Ogrody terapeutyczne miejscem dobrostanu dla osób z dysfunkcjami neurologicznymi. Aspekty projektowania

• Autorzy: Kosiacka-Beck Ewa , Myszka Izabela

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc200308

Warianty tytułu

EN

Hortitherapeutic gardens a place of welfare for people with neurological dysfunctions. Aspects of design

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Terapia ogrodem uznawana jest współcześnie za ogólnoświatową metodę terapii osób z różnymi dolegliwościami psychofizycznymi. Pojawiający się wątek wrodzonej potrzeby kontaktu człowieka z naturą, leżący u podstaw terapii ogrodniczej, stał się punktem wyjścia prac nad przygotowaniem wytycznych projektowych zagospodarowania przestrzeni ogrodów wokół ośrodków opieki nad osobami z dysfunkcjami neurologicznymi. W artykule przedstawiono wskazówki dotyczące projektowania ogrodów dla osób z takimi dolegliwościami. Oparte są one na wnikliwej kwerendzie literatury przedmiotu, a także wynikach współpracy podjętej przez autorki z ośrodkami terapeutycznymi i ich użytkownikami. Podstawą stały się wywiady swobodne z chorymi i z członkami rodzin oraz pogłębiony wywiad z terapeutami, a także bezpośrednia obserwacja funkcjonowania obiektów, struktury funkcjonalno-przestrzennej ogrodu, zachowań podopiecznych i ich udziału w codziennym życiu ośrodka. Przedstawione propozycje wynikają również z doświadczenia autorek w tworzeniu przestrzeni terapeutycznych. Wyniki badań nad tematyką projektowania przestrzeni terapeutycznych ukazują, że w ich planowaniu ważne jest indywidualne podejście do organizowania ogrodów wspierających określone schorzenie, co obrazują zebrane w tabelach wytyczne projektowe i wskazane elementy zagospodarowania przestrzeni ogrodu.

EN

Garden therapy is nowadays considered as a worldwide therapy method for people with various health disorders. Furthermore, the aspect of human’s unconditional need of contact with nature that is so crucial in the therapy became the groundwork for therapy research allocated to suit people with neurologic dysfunctions. The article presents guidelines for designing garden spaces for people with such conditions. Proposed principles are based on an in-depth study of literature of the given subject, as well as on the results of dialogues conducted by the authors with therapeutic centers authorities and their patients. The research was directly based on informal interviews with patients and their family members as well as on an in-depth interview with therapists, on direct observation of facilities, on functional and spatial structure of potential therapeutic garden, as well as on observation of patients’ behavior and their participation in the daily activities provided by the center. Nonetheless, proposals that we have established are also collective results from the authors’ previous experience in creating therapeutic spaces. The research undertaken on designing green areas around health institutions clearly highlights the requirement of an individual approach towards each space and patients’ health condition, in order to maintain the standards of modern therapeutic methods.

Słowa kluczowe

PL

przyrodoterapia; hortiterapia; zaburzenie neurologiczne; proces projektowania

EN

natural therapy; hortitherapy; neurological disorder; design process

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 3 (63)
• Strony: 111--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., tab.

Twórcy

autor

Kosiacka-Beck Ewa

• Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie / Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences, Warsaw

autor

Myszka Izabela

• Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie / Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences, Warsaw

