freedman, Joanne L. Sobeck, and Jaime Booth. Measures for Community and Neighborhood Research. Sage Publications, 2019.
• Olszyna, Magdalena. ”Dostępność i funkcjonalność Centrów Aktywności Lokalnej we Wrocławiu.” MS thesis, Politechnika Wrocławska, 2024.
• OpenTopoMap, https://opentopomap.org. [Mapping and data resources used from October 2024 through February 2025].
• OSM, Open Street Map OSM, https://www.openstreetmap.org. [Mapping and data resources used from October 2024 through February 2025]. PWN, “dostępność”. In Słownik języka polskiego. Accessed June 26, 2024, at https://sjp.pwn.pl/slowniki/dost%C4%99pno%C5%9B%C4%87.html. Rozwój społeczności lokalnych w Europie. W kierunku wspólnych założeń i rozumienia. Translated by Marta Wieczorek. Centrum WspieraniaAktywności Lokalnej CAL, 2014. Accessed 2.11.2024, at https://bis-krakow.pl/bis/wp-content/uploads/2017/05/Za%C5%82o%C5%BCenia-CD-polskie.pdf.
• SCAL Wrocław. “Model działania Centrów Aktywności Lokalnej we Wrocławiu.” Published October 26, 2021. Accessed November 2, 2024, at https://www.wroclaw.pl/beta2/files/Model-dzialania- 4Centrow-Aktywnosci-Lokalnej-we-Wroclawiu_pazdziernik-2021.pdf.
• Skinner, Steve. Silniejsze społeczności. Jak budować potencjał społeczności i sektora publicznego. Translated by Alicja Unterschuetz. Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, 2014.
• Sliuzas, Richard, Monika Kuffer, Ian Masser. “The Spatial and Temporal Nature of Urban Objects.” In Remote Sensing of Urban and Suburban Areas, edited by Tarek Rashed and Carsten Jürgens. Springer, 2010. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-4385-7_5.
• Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Accessed February 2, 2025, at https://www.cal.org.pl. “Urban Agenda for the EU. Pact of Amsterdam. Agreed at the Informal Meeting of EU Ministers Responsible for Urban Matters on 30 May 2016 in Amsterdam, The Netherlands.” Accessed October 29, 2024, at https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/themes/urban-development/agenda/pact-of-amsterdam.pdf.
• “Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.” Dz.U. 2019 poz. 1969. Accessed October 29, 2024, at https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001696/U/D20191696Lj.pdf.
• Wiśniewski, Rafał, Michał Rydzewski. “Domy kultury we wspólnotach lokalnych – normy i praxis. Instytucje i ich interesariusze.”
• Polityka Społeczna 9 (2022): 20–6. https://doi.org/10.5604/ 01.3001.0016.0112. Wroclaw.pl. “Poznaj Wrocławskie Centra Aktywności Lokalnej.” Accessed October 29, 2024, at https://www.wroclaw.pl/rozmawia/cale-we-wroclawiu/strona-3.
• “Załącznik do uchwały nr XXXVIII/1020/21 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 maja 2021 r. w sprawie Programu Aktywności Lokalnej dla Wrocławia na lata 2021–2022.” Accessed October 29, 2024, at https://baw.um.wroc.pl/UrzadMiastaWroclawia/document/61941/Uchwa%C5%82a-XXXVIII_1020_21.
• Zhang, Xuan, Lan Mu. “The perceived importance and objective measurement of walkability in the built environment rating.” Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science 49, no. 9 (2019): 1655–71. https://doi.org/10.1177/2399808319832305. Zoom Na Domy Kultury. Accessed October 29, 2024, at http://www.zoomnadomykultury.pl/.