Fenomen „sali o 24 słupach”. Reinterpretacja reliktów romańskiego palatium na Wzgórzu Wawelskim

• Autorzy: Stala K.

Warianty tytułu

EN

Phenomenon of “the hall with 24 pillars”. Reinterpretation of relics of the Romanesque palatium on the Wawel Hill

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule podjęto polemikę z utrwaloną w literaturze naukowej rekonstrukcją palatium wawelskiego jako „sali o 24 słupach”, która w tej wersji nie znajduje analogii wśród budynków palatialnych średniowiecznej Europy, stanowiąc ewenement architektoniczny. Autorka analizując dotychczasowy stan badań nad obiektem oraz zachowane relikty murów przedstawia alternatywną propozycję wizualizacji badanego obiektu. Wersja zaproponowana przez autorkę wpisuje się w cykl budowli pałacowych wczesnego średniowiecza, zarówno w kontekście rozwiązań piastowskich, jak też przykładów cesarskich pfalzów, do których budowla ta nawiązuje w wyraźny sposób.

EN

The article is a polemic with the consolidated in scientific literature reconstruction of the Wawel palatium as the “hall with 24 pillars” which, in this version, has no analogy among palatial buildings in medieval Europe, thus constituting an architectonic phenomenon. Having analysed the current state of research on the object, as well as the preserved relics of walls, the author presents an alternative visualization of the examined object. The version proposed by the author fits into the series of palatial buildings of the early medieval period, both in the context of the Piast solutions, and the examples of imperial ‘pfalzen’ to which that building clearly alludes.

Słowa kluczowe

PL

palatium; aula; kaplica pałacowa; rekonstrukcja; badania archeologiczne

EN

palatium; hall; palace chapel; reconstruction; archaeological research

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 33
• Strony: 32--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys.

Twórcy

autor

Stala K.

• Katedra Historii Architektury, Urbanistyki i Sztuki Powszechnej, Wydział Architektury Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1]. Z. Pianowski, Sedes regni principales. Wawel i inne rezydencje piastowskie do połowy XIII wieku na tle europejskim, Kraków 1994.
• [2]. A. Szyszko-Bohusz, Z historji romańskiego Wawelu, Rocznik Krakowski, Kraków 1923.
• [3]. T. Rodzińska-Chorąży, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków 2009.
• [4]. K. Żurowska, Rotunda Wawelska, Studium nad centralną architekturą epoki wczesnopiastowskiej, Studia do Dziejów Wawelu, t. III, Kraków 1968.
• [5]. Bober, Architektura Przedromańska i Romańska w Krakowie. Badania i Interpretacje, Rzeszów 2008.
• [6]. Z. Pianowski, Dziesiąty kościół wczesnośredniowieczny na Wawelu – kaplica pałacowa pod wezwaniem św. Gereona [w:] Ars sine scientia nihil est, Warszawa 1997
• [7]. J. Firlet, Z. Pianowski, Wyniki badań archeologicznych w rejonie katedry i pałacu królewskiego na Wawelu (1981-1994), Acta Archaeologica Waweliana, Tom II, 1998.
• [8]. Przemiany architektury rezydencji monarszej oraz katedry na Wawelu w świetle nowych badań, Kwartalnik Architektury I Urbanistyki, Tom XLIV, zeszyt 4, Wrocław 2000
• [9]. Tetrakonchos NMP (św. Feliksa i Adaukta) na Wawelu jako przykład dziedzictwa antycznego w architekturze wczesnośredniowiecznej. Problemy interpretacyjne, Wiadomości Konserwatorskie 21/2007
• [10]. T. Rodzińska-Chorąży, Wczesnopiastowski zespół pałacowy na Wzgórzu Zamkowym oraz rotunda prosta pod katedrą w Przemyślu w świetle ostatnich badań [w:] Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, Rzeszów 1996.
• [11]. G. Binding, Deutsche Königspfalzen von Karl dem Grossen bis Friedrich II (765-1240), Darmstadt 1996.