2-Aminoetanol

• Autorzy: Ligocka D.

Warianty tytułu

EN

Ethanolamine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

2-Aminoetanol jest bezbarwną, higroskopijną, silnie zasadową cieczą, o słabym rybnoamoniakalnym zapachu. Związek występuje naturalnie w organizmie człowieka. Stwierdzono obecność 2-aminoetanolu w winie (7 ÷ 15 mg/l) oraz w śliwkach (7 ÷ 43 mg/kg). Związek jest stosowany w syntezie związków powierzchniowo czynnych, emulgatorów, płynów do polerowania, płynów do trwałej ondulacji, do dyspersji środków ochrony roślin, do zmiękczania skór oraz jako środek pochłaniający CO2 i H2S podczas oczyszczania gazu ziemnego, a także jako rozpuszczalnik i(lub) dodatek emulgujący, m.in. do kremów i lotonów. Szacuje się, że w Polsce kilkadziesiąt osób jest potencjalnie narażonych na ten związek. W testach przeprowadzonych w warunkach in vitro i in vivo wykazano, że związek nie działa genotoksycznie i mutagennie. Nie ma w dostępnym piśmiennictwie danych świadczących o działaniu rakotwórczym tego związku. Nie stwierdzono też wpływu 2-aminoetanolu na rozrodczość. W doświadczeniu będącym podstawą ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 2-aminoetanolu różne gatunki zwierząt poddawano ciągłemu narażeniu inhalacyjnemu w zakresie stężeń 12,5 ÷ 250 mg/m3 w komorach inhalacyjnych (narażenie całego organizmu). U zwierząt obserwowano nasilanie zmian skórnych oraz zaburzenia funkcji układu pokarmowego związane z podrażnieniem błony śluzowej proporcjonalne do wielkości stosowanej dawki. Zwierzęta podczas czyszczenia sierści połykały znaczne ilości 2-aminoetanolu, na co wskazywało m.in. zwiększone o około 40% pobranie wody. Po narażeniu na 2-aminoetanol o stężeniu 12,5 mg/m3 nie obserwowano zmniejszenia przyrostu masy ciała i dlatego stężenie to przyjęto za wartość NOAEL. Po narażeniu na 2-aminoetanol o stężeniu 30 mg/m3 obserwowano u zwierząt zmniejszenie apetytu i zmniejszenie o 10% przyrostu masy ciała, zwiększenie konsumpcji wody (o 40%) oraz łuszczenie skóry i zmniejszenie grubości naskórka. Stężenie 30 mg/m3 przyjęto za wartość LOAEL 2-aminoetanolu. 2-Aminoetanol o większym stężeniu powodował zmiany na skórze, które nasilały się aż do wystąpienia martwicy przylegających warstw mięśni, obserwowano również wystąpienie apatii, letargu oraz zmiany w płucach, wątrobie i nerkach. Obliczając wartości NDS 2-aminoetanolu, uwzględniono wartości współczynników: A = 2 – dla różnic wrażliwości osobniczej oraz B = 2 – dla różnic międzygatunkowych. Z wyliczeń wynikało, że wartość NDS 2-aminoetanolu należałoby utrzymać na obecnie obowiązującym poziomie, tzn. 3 mg/m3, oraz ze względu na działanie drażniące 2-aminoetanolu, należałoby stężenie 9 mg/m3 przyjąć za wartość NDSCh. Zaproponowano jednak przyjęcie wartości dopuszczalnych stężeń 2-aminoetanolu na poziomie zbliżonym do państw w Unii Europejskiej, tj. OEL – 2,5 mg/m3 i short – 7,5 mg/m3 (zgodnie z przyjętym podejściem do wartości chwilowej, jako 3-krotnej wartości NDS). Utrzymanie stężeń 2-aminoetanolu na tym poziomie zabezpieczy pracowników przed silnym działaniem drażniącym związku na skórę, oczy i błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Nie ma danych w dostępnym piśmiennictwie dotyczących przyjęcia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 2-aminoetanolu. Ze względu na działanie drażniące 2-aminoetanolu proponuje się także oznaczenie związku literą „I”.

EN

Ethanolamine (MEA) is viscous liquid, strongly alkaline and can cause severe irritation. Because of its low vapour pressure, ethanolamine should pose very little inhalation hazard at ordinary temperature. According to the study of Weeks et al (1960), NOAEL of 12.5 mg/m3 was established for irritating effect. The recommended 8-hour TWA was 3 mg/m 3 and a STEL (15 mins) of 9 mg/m 3 were recommended to prevent exposure to irritating levels. There are no data supporting BEI value. A „skin” notation and „I” – irritation notations were recommended.

