Fosforan trifenylu jako substancja stanowiąca bardzo duże zagrożenie

• Autorzy: Kondej Dorota

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2025.2.10

Warianty tytułu

EN

Triphenyl phosphate as a substance of very high concern

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Fosforan trifenylu został sklasyfikowany jako substancja stanowiąca bardzo duże zagrożenie i wpisany przez Europejską Agencję Chemikaliów (ECHA) na listę kandydacką substancji podlegających procedurze udzielania zezwoleń. Wiąże się to z nałożeniem na przedsiębiorstwa określonych obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia REACH. W artykule omówiono zastosowania fosforanu trifenylu, potencjalne źródła jego uwalniania do środowiska, oddziaływanie na człowieka i środowisko, konsekwencje umieszczenia na liście kandydackiej oraz skutki wynikające z wprowadzenia dla tej substancji nowej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia w środowisku pracy.

EN

Triphenyl phosphate has been classified as a substance of very high concern and included by the European Chemicals Agency (ECHA) on the candidate list of substances subject to the authorization procedure. The uses of triphenyl phosphate, the potential sources of its release into the environment, the effects on humans and the environment, the implications of being placed on the candidate list, and the implications of introducing a new value of the max. admissible concn. occupational exposure limit for the substance were discussed.

Słowa kluczowe

PL

substancja stanowiąca bardzo duże zagrożenie; lista kandydacka; rozporządzenie REACH; najwyższe dopuszczalne stężenie

EN

substances of very high concern; candidate list; REACH regulation; maximum admissible concentration

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 104, nr 2
• Strony: 275--279
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., tab.

