Francuskie „grandes écoles” i batigniolczycy. O wybranych karierach inżynieryjno-technicznych i naukowych drugiego pokolenia Wielkiej Emigracji

• Autorzy: Pugacewicz Iwona H.

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.19.030.11038

Warianty tytułu

EN

The French grandes écoles and the Polish École polonaise des Batignolles. On selected careers in engineering, technology and science of the second generation of the Polish Great Emigration in France

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article discusses higher education in engineering and technology of the second generation of the Polish Great Emigration in France. It begins with an overview of the network of grandes écoles functioning in the second half of the 19th century, admission and study rules, and the position of these schools within the entire system of higher education. Then it presents the biographies of outstanding graduates of the Polish émigré school at Batignolles, who managed to enrol at the government schools in question. Selected, little-known careers of émigré students are shown as part of the upward mobility trend within the whole generation. The author also tackles the problem of preserving Polish national identity in the context of France’s cultural elite.

Słowa kluczowe

PL

Batignolles; emigracja; edukacja; Francja; grandes écoles; studia; szkolnictwo wyższe; szkoły techniczne; wychowanie narodowe

EN

Batignolles; emigration; education; high education; France; grandes écoles; national education; technical schools

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 64, nr 4
• Strony: 43--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz.

Twórcy

autor

Pugacewicz Iwona H.

• Sorbonne-Université
• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Źródła
• Annuaire des Membres de l’Association. Liste génèrale par ordre alphabétique des membres de l’association au 15 Avril 1886, „Bulletin d’Association amicale des ingénieurs anciens élèves de l’École des ponts et chaussées de France” nr 4, 1886, s. 37-50.
• Archiwum Narodowe Francji (ANF), 17/9084.
• Association des anciens élèves de l’École Polonaise, Liste des sociétaires 1880, Paris 1880.
• Biblioteka Polska w Paryżu (BPP), akc.2245; 2340, t. 139; 2346, t. 207; 2348, t. 222; 2355, t. 336.
• Biblioteka w Kórniku, rkps 7433.
• „Bulletin Polonais. Litteraire, Scientifique et Artistique”, nr 1-403, 1875-1922.
• Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, 1789.
• Liste générale anciens élèves de l’École Polonaise (Publié par les soin de l’Association), Paris 1908.
• Przewodnik naukowy w Paryżu dla młodzieży polskiej. Ułożony przez uczniów Szkoły Wyższej Polskiej, Paryż 1860.
• Szkoła Polska na Batignolles. Sprawozdanie od 1 października 1866 r. do 30 września 1867 r.
• Szkoła Polska na Batignolles. Sprawozdanie od 1 października 1868 r. do 30 września 1869 r.
• Literatura przedmiotu
• Ali-Bab [H.Babiński], Gastronomie pratique, études culinaires, suivies du traitement de l’obésité des gourmands, Paris 1907.
• Bartnicka K., Upadek uniwersytetów we Francji w XVIII w., [w:] Historia. Społeczeństwo. Wychowanie, red. K. Bartnicka, J. Schiller, Pułtusk 2004.
• Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław, 1974.
• Belhoste B., La Formation d’une technocratie. L’École polytechnique et ses élèves de la Révolution au Second Empire, Paris 2003.
• Belhoste B., La préparation aux grandes écoles scientifiques au XIXe siècle : établissements publics et institutions privées, „Histoire de l’éducation” nr 90, 2001.
• Boucheron R., Evolution de l’enseignement de 1829 à 1966, [w:] L’École Centrale. Origines et destinées de l’École Centrale des Arts et Manufactures de Paris, Paris 1981.
• Bratkowski S., Inżynierowie Babińscy, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 20, 1975, nr 2.
• Charle C., Les élites de la République 1880-1900, Paris 1987.
• Comberousse Ch. de, Histoire de l’École centrale des arts et manufactures depuis sa fondation jusqu’à ce jour, Paris 1879.
• Coutin A., Huit siècles de violence au Quartier latin, Paris 1969.
• Eder W., Mękarski Ludwik, Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 3, red. K. Dopierała, Toruń 2004, s. 288.
• Gajewski M., Mękarski Ludwik (1843-1923), „Polski Słownik Biograficzny”, t. 20, Kraków 1975, s. 509-510.
• Gillispie Ch.C., Science and Polity in France, the Revolutionary and Napoleonic Years, Princeton 2004.
• Gruss N., Szkoła polska w Paryżu, Warszawa 1963.
• Herman E., Józef Babiński jego życie i dzieło, Warszawa 1965.
• Karbowiak A., Dzieje edukacyjne Polaków na obczyźnie, Lwów 1910.
• Mayeur F., Histoire générale de l’enseignement et de l’éducation en France, t. 3, De la Révolution à l’École républicaine (1789-1930), Paris 2004.
• Mergnac M.-O., Renaudin C., Histoire du Baccalauréat, Paris 2009.
• Moulinier P., La naissance de l’étudiant moderne (XIXe siècle), Paris 2002.
• Orłowski B., Osiągnięcia inżynierskie Wielkie j Emigracji, Warszawa 1992.
• Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę: Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki, t. 1, 3, red. B. Orłowski, Warszawa 2015.
• Potrykowski J.A., Tułactwo Polaków we Francji. Dziennik emigranta, cz. 2, Kraków 1974.
• Pugacewicz I.H., A la lumière des Archives nationales de France. Les efforts visant à permettre à la jeunesse polonaise de l’École Nationale de Paris d’accéder aux écoles militaires spécialisées, [w:] Promotion et communication culturelle de l’immigration polonaise à travers le patrimoine national, red. D. Kuźmina I. Pugacewicz, Varsovie 2014.
• Pugacewicz I.H., Edward Pomian Pożerski - promotor francuskiej gastronomii i polskich kulinarnych tradycji nad Sekwaną, [w:] Wkład Polaków w kulturę Europy i Świata. Skromni ludzie - wielkie dokonania, red. A. Kamler, I.H. Pugacewicz, Warszawa 2018.
• Pugacewicz I.H., Powstanie i organizacja Uniwersytetu Cesarskiego we Francji (1806-1870), „Rozprawy z dziejów oświaty” t. 54, 2017.
• Pugacewicz I.H., Batignolles 1842-1874. Edukacja Wielkiej Emigracji, Warszawa 2017.
• Pugacewicz I.H., O nieznanych początkach, pierwszych projektach i programie wychowawczym Szkoły Narodowej Polskiej w Paryżu, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” t. 56, 2013, z. 1-2 (219-220).
• Savoie Ph., La construction de l’enseignement secondaire (1802-1914). Aux origines d’un service public, Lyon 2013.
• Shinn T., Savoir scientifique et pouvoir social. L’École polytechnique 1794-1914, Paris 1980.
• Śladkowski W., Babiński Henryk (pseud. Ali-Bab), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 1, red. K. Dopierała, Toruń 2003, s.132.
• Witkowska A., Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk 1997.