Słowa kluczowe

PL

2-aminoetanol; działanie toksyczne; narażenie zawodowe; NDS

EN

2-aminoethanol; toxicity; MAC (TWA) value; occupational exposure

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2007
• Tom: Nr 4 (54)
• Strony: 97--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ligocka D.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.AGGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2006) Documentation of the threshold limit values and biological exposure indices. 5th ed. Cincinnati, OH.
• 2.Ansell G.B., Spanner S. (1971) Biochem. J. 122, 741-750
• 3.Arutiumian R.M. i in. (1987) Tsitol. Genet. 21, 6, 450 – 454. [cyt. za BUA 1996].
• 4.BASF (1993) AG Abt. Toxikologie, unveroeffentlichte Untersuchung, Projekt nr. 60R0351/91062, 27.09. [cyt. za BUA 1996].
• 5.BASF AG (1994) Sicherheitsdatenblatt Monoethanolamin rein. 10.04.1994.
• 6.Breslin W.J. i in. (1991) Unveroeffentlichte Untersuchung der DOW Chemical Company, Midland. [cyt. za BUA 1996].
• 7.Breslin W.J. i in. (1992) Developmental toxicity of mono-ethanolamine (MEA) in rats following derma exposure. Toxicologist 12, 102 [cyt. za BUA 1996].
• 8.Brooks T.M., Hodson-Walker G. (1981) NTIS/OTS 0520406 # 86-890000968.
• 9.BrowningE. (1953) [W:] Patty's Industrial hygiene and toxicology. [Red.] F.L. Claver. 780-814
• 10.BUA (1996) GDCh, Advisory Committee on existing Chemicals of Environmental Relevance (BUA) Monoetanoloamine (2-Aminoethanol) BUA Report 202, August 1996.
• 11.Claver F.L. (2001) [W:] Patty's Industrial hygiene and toxicology. 5rd ed. Vol. 4. NY, Wiley- -Interscience 780-814.
• 12.CHEMINFO (2004) Canadian Centre for Occupational Health and Safety. Record number 155 Ethanoloamine.
• 13./CTFA (1944) Submission of data by CTFA (2-5-21). CIR safety test data summary, primary skin irritation of monoethanolamine [cyt. za BUA 1996].
• 14.CTFA (1979) Submission of data by CTFA (2-5-23). CIR safety test data summary, primary skin irritation of monoethanolamine [cyt. za BUA 1996].
• 15.Dean B.J. i in. (1985) Mutat. Res. 153, 57-77.
• 16.Dent C.E., Walshe J.M. (1953) Br. J. Cancer Vol. VII (2), 166-180.
• 17.Deutsche Forschungsgemeinschaft, MAK and BAT values (2005). Report no 41.
• 18.Dutertre-Catella H. i in. (1982) Arch. Mal. Prof. 43, 455 ÷ 460 [cyt. za BUA 1996].
• 19.Dyrektywa Komisji 2006/15/WE ustanawiająca drugi wykaz indykatywnych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego w celu wykonania dyrektywy Rady 98/24/WE oraz zmieniającej dyrektywę 91/322/EWG).
• 20.EHRT (1987) Project No. ETOX-85-1002, NTIS/PB 89-139067 [cyt. za BUA 1996].
• 21.Grant W.M. (1974) Toxicology of the eye. 3rd ed. Springfield IL: Charles C. Thomas Publisher 1986. 410 [cyt. za BUA 1996].
• 22.Hawley's Condensed chemical dictionary (1987) [Red.] N.I. Sax, R.J. Lewis Sr. 11th ed. New York, Van Nostrand Reinhold Co.
• 23.Hedenstedt A. (1978) Mutat. Res. 53, 198-199.
• 24.Horrocks L. A. (1969) J. Neurochem. 16, 13-16
• 25.HSDB (2004/02) [komputerowa baza danych].
• 26.Inoue K. i in. (1982) Mutat. Res. 101, 305-313.
• 27.IUCLID (2001) [komputerowa baza danych].
• 28.Klain G.J. i in. (1985) Fundam. Appl. Toxicol. 5 (6 Pt 2), S127-33.
• 29.Luck J.M., WilcoxA. (1953) J. Biol. Chem. 205, 859-866.
• 30.Mankes R.F. (1986) Teratog. Carcinog. Mutagen. 6, 403-417 [cyt. za BUA 1996].
• 31.Mankes R.F. (1986) Teratology 33, 34 C.
• 32.McLaughlin R.S. (1946) Am. J. Ophthal. 29, 1355-1362 [cyt. za BUA 1996].
• 33.Mellon Institute (1950) Submissionof data by FDA, Special report on the acute and subacute toxicity of mono-, di- and triethanoloamine. Report 13-67. Aug 18. Arch. Coll. Tocicol. 198-204 [cyt. za: CIR 1983].
• 34.Mortelmans K. i in. (1986) Environ. Mutagen. 8, 1-3, 9, 35, 91. NIOSH, National Institute of Occupational Safety and Health (1992) U.S. Dept. of Health, Education, and Welfare, Reports and Memoranda. DHHS #92-100, 1992.
• 35.Oettel H., Zeller H. (1966) Unverstoeffentlichter Bericht. BASF AG Nr. XV/305. 17.02.
• 36.Paustovskaya V.V. i in. (1973) Gig. Tr. Prof. Zabol. 9, 34-38.
• 37.Paustovskaya V.V. (1987) Occupational hygiene In dealing with metal corrosion inhibitors. Gig. Tr. Prof. Zabol. 2, 16-19.
• 38.Pilgeram L.O. i in. (1953) J. Biol. Chem. 204, 367-377.
• 39.Richardson K.E. (1965) Toxicol. Appl. Pharmacol. 7, 507-515.
• 40.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. DzU nr 201, poz. 1674.
• 41.RTECS (2006) [komputerowa baza danych].
• 42.Salaman M.H., Glendenning O.M. (1957) Br. J. Cancer 11, 434-444. Smith H.F. i in. (1951) Range finding toxicity data: list IV. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 1, 119-122.
• 43.Szabo S., Reynolds E.S. (1975) Environ. Health Perspect. 11, 135-140.
• 44.US CMA (1993) Report Run Research Center. Study sponsorem by the U.S. Chemical Manufactorers Associacion.
• 45.Weeks M.H.i in. (1960) The effects of continuous exposure of animals to ethanoloaminevapor. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 21, 374-381.
• 46.Wernick T. i in. (1975) Toxicol. Appl. Pharmacol. 32, 450-460.
• 47.York R.G. i in. (1992) Toxicologist 12, 102 [cyt. za BUA1996].