Consumption of selected foods by adolescents in Gdynia as determinants of health behaviour: a pilot study

• Autorzy: Platta Anna , Mikulec Anna T. , Żukowska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.22630/TPFP.2023.1.5051

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the study was to assess the dietary habits of adolescents aged 15–18 years, including the frequency of consumption of products that are an important source of dietary fibre, saturated fatty acids and products containing nutrients recommended for the prevention of depression, as well as the self-assessment of the study group regarding the frequency of symptoms characteristic of depression, including depression and/or irritability and the ability to concentrate. Purposive group selection was used. The empirical study was conducted in 2022 in a group of adolescents (n = 242) attending secondary schools in Gdynia. Three aspects of dietary behaviour were assessed using the food frequency questionnaire method: 1. Consumption of products that are important sources of dietary fibre; 2. Consumption of products high in saturated fats or important sources of dietary fat; 3. Consumption of selected foods containing nutrients recommended for the prevention of depression. The study results presented are limited by the small sample size and scope of the study. However, the analysis of the consumption of selected food groups by the respondents showed that gender, BMI, and dietary habits have an impact on the type of selected foods consumed by adolescents and, therefore, on the satisfaction of individual nutrient requirements and the occurrence of symptoms characteristic of depression: depression and/or irritability. It is useful and legitimate to carry out research on the nutritional behaviour of adolescents, since there is an established need to take action in the field of health and to pay more attention to the mental and physical state of adolescents and their parents (families).

Słowa kluczowe

EN

health behaviour; eating behaviour; quality of life; adolescents

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 1
• Strony: 37--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz., tab.

Twórcy

autor

Platta Anna

• Gdynia Maritime University, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7963-1889

autor

Mikulec Anna T.

• University of Applied Science in Nowy Sącz, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-2737-5967

