Metoda oceny zagrożenia zawodnieniem terenów górniczych i pogórniczych

• Autorzy: Ignacy D.

Warianty tytułu

Method of assessment of the flooding threat in mining and post-mining areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł zawiera zwięzły opis algorytmu metody oceniania sztucznie osuszanych terenów górniczych i pogórniczych ze względu na zagrożenie zawodnieniami w warunkach naturalnych przepływów wód powierzchniowych i podziemnych. Przy opisie metody zdefiniowano szereg elementów hydromorfologicznych środowiska terenów górniczych, w tym 5 typów potencjalnych zbiorników na terenach górniczych, a także nowe elementy odniesienia dla badania zawodnień na mapach. Na koniec zaproponowano kategoryzowanie terenów górniczych w oparciu o zagrożenie zawodnieniami.

EN

This paper presents a brief description of an algorithm for an assessment method of artificially drained mining and post- -mining areas due to threat of flooding in conditions of natural flow of surface water and groundwater. The description of the method includes a number of defined hydromorphological elements of the mining areas environment, including 5 types of potential reservoirs in the mining areas as well as new elements of reference for the study of flooding on maps. Finally, the paper presents proposals for categorization of mining areas based on threat of flooding.

Słowa kluczowe

PL

teren górniczy; teren pogórniczy; zagrożenie zawodnieniem; zbiornik; kategoryzacja terenów górniczych

EN

mining area; post-mining area; threat of flooding; reservoir; mining areas categorization

