Application of risk assessment methods in rail transport

• Autorzy: Stelmach Anna , Góra Ignacy , Zięba Michał

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.9713

Warianty tytułu

PL

Stosowanie metod oceny ryzyka w transporcie kolejowym

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zagadnienie zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym w kontekście zasad określonych na poziomie Unii Europejskiej określających Wspólne Metody Bezpieczeństwa (CSM) dedykowane realizatorom procesu transportowego w systemie kolei. Opisano regulacje mające zastosowanie w procesie przeprowadzania analizy i wyceny ryzyka, składających się na ocenę ryzyka. Przedstawiono również najważniejsze wyzwania związane ze stosowaniem metod oceny ryzyka. Przepisy prawa Unii Europejskiej nie określają precyzyjnie sposobu w jaki należy przeprowadzać ocenę ryzyka w organizacji. Ponadto, przepisy te wymagają przeprowadzenia procesu oceny ryzyka po wprowadzeniu zmiany w systemie kolei jedynie w przypadku ocenienia takiej zmiany jako „zmiany znaczącej”. Ze względu na pozostawienie realizatorom procesu transportowego znacznej swobody w podejściu do przeprowadzania ocen znaczenia zmiany i niskiego odsetka tzw. „zmian znaczących” obszar ten w dalszym ciągu pozostaje problematyczny w systemie kolei. Jak pokazują niektóre zdarzenia kolejowe oraz raporty Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, zaniechania w procesie oceny ryzyka i niejednolitość podejścia różnych przedsiębiorców do analogicznych stanów faktycznych, mogą prowadzić do niekontrolowanego wzrostu poziomu ryzyka w transporcie kolejowym.

EN

This article presents the safety management issue in rail transport in the context of the principles defined in the European Union regulations, i.e., the Common Safety Methods (CSM) dedicated to risk assessment. It describes regulations applicable to the process of risk assessment process including risk analysis and evaluation. The most important challenges related to the application of risk assessment methods are also presented in the article. The regulations of the European Union do not precisely define the way in which risk assessment should be carried out in an organisation. Furthermore, the legislation only requires a risk assessment process to be carried out following a change to the railway system if such a change is assessed as a 'significant change'. This aspect remains problematic in the railway system, due to the considerable discretion left to the railway companies in their approach to conducting assessments of the significance of a change and the low percentage of so-called “significant changes”. As shown by some railway accidents and reports of the State Commission for Investigation of Railway Accidents, omissions in the process of risk assessment and inconsistency of approach of various undertakings to analogous situations may lead to an uncontrolled increase in the level of risk in railway transport.

Słowa kluczowe

PL

zarządzanie ryzykiem; ryzyko w transporcie kolejowym; metody oceny ryzyka; interoperacyjność

EN

risk management; risk in railway transport; risk assessment methods; interoperability

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport
• Rocznik: 2022
• Tom: z. 134
• Strony: 7--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Stelmach Anna

• Warsaw University of Technology, Faculty of Transport

• https://orcid.org/0000-0002-2301-6908

autor

Góra Ignacy

• The Office of Rail Transport

• https://orcid.org/0000-0003-0963-9604

autor

Zięba Michał

• HANTON Szalc Zięba & Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni sp. p.

Bibliografia

• 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej.
• 2. Sitarz, M. (2009). Zintegrowany System Zarządzania Bezpieczeństwem, tom II, Teoria i Praktyka. Katowice.
• 3. Zięba, M. (2018). Zarządzanie ryzykiem na podstawie rozporządzenia 402/2013 w praktyce Wprowadzenie do tematyki oceny znaczenia zmiany, https://akademia.utk.gov.pl/files/31d92e4527dc3892d00c2498271b295f.pdf Akademia UTK.
• 4. Szkopiński, J. (2016). Assumptions used to develop the strategy of the interoperability implementation for the railway network managed by PKP Polish Railway Lines SA. Transp Overv - Przegląd Komunikacyjny.
• 5. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1078/2012 z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do monitorowania.
• 6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei.
• 7. Chruzik, K., Sitarz, M. (2010). Zintegrowany System Zarządzania Bezpieczeństwem Transportu Kolejowego w Polsce. Tom III: Czynnik ludzki wprofilaktyce na rzecz bezpieczeństwa transportu kolejowego. Katowice.
• 8. Smoczyński, P. (2018). Zarządzanie ryzykiem zagrożeń generowanych podczas eksploatacji infrastruktury kolejowej, Poznań.
• 9. Zięba, M. (2017). Wspólna metoda oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka. Interoperacyjność Systemu Kolei Unii Europejskiej. II Wydanie, Warszawa.
• 10. ISO GUIDE 73:2009 Risk management - Vocabulary.
• 11. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) nr 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka i uchylające rozporządzenie (WE) nr 352/2009.
• 12. Urząd Transportu Kolejowego (2014). Ekspertyza dotycząca praktycznego stosowania przez podmioty sektora kolejowego wymagań wspólnej metody bezpieczeństwa w zakresie oceny ryzyka (CSM RA) opracowana w formie przewodnika.
• 13. Jabłoński, A., Jabłoński, M. (2018). Mechanizmy efektywnego zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym, CeDeWu.
• 14. Jacyna, M, Szaciłło, L. (2017). Wybrane aspekty zarządzania ryzykiem w transporcie kolejowym. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Warszawa.
• 15. Krystek, R. (2010). Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu. Tom II. Uwarunkowania rozwoju integracji systemów bezpieczeństwa transportu, Warszawa.
• 16. Wyraz, E., Szkoda, M. (2017). Wymagania formalno-prawne oceny ryzyka w transporcie kolejowym, Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe nr 12/2017. Radom
• 17. Garlikowska, J., Gondek P. (2017). Metody akceptacji ryzyka w transporcie kolejowym, Zeszyty naukowo-techniczne SITK RP, Oddział w Krakowie, Nr 2(113).
• 18. Urząd Transportu Kolejowego (2019). Raport w sprawie bezpieczeństwa za 2019 rok.
• 19. Chudzikiewicz, A., Krzyszkowski, A., Stelmach, A. (2021). Asymetric threats in terms of safety of railway systems. Transport Problems, 16(3), 131–140. http://doi.org/10.21307/tp-2021-047

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).