Twórcy

autor

Kondej Dorota

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-9033-1273

Bibliografia

• [1] https://echa.europa.eu/pl/candidate-list-table, dostęp 15.11.2024 r.
• [2] Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/ EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE, Dz.U. UE 2006, L 396 ze zm.
• [3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, Dz.U. UE 2008, L 353 ze zm.
• [4] https://gestis-database.dguv.de/data?name=018550, dostęp 15.11.2024 r.
• [5] C. Olisah, J. B. Adams, Environ. Geochem. Health 2020, 42, 3481.
• [6] Y. Ma, W.A. Stubbings, R. Cline-Cole, S. Harrad, Environ. Pollut. 2021, 268, 115727.
• [7] J. Smuga, W. Wesołowski, M. Kucharska, PiMOŚP 2023, 2, 145.
• [8] A. de la Torre, I. Navarro, P. Sanz, M. de Los Ángeles Martínez, J. Hazard. Mater. 2020, 382, 121009.
• [9] M. Szparaga, S. Czerczak, M. Kupczewska-Dobecka, PiMOŚP 2023, 1, 91.
• [10] E. Bruchajzer, B. Frydrych, J. A. Szymańska, Med. Pr. Work Health Saf. 2015, 66, 235.
• [11] www.cir-safety.org/sites/default/files/tripho062018FR.pdf, dostęp 15.11.2024 r.
• [12] M. David, J. Seiber, Arch. Environ. Contam. Toxicol. 1999, 36, 235.
• [13] A. R. Reers, M. L. Eng, T. D. Williams, J. E. Elliott, M. E. Cox, T. V. Beischlag, J. Biochem. Mol. Toxicol. 2016, 30, 249.
• [14] Z. Hong, Y. Li, Xi. Deng, M. Chen, J. Pan, Z. Chen, X. Zhang, C. Wang, C. Qiu, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022, 241, 113778.
• [15] Z. Yan, X. Jin, D. Liu, Y. Hong, W. Liao, C. Feng, Y. Bai, Chemosphere 2021, 266, 128989.
• [16] N. R. Maddela, K. Venkateswarlu, M. Megharaj, Environ. Sci. Process. Impacts 2020, 22, 1809.
• [17] X. Liu, E. Folk 4th, Chemosphere 2021, 278, 130415.
• [18] Z. Chupeau, N. Bonvallot, F. Mercier, B. Le Bot, C. Chevrier, P. Glorennec, Int. J. Environ. Res. Public Health 2020, 17, 6713.
• [19] Z. Yan, C. Feng, K. M. Y. Leung, Y. Luo, J. Wang, X. Jin, F. Wu, J. Hazard. Mater. 2023, 445, 130517.
• [20] A. M. Saillenfait, S. Ndaw, A. Robert, J. P. Sabaté, Arch. Toxicol. 2018, 92, 2749.
• [21] M. Hou, Y. Shi, G. Na, Y. Cai, Environ. Int. 2021, 146, 106261.
• [22] L. Xiaoshan, K. Ji, K. Choi, Aquat. Toxicol. 2012, 114, 173.
• [23] H. Kojima, S. Takeuchi, N. Van den Eede, A. Covaci, Toxicol. Lett. 2016, 245, 31.
• [24] X. Ji, N. Li, M. Ma, K. Rao, Z. Wang, Sci. Total Environ. 2020, 727, 138484.
• [25] Q. Zhang, L. Meiya, X. Dong, C. Wang, C. Zhang, W. Liu, M. Zhao, Environ. Sci. Tech. 2014, 48, 6995.
• [26] B. V. Krivoshiev, F. Dardennea, A. Covacib, R. Blusta, S. J. Hussona, Toxicol. In Vitro 2016, 33, 153.
• [27] X. Liu, J. Dawoon, J. Areum, J. Kyunghee, M. Hyo-Bang, C. Kyungho, Environ. Toxicol. Chem. 2016, 35, 2288.
• [28] X. Liu, J. Kyunghee, J. Areum, M. Hyo-Bang, C. Kyungho, Aquat. Toxicol. 2013, 134, 104.
• [29] J. He, X. Yang, H. Liu, Sci. Total Environ. 2021, 756, 143986.
• [30] Y. Kawashima, Y. Onishi, N. Tatarazako, H. Yamamoto, M. Koshio, T. Oka, Y. Horie, H. Watanabe, T. Nakamoto, J. Yamamoto, H. Ishikawa, T. Satō, K. Yamazaki, T. Iguchi, J. Appl. Toxicol. 2021, 42, 750.
• [31] Y. Li, C. Wang, F. Zhao, S. Zhang, R. Chen, J. Hu, Environ. Sci. Technol. Lett. 2018, 5, 649.
• [32] R. Guan, N. Li, W. Wang, W. Liu, X. Li, C. Zhao, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022, 234, 113387.
• [33] X. Ji, N. Li, M. Ma, X. Li, K. Zhu, K. Rao, Z. Wang, J. Wang, Y. Fang, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022, 229, 113069.
• [34] C. Wang, H. Chen, H. Li, J. Yu, X. Wang, Y. Liu, Environ. Int. 2020, 143, 105946.
• [35] J. Yue, X. Sun, X. Duan, C. Sun, H. Chen, H. Sun, L. Zhang, Environ. Int. 2023, 172, 107749.
• [36] M. Wang, J. Xu, Z. Zhao, L. Gong, Y. Su, Z. Fang, P. Chen, Y. Liu, L. Zhang, F. Xu, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2023, 256, 114876.
• [37] Z. Hong, Y. Li, X. Deng, M. Chen, J. Pan, Z. Chen, X. Zhang, C. Wang, C. Qiu, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022, 241, 113778.
• [38] W. Zhang, G. Song, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022, 248, 114346.
• [39] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 czerwca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2024, poz. 1017.
• [40] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2024, poz. 1110.
• [41] PN-EN 482+A1:2016-01, Narażenie na stanowiskach pracy. Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).

2. Publikację opracowano na podstawie wyników VI etapu programu wieloletniego pn. „Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy”, finansowanego w zakresie zadań służb państwowych ze środków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (do 12 grudnia 2023 r. pod nazwą Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej): zadanie nr 5.ZS.04 pt. ,,Rozbudowa i rozwój bazy wiedzy CHEMPYŁ” ; koordynator programu: - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.