Rola Straży Granicznej w systemie bezpieczeństwa polski

• Autorzy: Ilnicki Marek

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.7549

Warianty tytułu

EN

The role of the border guard in polish security system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

„Straż Graniczna jest jednolitą, umundurowaną i uzbrojoną formacją przeznaczoną do ochrony granicy państwowej, kontroli ruchu granicznego oraz zapobiegania i przeciwdziałania nielegalnej migracji”1. Tak syntetyczne określenie celu powołania tej formacji nie odzwierciedla rzeczywistego zakresu wykorzystania Straży Granicznej (SG) w systemie bezpieczeństwa Polski. Celem artykułu jest przedstawienie faktycznej roli SG w realizowanej współcześnie polityce bezpieczeństwa państwa. W oparciu o nałożone na nią ustawowe zadania, kompetencje jej funkcjonariuszy i możliwości wykonawcze, wykazujące spójność i logiczną współzależność, dokonano sumarycznego zestawienia przydatności zasobów Straży Granicznej w zapewnieniu bezpieczeństwa Polski w czasie pokoju. W efekcie przeprowadzonych badań potwierdzono znaczący praktyczny udział SG w potencjale ochronnym państwa, który plasuje tę formację wśród trzech najbardziej zaangażowanych podmiotów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego odpowiedzialnych za przeciwdziałanie pozamilitarnym zagrożeniom.

EN

"The Border Guard is a uniform, uniformed and armed formation designed to protect the state border, control border traffic as well as prevent and counteract illegal migration" (Act from October 12, 1990 on the Border Guard, as amended). Such a synthetically defined purpose of establishing this formation does not reflect the actual scope of the Border Guard use in the Polish security system. The aim of the article is to present the actual role of the Border Guard in contemporary state security policy. Based on the statutory tasks that are imposed on it, the competences of its officers and the executive capabilities, showing consistency and logical interdependence, a summary of the usefulness of the Border Guard resources in ensuring Poland's security in peacetime was made. As a result of the conducted research, a significant, practical contribution of the Border Guard to the state's protection potential was confirmed, placing this formation amongst the three most involved entities of the internal security system, responsible for counteracting beyond military threats.

Słowa kluczowe

PL

system bezpieczeństwa wewnętrznego; zabezpieczenie granicy państwowej; sytuacja nadzwyczajna; służba graniczna

EN

internal security system; state border protection; emergency situation; border service

• Wydawca: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte
• Czasopismo: Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego
• Rocznik: 2024
• Tom: R. XVIII
• Strony: 1121--1142
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Ilnicki Marek

• University of Gdańsk, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8886-6938

Bibliografia

• 1. Bugajski D., Mrozowska A. (2022). Regulacje prawne dotyczące użycia Sił Morskich RP w sytuacjach nadzwyczajnych, [w:] Zasady użycia Sił Morskich RP w sytuacjach nadzwyczajnych w pokojowych warunkach funkcjonowania państwa, (red.) M. Ilnicki, A. Makowski, A. Mrozowska, Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego.
• 2. Ilnicki M. (2017). Koncepcja konsolidacji służb granicznych uzasadniona zewnętrznymi zagrożeniami bezpieczeństwa Polski, [w:] W trosce o bezpieczne jutro. Reminiscencje i zamierzenia, (red.) S. Niedźwiecki, N. Starik.
• 3. Ilnicki M., Kupiński J. (2022). Ocena ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych na tle zidentyfikowanych i prognozowanych negatywnych zdarzeń niemilitarnych w kontekście bezpieczeństwa morskiego państwa, [w:] Zasady użycia Sił Morskich RP w sytuacjach nadzwyczajnych w pokojowych warunkach funkcjonowania państwa, (red.) M. Ilnicki, A. Makowski, A. Mrozowska, Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego.
• 4. Straż Graniczna. Informacja statystyczna za I kwartał 2022 r., Warszawa, kwiecień 2022.
• 5. Wiśniewski B., Jakubczak R. (red.) (2015). System ochrony granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej. Stan obecny i prognozy na przyszłość.
• 6. Wystąpienie Prezydenta RP w dniu 14 maja 2021 r. na uroczystości z okazji Święta Straży Granicznej w Warszawie, www. prezydent.pl.
• 7. Konwencja Narodów Zjednoczonych z dnia 10 grudnia 1982 r. o prawie morza, Dz. U. z 2002 r. nr 59, poz. 543.
• 8. Ustawa z dnia 12 października 1990 roku o Straży Granicznej, Dz. U. z 2022 r., poz. 1061, z późn. zm.
• 9. Ustawa z dnia 12 października 1990 roku o ochronie granicy państwowej, Dz. U. z 2022 r., poz. 295.
• 10. Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, Dz. U. z 2021 r., poz. 2354, z późn. zm.
• 11. Ustawa z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, Dz. U. z 2022 r., poz. 457, z późn. zm.
• 12. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 roku Prawo lotnicze, Dz. U. z 2022 r., poz. 1235, z późn. zm.
• 13. Ustawa z dnia 24 maja 2013 roku o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, Dz. U. z 2022 r., poz. 1416, z późn. zm.
• 14. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, Dz. U. z 2022 r., poz. 135, z późn. zm.
• 15. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym, Dz. U. z 2022 r., poz. 261, z późn. zm.
• 16. Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej, Dz. U. z 2017 r., poz. 1897.
• 17. Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 roku o stanie wyjątkowym, Dz. U. z 2017 r., poz. 1928.
• 18. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 roku o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 2022 r., poz. 2091.
• 19. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji, Dz. U. z 2021 r., poz. 1882, z późn. zm.
• 20. Ustawa z dnia 9 maja 2018 roku o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera, Dz. U. z 2022 r., poz. 1441.
• 21. Ustawa z dnia 4 września 2008 roku o ochronie żeglugi i portów morskich, Dz. U. z 2019 r., poz. 692.
• 22. Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o działaniach antyterrorystycznych, Dz. U. z 2021 r., poz. 2234, z późn. zm.
• 23. Ustawa z dnia 16 listopada 2016 roku o Krajowej Administracji Skarbowej, Dz. U. z 2022 r., poz. 813, z późn. zm.
• 24. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 grudnia 2005 roku w sprawie wart ochronnych pełnionych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej na pokładzie statku powietrznego, Dz. U. z 2017 r., poz. 2108.
• 25. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 grudnia 2020 r. w sprawie Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego, Dz. U. z 2021 r., poz. 17.
• 26. Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 4 października 2017 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie upoważnienia innych organów administracji rządowej do wykonywania niektórych zadań organów celnych, Dz. U. z 2017r., poz. 1963.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).