Dioksyny w tkankach dzików i saren odławianych na terenie wybranych województw Polski

• Autorzy: Warenik-Bany M. , Piskorska-Pliszczyńska J. , Maszewski S. , Mikołajczyk S. , Góraj Ł. , Cebulska J.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2013.7(2)097

Warianty tytułu

EN

Dioxin in tissues wild boars and roe deer hunted in selected polish voivodships

• Konferencja: ECOpole’12 Conference (10-13.10.2012, Zakopane, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dioksyny (PCDD i PCDF) oraz polichlorowane bifenyle (PCB) należą do grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO), stanowiących poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Przenoszone są wraz z powietrzem na duże odległości, dlatego na kuli ziemskiej nie ma terenów wolnych od tych zanieczyszczeń. Zwierzęta pobierają dioksyny wraz z karmą i kumulują je w swoich organizmach przez całe życie. Celem prowadzonych badań była wstępna ocena skażeń dioksynami i dl-PCB krajowych zwierząt łownych. Badaniami objęto dziki, sarny i jelenie z województw: lubelskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, śląskiego i małopolskiego oraz lubuskiego. Oznaczenia wykonano metodą wysokorozdzielczej chromatografii gazowej sprzężonej z wysokorozdzielczą spektrometrią mas (HRGC-HRMS). Wyniki wstępnych badań wskazują na wyższy poziom dioksyn i dl-PCB w mięśniach jeleniowatych niż w mięśniach dzików. Jeleniowate kumulują ok. 50% więcej badanych kongenerów, zaś stężenia w mięśniach obydwu gatunków zwierząt łownych są wyższe od stwierdzanych w mięśniach zwierząt hodowlanych. Zwierzęta z terenów przemysłowych odkładają w tkankach od 60 do 70% więcej PCDD, PCDF i dl-PCB niż pochodzące z terenów rolniczych. Badania wykonano w ramach projektu badawczo-rozwojowego NCBR nr 12-0127-10/2010.

EN

Dioxins (PCDDs and PCDFs) and polychlorinated biphenyls (PCB) belong to the group of persistent organic pollutants (POPs), which are the serious threat to the environment and human health. Dioxins move with the air over long distances, and therefore there is no land free of these pollutants on the globe. The aim of this study was preliminary assessment of dioxins and dl-PCBs contamination of wild animals. The study included wild boar, roe deer and red deer from Lublin, Warmia and Masuria, Mazovia, Sub-Carpathian, Lower Silesia, Wielkopolska, Silesia, Malopolska and Lubuskie Regions. Determinations were made by high resolution gas chromatography coupled with high-resolution mass spectrometry (HRGC-HRMS). Preliminary results indicate the higher level of dioxins and dl-PCBs in the roe dear’s muscles than in the muscles of wild boar. Deer accumulate about 50% more congeners and the level in the muscle of both game species are higher than those found in the muscles of domestic animals. Animals from industrial regions collect in the tissues 60-70% more PCDD, PCDF and dl-PCBs than from agricultural regions. The research was performed in the framework of the National Research and Development Centre no 12-0127-10/2010.

Słowa kluczowe

PL

dioksyny; PCB; HRMS; dzik; sarna; zwierzęta wolno żyjące

EN

dioxins; PCBs; HRMS; wild boar; roe deer; free-living animals

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 7, No. 2
• Strony: 745--750
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Warenik-Bany M.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

autor

Piskorska-Pliszczyńska J.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

autor

Maszewski S.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

autor

Mikołajczyk S.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

autor

Góraj Ł.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

autor

Cebulska J.

• Zakład Radiobiologii, Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, tel. [phone], fax [phone]

Bibliografia

• [1] U.S. Department of Health and Human Services Public Health Service Agency for Toxic Substances and Disease, Toxicological Profile For Chlorinated Dibenzo-p-DIOXINS, 1998, http://www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/tp104.pdf.
• [2] Piskorska-Pliszczyńska J. Med Wet. 1999;55:8:491-496.
• [3] Schecter A, Brinbaum L, Ryan JJ, Constable JD. Environ Res. 2006;101:3:419-428. DOI: 10.1016/J.ENVRES.2005.12.003.
• [4] Uemura H, Arisawa K, Hiyoshi M, Satoh H, Sumiyoshi Y, Morinaga K, et al. Environ Res. 2008;108:63-68. DOI: 10.1016/j.envres.2008.06.002.
• [5] Weisglas-Kuperus N. Chemosphere.1998;37:1845-1853. DOI: 10.1016/S0045-6535(98)00250-1.
• [6] Scientific opinion on the risk to public health related to the present of high levels of dioxins and dioxin-like PCBs in liver from sheep and deer. EFSA Journal. 2011,9(7):2297. DOI: 10.2903/j.efsa.2011.2297.
• [7] Malisch R, Gleadle A, Wright C. Organohalogen Compound. 1999;43:265-268.
• [8] Piskorska-Pliszczyńska J, Maszewski S, Warenik-Bany M, Mikołajczyk S, Wijaszka T. Proc ECOpole. 2011;2:581-588.
• [9] Piskorska-Pliszczynska J, Maszewski S, Lizak, R, Warenik-Bany M, Wijaszka T. Organohalogen Compound. 2010;72:142-145.
• [10] Piskorska-Pliszczyńska J, Maszewski S, Warenik-Bany M, Mikołajczyk S, Góraj Ł, Wijaszka T. Toksykologia w ocenie bezpieczeństwa chemicznego ludności. Warszawa: BEL Studio Sp. z o.o.; 2011.
• [11] Fernandes A, Mortimer D, Rose M, Gem M. Chemosphere. 2010;81:536-540. DOI: 10.1016/j.chemosphere.2010.06.034.
• [12] Wyniki badań kontrolnych dioksyn, furanów, dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli (dl-PCB) i niedioksynopodobnych PCB (ndl-PCB) u zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego przeprowadzonych w roku 2011; http://www.wetgiw.gov.pl.