Bibliografia

• [1] Nowak J., Terapia ogrodnicza w krajach europejskich, „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” 2008, z. 525, 271– 276.
• [2] Alcock I., White P.W., Wheeler B.W., Fleming L.E., Depledge M.H., Longitudinal Effects on Mental Health of Moving to Greener and Less Green Urban Areas, „Enviroment Science and Technology” 2014, No. 48, Iss. 2, 1247–1255, doi: 10.1021/es403688w.
• [3] Dorn S., Relf D., Horticulture – Meeting the needs of special populations, „Hort-Technology” 1995, Vol. 5, Iss. 2, 94–103, doi: 10.21273/HORTTECH.5.2.94.
• [4] Haller R., Kramer L., Horticultural Therapy Methods, The Haworth Press, New York–London–Oxford 2006.
• [5] Staniszewska M., Terapia zajęciowa jako pomysł na własną działalność gospodarczą w turystyce, [w:] A. Roman, M. Roman (red.), Terapia zajęciowa jako innowacyjna forma turystyki zdrowotnej na wsi, Wydawnictwo Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli „Edukacja, Wychowanie i Bezpieczeństwo” przy Towarzystwie Zapobiegania Tonięciom i Ratowania Tonących w Białymstoku, Białystok 2016, 19–28.
• [6] Mitkowska A., Siewniak M., Tezaurus sztuki ogrodowej, Wydawnictwo Rytm, Warszawa 1997.
• [7] Kuc M., Terapeuta zajęciowy. Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej, Wydawnictwo Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007.
• [8] Milanowska K., Techniki pracy w terapii zajęciowej, PZWL, Warszawa 1985.
• [9] Roman A., Roman M., Metody i techniki stosowane podczas zajęć terapeutycznych w turystyce zdrowotnej na wsi, [w:] A. Roman, M. Roman (red.), Terapia zajęciowa jako innowacyjna forma turystyki zdrowotnej na wsi, Wydawnictwo Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli „Edukacja, Wychowanie i Bezpieczeństwo” przy Towarzystwie Zapobiegania Tonięciom i Ratowania Tonących w Białymstoku, Białystok 2016, 41–65.
• [10] Rosenthal N., Sack D.A., Gillin J.C. et al., Seasonal affective disorder. A description of the syndrome and preliminary findings with light therapy, „Archives of General Psychiatry” 1984, No. 41(1), 72–80, doi: 10.1001/archpsyc.1984.01790120076010.
• [11] Kyung-Heekim, Sin-Ae Park, Horticultural therapy program for middle-aged women’s depression, anxiety, and self-identify, „Complementary Therapies in Medicine” 2018, Vol. 39, 154–159, doi: 10.1016/j.ctim.2018.06.008.
• [12] Hortiterapia, B. Płoszaj-Witkowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2014.
• [13] Latkowska M.J., Miernik M., Ogrody terapeutyczne, miejsca biernej i czynnej „zielonej terapii”, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2012, R. 109, z. 8-A, 245–251.
• [14] Brown S.P., Worden E.C., Frohne T.M., Sullivan J., Horticultural Therapy, ENH 970 University of Florida, 1–3, 2011, www.edis.ifas.ufl.edu/ep145 [accessed: 23.12.2012].
• [15] Gaudion K., Designing Everyday Activities: Living environments for adults with autism, Royal College of Art Kensington Gore, London 2013.
• [16] Latkowska M.J., Hortiterapia – rehabilitacja i terapia przez pracę w ogrodzie, „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” 2008, z. 525, 229–235.
• [17] Zawiślak G., Hortiterapia jako narzędzie wpływające na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego człowieka, [w:] B. Płoszaj-Witkowska (red.), Hortiterapia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2015, 21–31.
• [18] Nowak J., Hortiterapia na świecie: badania, nauczanie, praktyka, Kraków 2012, http://www.hortiterapia.ur.krakow.pl/zasoby/57/hortiterapia_1_konferencja_2012.pdf [accessed: 28.11.2014].
• [19] Kalina A., Kosiacka-Beck E., Myszka-Stąpór I., Skibińska M., Projektowanie ogrodów dla osób chorych z autyzmem, zasady projektowania, „Annales UMCS” 2016, Vol. 26(2), 13–26.
• [20] Pisula E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, https://polskiautyzm.pl/autyzm-przyczyny-symptomy-terapia-ewa-pisula/ [acces- sed: 15.09.2018].
• [21] Grandin T., Autyzm i problemy natury sensorycznej, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2017.
• [22] Kaplan R., Kaplan S., The experience of nature, Cambridge University Press, New York 1989.
• [23] Nowicka A., Baziuk W., Człowiek z chorobą Alzheimera w rodzinie i środowisku lokalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2011.
• [24] Nowicka A., Opieka i wsparcie osób z chorobą Alzheimera i ich opiekunów rodzinnych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015.
• [25] Anderson P., Baumberg B., Alkohol w Europie. Raport z perspektywy zdrowia publicznego, Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, Warszawa 2007.
• [26] Słowik-Gabryelska A., Patologie społeczne. Alkoholizm, narkomania, nikotynizm, Naukowe Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
• [27] Jędrzejko M., Sarzała D., Człowiek i uzależnienia, Wydawnictwo Aspra, Wałbrzych 2010.
• [28] Dudek D., Siwek M., Współistnienie chorób somatycznych i depresji, „Psychiatria” 2007, t. 4, nr 1, 17–24, https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/29181 [accessed: 15.09.2018].
• [29] Eckerling M., Guidelines for Designing Healing Gardens, „Journal of Therapeutic Horticulture” 1996, Vol. 8, 21–25.
• [30] Wilson E.O., Biophilia and the Conservation Ethic, [w:] S.R. Kellert, E.O. Wilson (eds.), The Biophilia Hypothesis, Island Press, Washington, DC, 1993, 31.
• [31] Kosiacka-Beck E., Myszka I., Niewiarowska A., Suchocka M., Horticultural therapy as a tool of healing persons with disability on an example of Support Centre in Kownaty, „Ecological Question” 2019, Vol. 30, No. 2, 7–18, doi: 10.12775/EQ.2019.013.