Początki przemysłu maszyn elektrycznych w Polsce do 1939 roku i powstanie fabryki w Żychlinie

• Autorzy: Hickiewicz Jerzy , Rataj Piotr , Sadłowski Przemysław

Warianty tytułu

EN

The origins of the electrical machines industry in Poland up to 1939 and the foundation of factory in Żychlin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano zarys początków i rozwoju przemysłu maszyn elektrycznych, który miał miejsce na terenie zaborów byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów (do 1918 r.) i II Rzeczypospolitej Polskiej (do 1939 r.). Podjęto próbę charakterystyki ważniejszych zakładów wytwarzających maszyny elektryczne, tak prądu stałego, przemiennego, jak i transformatory. Szczególny nacisk położono na założoną w 1921 r. fabrykę w Żychlinie, która już w okresie międzywojennym stała się jedną z największych w Polsce.

EN

The article presents an outline of the beginnings and development of the electrical machines industry in the partitioned territories of the former Polish-Lithuanian Commonwealth (until 1918) and the Second Republic of Poland (until 1939). An attempt was made to characterise the most important plants producing electrical machines, both direct and alternating current, as well as transformers. Particular emphasis was placed on the factory in Żychlin, established in 1921, which already in the interwar period became one of the largest in Poland.

Słowa kluczowe

PL

przemysł; maszyny elektryczne; Żychlin; historia elektrotechniki

EN

industry; electrical machines; Żychlin; history of electrotechnology

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Energia [Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW]
• Czasopismo: Energetyka
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 5
• Strony: 354--360
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys.

Twórcy

autor

Hickiewicz Jerzy

• Politechnika Opolska, Pracownia Historyczna SEP

autor

Rataj Piotr

• Pracownia Historyczna SEP

autor

Sadłowski Przemysław

• Pracownia Historyczna SEP

Bibliografia

• [1] „Elektrobudowa" wytwórnia maszyn elektrycznych dawniej B-cia Jaroszyńscy, Sp. Akc., „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 382-383.
• [2] Glinka T., Hickiewicz J., Sadłowski P., Jerzy Szmit (1898-1984), wybitny polski konstruktor maszyn elektrycznych i transformatorów, „Maszyny Elektryczne - Zeszyty Problemowe" 2018, nr 4 (120), s. 113-119.
• [3] Hickiewicz J., Sadłowski P., Weber E., Zygmunt Okoniewski (1877-1936) w 140. rocznicę urodzin, „Maszyny Elektryczne -Zeszyty Problemowe" 2017, nr 1 (113), s. 207-213.
• [4] Historia Elektryki Polskiej, t. 4 Przemysł i instalacje elektryczne, red. Leszek Zienkowski, Warszawa 1972.
• [5] Jabłoński M., Praca pod kierunkiem Zbigniewa Kopczyńskiego w mojej pamięci, „Biuletyn Techniczno-lnformacyjny Zarządu Oddziału Łódzkiego SEP" 2006, nr 5, s. 2-3.
• [6] Kotelewski W., Krajowy przemysł maszyn elektrycznych i transformatorów, „Przegląd Elektrotechniczny" 1936, nr 19, s. 661-671.
• [7] Kubiatowski J., Inż. Jerzy Gosiewski (1886-1956), „Przegląd Elektrotechniczny" 1971 nr 2, s. 86.
• [8] Kubiatowski J., Inż. Stanisław Śliwiński (1875-1950), „Przegląd Elektrotechniczny" 1971, nr 7, s. 320-321.
• [9] Piłatowicz J., Brown Boveri i ASEA w przemyśle elektrotechnicznym polski międzywojennej [w:] Inżynierowie Polscy w XIX i XX wieku, t. V, Warszawa 1997, s. 7-58.
• [10] Polacy zasłużeni dla elektryki. Początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki, red. Jerzy Hickiewicz, Warszawa-Gliwice-Opole 2009.
• [11] Polskie Towarzystwo Elektryczne S.A. P.T.E., „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 380-381.
• [12] Polskie Zakłady Elektryczne Brown Boveri S.A., „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 377-379.
• [13] Polskie Zakłady „Skody" Sp. Akc., „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 384.
• [14] Rataj P., Franciszek Rychnowski (1850-1929) - niedoceniony geniusz, maniak czy obłąkaniec? „Kwartalnik Historii Nauk i Techniki" 2021, nr 1, s. 55-107.
• [15] Roman J., Wyrób maszyn elektrycznych w Polsce, „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 310-313.
• [16] Ruśkiewicz T., Przemysł elektrotechniczny w Polsce, „Przegląd Elektrotechniczny" 1920, nr 2, s. 11-14.
• [17] Wein K., Sprawozdanie z wycieczki naukowej słuchaczów Wydziału Budowy maszyn c.k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie „Czasopismo Techniczne" 1897, nr 20, s. 233.
• [18] Zakłady Elektrotechniczne Wacław Brygiewicz, Michał Zucker i S-ka Sp. Akc. „BEZET" w Warszawie, „Przegląd Elektrotechniczny" 1929, nr 12, s. 385.
• [19] Grabowski J., Maciejewski K., Broń A., Garstka Ł., Zakład Maszyn Elektrycznych „EMU" S.A. 90 lat firmy, Żychlin 2011.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).