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 1
• Strony: 26--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Ignacy D.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• [1] BIAŁEK J. 2003 - Algorytmy i programy komputerowe do prognozowania deformacji terenu górniczego, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [2] BIAŁEK J. 2009 - Uwagi na temat metodyki oceny wpływu eksploatacji górniczej na obiekty terenu górniczego; Materiały konferencyjne z X dni miernictwa górniczego i ochrony terenów górniczych, Kraków.
• [3] BORECKI M. i in., 1980 - Ochrona powierzchni przed szkodami górniczymi, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
• [4] BUKOWSKI P. 1995 - Możliwości wystąpienia niekorzystnych zmian warunków wodnych na powierzchni terenu wskutek likwidacji odwodnienia kopalni; Prace naukowe GIG, seria konferencje nr 3. Konferencja naukowo-techniczna pt.: „Ochrona powierzchni i obiektów budowlanych przed szkodami górniczymi”, Katowice.
• [5] BUKOWSKI P. 2006 - Zawodnienie powierzchni terenu spowodowane działalnością górniczą prowadzoną w GZW w okresie od rozwoju górnictwa lat 70. i 80. XX wieku do okresu restrukturyzacji kopalń; „Przegląd Górniczy” nr 5.
• [6] BUKOWSKI P. 2010 - Prognozowanie zagrożenia wodnego związanego z zatapianiem wyrobisk górniczych kopalń węgla kamiennego. Prac Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa – Studia – Rozprawy - Monografie, Nr 882, Katowice.
• [7] Główny Instytut Górnictwa, 2000 - Zasady oceny możliwości prowadzenia podziemnej eksploatacji górniczej z uwagi na ochronę obiektów budowlanych, Seria: Instrukcje, nr 12; Wyd. GIG, Katowice.
• [8] IGNACY D. 2010 - Górnicza mapa sytuacyjno-wysokościowa powierzchni podstawą oceny zagrożenia bezpieczeństwa użytkowania obiektów budowlanych na terenach górniczych; Materiały z III konferencji naukowo-szkoleniowej; Prace naukowe GIG; Kwartalnik 4/1/2010, Katowice.
• [9] IGNACY D. 2015 - Metoda oceny zagrożenia zawodnieniem terenów górniczych – Praca doktorska GIG, Katowice.
• [10] JANKOWSKA M., LISIEWICZ S. 1998 - Kartograficzne i geodezyjne metody badania zmian środowiska; Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.
• [11] KNOTHE S. 1951 - Wpływ podziemnej eksploatacji na powierzchnię z punktu widzenia zabezpieczenia położonych na niej obiektów; Praca doktorska AGH, Kraków.
• [12] KNOTHE S. 1984 - Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej; Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
• [13] KOWALSKI A. 2007 - Nieustalone górnicze deformacje powierzchni w aspekcie dokładności prognoz. Prace naukowe GIG nr 871, Katowice.
• [14] KOWALSKI A. 2015 - Deformacje powierzchni w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, Wyd. GIG, Katowice.
• [15] KWIATEK J. i inni 1997 - Ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych; Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice.
• [16] OSTROWSKI J. 2006 - Deformacje powierzchni a zagrożenia uszkodzeniami budynków na terenach górniczych w ujęciu probablistycznym; Rozprawy, Monografie nr 160, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo Dydaktyczne AGH, Kraków.
• [17] PAZDRO Z. 1983 - Hydrogeologia ogólna; Wyd. Geologiczne, Warszawa.
• [18] POPIOŁEK E. 2009 - Ochrona terenów górniczych; Wydawnictwa AGH, Kraków.
• [19] POPIOŁEK E., OSTROWSKI J. 1981 - Próba ustalenia głównych przyczyn rozbieżności prognozowanych i obserwowanych poeksploatacyjnych wskaźników deformacji; „Ochrona Terenów Górniczych” nr 58.
• [20] ROGOŻ M. 2004 - Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej; Wyd. Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice.
• [21] ROGOŻ M., POSYŁEK E. 2000 - Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego, Wyd. Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice.
• [22] ROGOŻ M., RYLKO L. 1970 - Hydrogeologiczne szkody górnicze i ich powstawanie, „Przegląd Górniczy” nr 7-8.
• [23] ROGOŻ M., BUKOWSKI P., GÓRKA G., POSYŁEK E., SOLIK-HELIASZ E., STASZEWSKI B. 1995 - Wpływ likwidacji kopalni na warunki wodne w górotworze i na powierzchni. Prace GIG, Komunikat nr 805, Katowice.
• [24] SIKORSKA-MAYKOWSKA M. (red.) 2001 - Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie województwa śląskiego; Wyd. Państwowego Instytutu Geologicznego i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Warszawa.
• [25] STASZEWSKI B. 1992 - Zmiany położenia zwierciadła wód gruntowych w zlewni objętej poeksploatacyjnymi ciągłymi deformacjami powierzchni. Praca doktorska GIG, Katowice.
• [26] STASZEWSKI B. 1996 - Przewidywane zmiany warunków wodnych na powierzchni terenów górniczych likwidowanych kopalń po wyłączeniu systemów ich odwadniania; Materiały VI Konferencji: Problemy geologii w ekologii i górnictwie podziemnym; Prace Naukowe GIG, Seria Konferencje nr 13, Katowice.
• [27] SZTELAK J., CEMPIEL E. 1988 - Skutki na powierzchni terenu wynikające ze zmiany układów hydrogeologicznych i hydrograficznych w rejonach górniczych; Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej nr 960, Seria: Górnictwo (z. 172), Gliwice.
• [28] SZTELAK J., KAPUŚCIŃSKI T., SZCZEPAŃSKI W., CEMPIEL E. 1986 - Ujęcie wód kopalnianych dla celów przemysłowych i pitnych w aspekcie ochrony powierzchni terenu w północno-wschodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, Materiały z konferencji nt.: Postęp naukowy i techniczny w geologii górniczej węgla kamiennego; Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej Nr 900, S. Górnictwo, z. 149.
• [29] WILK Z. 1958 - Niektóre zagadnienia związane z wpływem robót górniczych na stosunki wodne; „Przegląd Górniczy” nr 2.
• [30] WILK Z. (red.) 2003 - Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa, t. 1., Uczelniane Wydawnictwa Naukowo Dydaktyczne AGH, Kraków.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).