autor

Żukowska Agnieszka

• Specialized Clinic – Dietetics, Poland

• https://orcid.org/0009-0003-8805-8150

Bibliografia

• [1] KOZŁOWSKA-BURDZIAK M. 2019. „Warunki bezpieczeństwa żywnościowego Polski (ze szczególnym uwzględnieniem województwa podlaskiego)’. Optimum. Economic Studies 3(97): 33–48. https://doi.org/10.15290/oes.2019.03.97.03.
• [2] WIŚNIEWSKA M.Z. 2022. „Ewolucja trendów i zagrożeń w konsumpcji żywności w świetle celów zrównoważonego rozwoju”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 995(1): 63–79. https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2022.0995.0104
• [3] DIDKOWSKA A., ORŁOWSKA B., JACHNIS A., ANUSZ K. 2017. „Wartość odżywcza ekologicznych produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego jako element bezpieczeństwa żywności”. Życie Weterynaryjne92(03): 208–210.
• [4] ŻAKOWSKA-BIEMAS S. 2011. “Barriers to buy organic food in the context of organic food market development”. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 56(4): 216–220.
• [5] BŁASZCZAK A., GRZEŚKIEWICZ W. 2014. „Żywność funkcjonalna – szansa czy zagrożenie dla zdrowia”.Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu20(2): 214–221. https://doi.org/10.5604/20834543.1112240.
• [6]BRYLA P. 2018. „Uwarunkowania skłonności do płacenia wyższej ceny za żywność ekologiczną w porównaniu z produktami konwencjonalnymi”. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu526: 203–213 http://dx.doi.org/10.15611/pn.2018.526.18
• [7] FABISIAK A., GROCHOWICZ J. 2018. „Żywność funkcjonalna – aspekty prawne i znaczenie wybranych składników bioaktywnych”. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula60(3): 143–153.
• [8] KOŁODZIEJCZYK A., WOJCIECHOWSKI P. 2020. „Nowe regulacje dotyczące znakowania żywności bez GMO”. Przemysł Spożywczy 74(2): 20–23.
• [9]HERMANIUK T. 2018. „Postawy i zachowania konsumentów na rynku ekologicznych produktów żywnościowych”. Handel Wewnętrzny 2(373): 189–199.
• [10]GADOMSKA J., SADOWSKI T., BUCZKOWSKA M. 2014. „Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu”. Problemy Higieny i Epidemiologii 95(3): 556–560.
• [11]NIK. 2022. „Depresja – jak pomóc sobie i bliskim?”. (https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/uwaga-depresja.html, access: 01.07.2022)
• [12] SZCZYGIEŁ K., SAMOCHOWIEC J. 2019. „Wpływ żywienia na zdrowie psychiczne w opinii psychiatry”. Psychiatria 16(3): 164–153.
• [13]OPIE R.S., O’NEIL A., ITSIOPOULOS C., JACKA F.N. 2015. “The impact of whole-of-diet interventions on depression and anxiety: A systematic review of randomised controlled trials”. Public Health Nutrition 18(11): 2074–2093 https://doi.org/10.1017/S1368980014002614
• [14]JACKA F.N., O’NEIL A., OPIE R., ITSIOPOULOS C., COTTON S., MOHEBBI M., CASTLE D., DASH S., MIHALOPOULOS C., CHATTERTON M.L., BRAZIONIS L., DEAN O.M., HODGE A.M., BERK M. 2017.“A randomised controlled trial of dietary improvement for adults with major depression (the ‘SMILES’ trial)”. BMC Medicine 15(1): 23. https://doi.org/10.1186/s12916-017-0791-y
• [15] ŁOJKO D., STELMACH M., SUWALSKA A. 2018. “Is diet important in bipolar disorder?”. Psychiatria Polska 52(5): 783–795. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/78703
• [16]WAWER I. 2017. „Dietetyczne niedobory mikroskładników i suplementacja w chorobach neurologicznych”. Neurologia Praktyczna 6: 1–8.
• [17]MISCHOULON D., FREEMAN M.P. 2013. “Omega-3 fatty acids in psychiatry”. Psychiatric Clinics of North America 36(1): 15–23. https://doi.org/10.1016/j.psc.2012.12.002.
• [18]LAI J.S., A. MOXEY, G. NOWAK, K. VASHUM, K. BAILEY, MCEVOY M. 2012. “The efficacy of zinc supplementation in depression: Systematic review of randomised controlled trials”. Journal of Affective Disorders 136(1–2): 31–39 https://doi.org/10.1016/j.jad.2011.06.022
• [19] STYCZEŃ K., SOWA-KUĆMA M., SIWEK M., DUDEK D., RECZYŃSKI W., SZEWCZYK B.. 2017. “The serum zinc concentration as a potential biological marker in patients with major depressive disorder”. Metabolic Brain Disease32(1): 97–103. https://doi.org/10.1007/s11011-016-9888-9
• [20]BENNETT J., STEVENS G., MATHERS C.D., BONITA R., REHM J., KRUK M.E., RILEY L.M., DAIN K., KENGNE A.P., CHALKIDOU K., BEAGLEY J., KISHORE S.P., CHEN W., SAXENA S., BETTCHER D.W., GROVE J.T., BEAGLEHOLE R., EZZATI M. 2018. “NCD Countdown 2030: worldwide trends in non-communicable disease mortality and progress towards Sustainable Development Goal target 3.4”. Lancet392(10152): 1072–1088. https://www.doi.org/10.1016/S0140-6736(18)31992-5
• [21]FAVA M., MISCHOULON D. 2009. “Folate in depression: Efficacy, safety, differences in formulations, and clinical issues”. Journal of Clinical Psychiatry 70 (Suppl. 5): 12–17. https://doi.org/10.4088/JCP.8157su1c.03
• [22]EYLES D.W., BURNE T.H.J., MCGRATH J.J. 2013. “Vitamin D, effects on brain development, adult brain function and the links between low levels of vitamin D and neuropsychiatric disease”. Frontiersin Neuroendocrinology 34(1): 47–64. https://doi.org/10.1016/j.yfrne.2012.07.001
• [23] MAJKUTEWICZ P., TYSZKO P., OKRĘGLICKA K. 2014. „Leczenie żywieniowe depresji”. Family Medicine & Primary Care Review 16(1): 48–50.
• [24] LESZCZYŃSKA T., PISULEWSKI P.M. 2004. „Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 1(38): 12–24
