10-Hydrat heptaoksotetra-boranu sodu – pyły : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Miranowicz-Dzierżawska K. , Puchalska H.

Warianty tytułu

EN

Borates, tetra, sodium salts decahydrate (borax) - dust

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

lO Hydrat heptaoksotetraboranu sodu (sodowy czteroboran dziesięciowodny - boraks) występuje w postaci twardych, bczwonnych, pryzmatycznych kryształów oraz ziarnistego lub krystalicznego proszku. Stosowany jest przy lutowaniu metali, produkcji szkła borokrzemianowego, polew i emalii ceramicznych. W lecznictwie znalazł zastosowanie jako środek do pędzlowania jamy ustnej, zwłaszcza w przypadku pleśniawek u dzieci. Jest składnikiem farb ognioodpornych, impregnatów drewna, detergentów i środków owadobójczych. W warunkach pracy zawodowej główną drogą narażenia na pyły boraksu jest układ oddechowy. Boraks może sią wchłaniać się do organizmu również przez skórą (zwłaszcza uszkodzoną). W ostrych zatruciach doustnych, a także po wchłonięciu się boraksu przez skórą obserwuje si wymioty, biegunką, zaczerwienienie skóry, jej łuszczenie i tworzenie pęcherzy, żółtaczkę, skąpomocz lub bezmocz, sinicą i śpiączką poprzedzającą zgon. W obrazie klinicznym przewlekłego narażenia ludzi na działanie pyłu boraksu dominują objawy zaburzeń w obrębie układu oddechowego wynikające z jego działania drażniącego oraz objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego. DL50 dla szczurów przy podaniu doustnym wynosi 2660 + 6080 mg/kg. U zwierząt następstwem przewlekłego zatrucia boraksem drogą doustną są zmiany w układzie oddechowym, układzie rozrodczym oraz zmiany skórne Boraks działa cytotoksyczne. Zarówno w postaci oczyszczonej, jak i surowej rudy wykazywał cytotoksyczność dla komórek chomika chińskiego V79, C3H l OT 1/2 komórek myszy i diploidalnych fibroblastów napletka ludzkiego. Proponowana wartość NDS na poziomie 0,5 mg/m3 została wyprowadzona z wartości l mg/m3 ustalonej jako NOAEL dla pyłu boraksu u ludzi w warunkach ekspozycji przewlekłej. Wartość NDSCh ustalono na poziomie 2 mg/m3.

EN

The decahydrate form is white, odourless, and crystalline, slowly soluble in water. Borax is used in the manufacture of glazes and enamels, in cleaning compounds, for artificial ageing of wood, and for soldenng metals. It is also used as a preservative, both alone or with other anti-septics, against wood fungi; for fireproof fabrics and woods; and for preserving leather. A significant toxic property of borax is its acute irritative effect when in contact with the skin and mucous membranes of the eyes, nose, and other sites within the respiratory tract as well as CNS (central ncrvous syslem) dcpression. Taking account of ils irritativc properties, the Expert Group has recommended the value of 0.5 mg/m3, derived from the LOAEL of I mg/m3 (irritant to mucous membranę), as the MAC value, and 2 mg/m3 as MAC-STEL.

Słowa kluczowe

PL

boraks; narażenie zawodowe; wartość NDS; wartość NDSCh; działanie uczulające

EN

borax; occupational exposure; MAC (TWA) value; MAC (STEL) value; allergic action

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 1 (23)
• Strony: 135--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., tab.

