Eocen numulitowy : z Tatr na ulice Poznania

• Autorzy: Wolniewicz Paweł

Warianty tytułu

EN

The Nummulitic Eocene : from the Tatra Mountains to the streets of Poznań

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Transgressive Eocene conglomerates, calcareous sandstones, and limestones of the Tatra Mountains (southern Poland), commonly referred to as the Nummulitic Eocene, currently protected and not extracted, were extensively quarried between 1927 and 1932, and widely used as pavement material in Polish cities, particularly in Poznań. The inventory of 41 historical pavements in the city of Poznań was compiled, and the history of the quarry was studied from the archives. Urban roads paved with the Nummulitic Eocene constitute an important reminder of the Polish General Exhibition held in Poznań in 1929, but are heavily degraded and slowly disappear from the urban landscape, being replaced by other natural stones and artificial materials. This substitution leads to inevitable changes in the character of the inner city. The preservation of these stone materials and unique rocks, abundant in fossils, is important for the conservation of geological heritage in the urban space of Poznań.

Słowa kluczowe

PL

kamienne chodniki; kamienie dziedzictwa; piaskowce numulityczne; wapienie numulityczne; historyczne zasoby kamienia

EN

stone pavements; heritage stones; nummulitic sandstones; nummulitic limestones; historical stone resources

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 70, nr 6
• Strony: 476--483
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Wolniewicz Paweł

• Instytut Geologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Bogumiła Krygowskiego 12, 60-680 Poznań

Bibliografia

• 1. CZUBIŃSKI A. 2004 - Poznań w latach 1918-1939. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• 2. JACH R., MACHANIEC E., UCHMAN A. 2012 - The trace fossil Nummipera eocenica from the Tatra Mountains, Poland: morphology and palaeoenvironmental implications. Lethaia, 45: 342-355.
• 3. KALISZ Z. 1980 - Gospodarka Fundacji Zakłady Kórnickie w latach 1925-1953. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 16: 35-161.
• 4. KÄSBOHRER F., KUSS J. 2021 - Lower Triassic (Induan) stromatolites and oolites of the Bernburg Formation revisited-microfacies and palaeoenvironment of lacustrine carbonates in Central Germany. Facies, 67: 1-31.
• 5. MAŁKOWSKI S. 1934 - Czy są nam potrzebne skały tatrzańskie jako materjały budowlane? Ochr. Przyr., 14: 47-50.
• 6. MARKS L., BER A., GOGOŁEK W., PIOTROWSKA K. 2006 - Geological map of Poland 1:500 000, with explanatory text. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 7. NANDELSTAEDT E. 1910 - Die Werk-und Pflastersteine, die Bekleidungsu. Schottersteine Westdeutschlands, ihre Eigenschaften und Gewinnungsstellen in Deutschland, Frankreich, Belgien, Norwegen u. Schweden etc. Mit ausführlichen Firmen-Verzeichnissen und zahlreichen Abbildungen der Bruchbetriebe. Kommissionsverlag Dr. Max Jaenecke, Verlagsbuchhandlung, Hannover.
• 8. NOWAKOWSKI M. 1929 - Budowa i utrzymanie ulic, placów i dróg miejskich. [W:] Księga Pamiątkowa Miasta Poznania. Magistrat Stołecznego Miasta Poznania: 547-563.
• 9. RAJCHEL J. 2004 - Kamienny Kraków. Spojrzenie geologa. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków.
• 10. RONIEWICZ P. 1969 - Sedymentacja eocenu numulitowego Tatr. Acta Geol. Pol., 19: 503-608.
• 11. SKALMOWSKI W. 1937 - Naturalne materiały kamienne w budownictwie drogowym ze szczególnym uwzględnieniem materiałów krajowych. Drog. Inst. Bad. Pol. Warszawa.
• 12. SKOCZYLAS J., SKOCZYLAS Ł. 2020a - Kamienne bruki Starego Rynku w Poznaniu jako element dziedzictwa kulturowego. Prz. Geol., 68: 535-539.
• 13. SKOCZYLAS J., SKOCZYLAS Ł. 2020b - Kamienne bruki Górnego Miasta w Poznaniu. Prz. Geol., 68: 774-779.
• 14. SKOCZYLAS J., SKOCZYLAS Ł. 2021 - Kamienne bruki Chwaliszewa w Poznaniu. Prz. Geol., 69: 316-319.
• 15. SOKOŁOWSKI S., 1927 - W sprawie kamieniołomu „pod Capkami“. Ochr. Przyr., 7: 129-130.
• 16. SYGIETYŃSKA H. 1978 - Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy. PWN, Warszawa.
• 17. SYLWESTRZAK H., KACHNIC J. 2010 - Kamienne tworzywo sztuki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. SZAFER W. 1929 - Sprawozdanie z X-go Zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Ochr. Przyr., 9: 105-110.
• 18. TOKARSKI J., OBERC A. 1951 - Z petrografii eocenu Tatr (Kamieniołom „Pod Capkami”). Ann. Soc. Geol. Pol., 21: 337-353.
• 19. TOMASZCZYK M., RUBINKIEWICZ J., BORECKA A. 2009 - Przestrzenny model utworów eocenu numulitowego pomiędzy Doliną Małej Łąki a Doliną Lejową w Tatrach. Prz. Geol., 57: 68-71.
• 20. UCHMAN A. 2004 - Tatry, ich skały osadowe i badania sedymentologiczne. [W:] KĘDZIERSKI M., LESZCZYŃSKI S., UCHMAN A. (red.), Geologia Tatr: Ponadregionalny Kontekst Sedymentologiczny. Polska Konferencja Sedymentologiczna, VIII Krajowe Spotkanie Sedymentologów, Zakopane: 5-21.
• 21. WALENDOWSKI H. 2010 - Poznaj Poznań. Nowy Kamieniarz, 50: 78-83.
• 22. WNUK W. 1976 - Moje Podhale. Ku Tatrom. Pax, Warszawa.
• 23. ZDM, 2013 - Katalog nawierzchni chodników Poznania. Etap I - Stare Miasto. Wydanie I. Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, Poznań.
• 24. ŻMUDZIŃSKI T. J. 1928 - Wystawa Przemysłu Drogowego. Pol. Przem. Bud., 4: 57-64.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).