• [25]WOLSKI T., KALISZ O., GERKOWICZ M., SMORAWSKI M. 2007. „Rola i znaczenie antyoksydantów w medycynie ze szczególnym uwzględnieniem chorób oczu”. Postępy Fitoterapii 2: 82–90.
• [26]LAI J.S., HILES S., BISQUERA A., HURE A.J., MCEVOY M. 2014. “A systematic review and meta – analysis of dietary patterns and depression in community-dwelling adults”. American Journalof Clinical Nutrition 99(1): 181–197. https://doi.org/10.3945/ajcn.113.069880
• [27]FITÓ M., GUXENS M., CORELLA D., SÁEZ G., ESTRUCH R., DE LA TORRE R., FRANCÉS F., CABEZAS C., DEL M., LÓPEZ-SABATER C., MARRUGAT J., GARCÍA-ARELLANO A., ARÓS F., RUIZ-GUTIERREZ V., ROS E., SALAS-SALVADÓ J., FIOL M., SOLÁ R., COVAS M.-I. 2007. “Effect of a traditional Mediterranean diet on lipoprotein oxidation: A randomized controlled trial”. Archives of Internal Medicine 167(11): 1195–1203. https://doi.org/10.1001/archinte.167.11.1195
• [28]MITJAVILA M.T., FANDOS M., SALAS-SALVADÓ J., COVAS M.I., BORREGO S., ESTRUCH R. 2013. “The Mediterranean diet improves the systemic lipid and DNA oxidative damage in metabolic syndrome individuals. A randomized, controlled, trial”. Clinical Nutrition 32(2): 172–178. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2012.08.002[28]THOMPSON F.E., BYERS T. 1994. “Dietary Assessment Resource Manual”. Journal of Nutrition 124: 2245–2317. https://doi.org/10.1093/jn/124.suppl_11.2245s
• [29] CZARNOCIŃSKA J., JEŻEWSKA-ZYCHOWICZ M., BABICZ-ZIELIŃSKA E., KOWALKOWSKA J., WĄDOŁOWSKA L. 2013. „Postawy względem żywności, żywienia i zdrowia a zachowania żywieniowe dziewcząt i młodych kobiet w Polsce”. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
• [30]PSALTOPOULOU T., SERGENTANIS T.N., PANAGIOTAKOS D.B., SERGENTANIS I.N., KOSTI R., SCARMEAS N. 2013. “Mediterranean diet, stroke, cognitive impairment, and depression: A meta-analysis”. Annals of Neurology 74(4): 580–591. https://doi.org/10.1002/ana.23944
• [31]RAHE C., UNRATH M., BERGER K. 2014. “Dietary patterns and the risk of depression in adults: A systematic review of observational studies”. European Journal of Nutrition 53(4): 997–1013. https://doi.org/10.1007/s00394-014-0652-9
• [32]JAROSZ M. 2019. „Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży”. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny-Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa (https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/piramidazdrowego-zywienia-i-stylu-zycia-dzieci-i-mlodziezy-2/, access: 01.07.2022).
• [33] KUŁAGA Z., LITWIN M., TKACZYK M., PALCZEWSKA I., ZAJĄCZKOWSKA M., ZWOLIŃSKA D., KRYNICKI T., WASILEWSKA A., MOCZULSKA A., MORAWIEC-KNYSAK A., BARWICKA K., GRAJDA A., GURZKOWSKA B., NAPIERALSKA E., PAN H. 2010. Polish 2010 growth references for school-aged children and adolescents. European Journal of Pediatrics 170(5), 599–609. https://doi.org/10.1007/s00431-010-1329-x
• [34]MASLOWSKI K.M., MACKAY C.R. 2011. “Diet, gut microbiota and immune responses”. Nature Immunology 12(1): 5–9. https://doi.org/10.1038/ni0111-5
• [35]SLAVIN J. 2013. “Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits”. Nutrients 5(4): 1417–1435. https://doi.org/10.3390/nu5041417
• [36]BERK M., MALHI G.S., GRAY L.J., DEAN O.M. 2013. “The promise of N-acetylcysteine in neuropsychiatry”. Trends in Pharmacological Sciences 34(3): 167–177. https://www.doi.org/10.1016/j.tips.2013.01.001
• [37]WHO. 2022. “World Health Statistics 2022: monitoring Health for the SDGs, Sustainable Development Goals”. World Health Organization, Geneva
• [38]RICCARDI G., GIOSUÈ A., CALABRESE I., VACCARO O. 2022. “Dietary recommendations for prevention of atherosclerosis”. Cardiovascular Research 118(5): 1188–1204. https://doi.org/10.1093/cvr/cvab173
• [39]VESNINA A., PROSEKOV A., ATUCHIN V., MININA V., PONASENKO A. 2022. “Tackling atherosclerosis via selected nutrition”. International Journal of Molecular Sciences 23915: 8233. https://doi.org/10.3390/ijms23158233
• [40]BEYER J.L., PAYNE M.E. 2016. “Nutrition and bipolar depression”. Psychiatric Clinics of North America 39(1): 75–86. https://www.doi.org/10.1016/j.psc.2015.10.003
• [41]PLATTA A., SAWLEWICZ K. 2022. “Dietary behaviour and attitudes of a selected group of women (in Poland) towards health and health-promoting foods”. Management and Quality – Zarządzanie i Jakość 3: 172–188.
• [42]PLATTA A., KACZMARSKA P. 2022. “Selected health behaviours of girls aged 14 to 19 years and the risk of eating disorders: a pilot study”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 29, 3 (132): 100–112. https://doi.org/10.15193/zntj/2022/132/426
• [43] SITKO D.M., WOJTAŚ M., GRONOWSKA-SENGER A. 2012. „Sposób żywienia młodzieży gimnazjalnej i licealnej”. Roczniki Państwowych Zakładów Higieny, 63(3): 319–327
• [44]WOLNICKA K., JACZEWSKA-SCHUETZ J., TARASZEWSKA A., CHARZEWSKA J., JAROSZ M.2017. „Częstotliwość spożycia warzyw i owoców przez dzieci i młodzież w szkołach podstawowych i gimnazjach w Polsce”. Żywienie Człowieka i Metabolizm 44(4): 258–267
• [45]MAZUR J.(ED.). 2015. „Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych”. Wydawnictwo Instytut Matki i Dziecka, Poland, Warszawa.
• [46] MALARA B., JOŚKO J., KASPERCZYK J., KAMECKA-KRUPA J. 2010. „Rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania wśród młodzieży w wybranych miastach województwa śląskiego”. Problemy Higieny i Epidemiologii 91(3): 388–392.