Twórcy

autor

Miranowicz-Dzierżawska K.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

autor

Puchalska H.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• PIŚMIENNICTWO
• 1. Armstrong R.A, Neill P., Mossop R.T.: Asthma induced by ivory dust: a new occupational cause. Thorax, 1988, 43, 737-738.
• 2. Bogdanik T.: Toksykologia kliniczna. Warszawa, PZWL, 1988, 426-427.
• 3. Chemical Safety Data Sheets. Vol. 2. The Royal Society of Chemistry, Cambridge, 340-342.
• 4. Danysz A., Kleinrok Z.: Farmakologia. Warszawa, PZWL, 1987, 669.
• 5. Dixon R.L., Sherins R.]., Lee LP.: Assessment of Environmental Factors Affecting Male Fertility. Environmental Health Perspectives, 1970, vol. 30, 53-68.
• 6. Easterday O.D., Farr L.E.: Alteration of Borate Toxicity by D-Glucose. The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, 1961, 132, 392-398.
• 7. Ellenhorn M.J., Barceloux D.G.: Medical Toxicology. New York, Elsevier Science Publishing Company, 1988, 92 1-924.
• 8. Encyclopaedia of Chemical Technology. Vol. 2. The Interscience Encyclopaedia. New York, 1948, 604-622.
• 9. Encyclopaedia of Occupational Health and Safety. 3 ed. Vol. 1. Geneva, International Labour Office, 1983, 320.
• 10. Final report on the safety assessment of sodium borate and boric acid. J.Am.Coll. Toxicol., 1983, 87-125.
• 11. Garabrant D.H. i in.: Respiratory effects of borax dust. British Journal of Industrial Medicine, 1985, 42 (12), 83 1-837.
• 12. Gleason M.N. i in.: Clinical Toxicology Commercial Products. 3 ed. Baltimore, The Williams & Wilkins Co., 1969, 46-47.
• 13. Gordon A.S., Prichard J.S., Freedman M.H.: Seizure disorders and anemia associated with chronic borax intoxication. Canadian Medical Association Journal, 1973, 108, 3, 719-724.
• 14. Hu x. i in.: Dose related acute irritant symptom responses to occupational exposure to sodium borate dusts. British Journal of Industrial Medicine, 1992, 49, 706-7 13.
• 15. ILO-CIS Chemical Databases. 1994. International Occupational Safety and Health Information Centre.
• 16. Kolditz L.: Chemia nieorganiczna. Warszawa, PWN, 1994, 354-355.
• 17. Krzemińska A., Styczyńska B.: Działanie permetryny oraz boraksu w trutkach pokarmowych na wybrane owady o znaczeniu sanitarnym. Roczniki PZH, 1984, 35, 283-287.
• 18. Landolph J.R.: Cytotoxicity and negligible genotoxicity of borax and borax ores to cultured mammalian cells. Am. J. Ind. Med., 1985, 7 (1), 31-43.
• 19. Occupational Exposure Limits for Airborne Toxic Substances. 3 ed. Geneva, International Labour Office, 1991.
• 20. Patty’s Industrial Hygiene and Toxicology. 3 ed. Vol. 2b, New York, Wiley-Interscience, 1981, 3057-3059.
• 21. Pawlaczyk E.: Chemia leków. Warszawa, PZWL, 1986, 480.
• 22. Potter C., Joseph S.: A case of borax poisoning. Bram, 1921, 5, 378.
• 23. Rastogi S.K. i in.: Long-term effects of soldering fumes upon respiratory symptoms and pulmonary function. Annales of Occupational Hygiene, 1991, 35, 299-307.
• 24. Richardson M.L., Gangolli S.: The Dictionary of Substances and their Effects. Vol. 7. Cambridge, Royal Society of Chemistry, 1994, 64-66.
• 25. RTECS (Registry of Toxic Effects of Chemical Substances). Cincinnati, Ohio, National Institute for Occupational Safety and Health, 1994.
• 26. Sax N.J., Lewis R.J.: Dangerous Properties of Industrial Materials. 7 ed. New York, Van Nostrand Reinhold, 1989, 3049.
• 27. Seńczuk W. i in.: Toksykologia. Wyd. 2. Warszawa, PZWL, 1994, 389-390.
• 28. Settimi L., Elovaara E., Savolainen H.: Effects of Extended Peroral Borate Ingestionon Rat Liver and Brain. Toxicology Letters, 1982, 10, 219-223.
• 29. Sopova i in.: Cytogenetical and morphological effect of general toxicity caused with different concentrations of boron. Mutation Research, 1981, 85, 229.
• 30. Tan T.G.: Occupational toxic alopecia due to borax. Acta Dermatovener. 1970, 50, 55-58.
• 31. Thienes C. L., Haley T.J.: Clinical Toxicology. 5 ed. Philadelphia, Lea & Febiger, 1972, 201.
• 32. Weir R.J., Fisher R.S.: Toxicologic Studies on Borax and Boric Acid. Toxicology and Applied Pharmacology, 1972, 23, 35 1-364.