Filmowe portrety Stanisława Siedleckiego (1912-2002) na tle Svalbardu. Fragmenty wizualnej historii nauki

• Autorzy: Szymala Jacek , Rogatchevski Andrei

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.21.022.14183

Warianty tytułu

EN

Stanisław Siedlecki’s (1912-2002) Film portraits against the backdrop of Svalbard. Vignettes from the visual history of science

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article offers a new perspective on Stanisław Siedlecki’s biography through visual history, with a particular emphasis on film history. The connections between Siedlecki’s life and the cinema can be grouped in three sections: 1. films starring Siedlecki, 2. films by Siedlecki and 3. films about Siedlecki. The film Do Ziemi Torella (To Torell Land) represents the pre-war period; the post-war period is marked by Siedlecki’s collaboration with Jarosław Brzozowcki on the making of Skroplone Powietrze (Liquefied Air) and Wieliczka - both from 1946. In the International Geophysical Year 1957/1958, Siedlecki led the Polish polar expedition, during which the visual material was created. He appeared in all three ‘roles’ (as a co-writer, protagonist, and consultant) in Jarosław Brzozowski’s film W Zatoce Białych Niedźwiedzi (In the Polar Bear Bay). He consulted polar films until the early 1990s. There are also two film biographies (portraits) of Siedlecki by Wanda Rollna and Iwona Bartólewska. The analysis of this material has also shed new light on the visual narration of the Polish polar expeditions in the 20th century.

Słowa kluczowe

PL

Siedlecki Stanisław; Svalbard; film polski; northern

EN

Siedlecki Stanislaw; Svalbard; Polish film; northern

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 66, nr 3
• Strony: 123--142
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., fot.

Twórcy

autor

Szymala Jacek

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000-0002-8714-7114

autor

Rogatchevski Andrei

• UiT The Arctic University of Norway

• https://orcid.org/0000-0003-3326-8719

Bibliografia

• Ciesiulewicz T., Marynarka Wojenna 1945-1970, Gdańsk 1971.
• Dyboski R., Siedlecki M., Przyrodnik a humanista. Dialog, [w:] „Przegląd Współczesny” t. 60, 1937, s. 100-107.
• Fastgrodd i landet - livet i nord, b.m. 2017 (Svalbardminner, nr 50).
• Hendrykowski M., Dokument po wojnie. Lata 1945-1949, [w:] Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945-2014), red. M. Hendrykowska, Poznań 2018, s. 15-85.
• Hendrykowski M., Jarosław Brzozowski, [w:] (Nie)zapomniani dokumentaliści, red. K. Mąka-Malatyńska, J. Lemann-Zajiček, Łódź 2020, s. 13.
• Jahn A., Złączyła nas Grenlandia, [w:] Pamiątkowa księga przyjaźni. Stanisław Siedlecki, red. R.W. Schramm, Poznań 1992, s. 103-108.
• Köhler P., Polska wyprawa na Spitsbergen w 1934 roku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 60, 2015, nr 2, s. 117-140.
• Köhler P., Spuścizna Stanisława Siedleckiego (1912-2002) w zbiorach Zakładu Badań i Dokumentacji Polarnej im. Prof. Zdzisława Czeppego Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Krakowski Rocznik Archiwalny” t. 18, 2012, s. 157-165.
• Köhler P., Stanisław Siedlecki (1912-2002) - polarnik, taternik, geolog. Stulecie urodzin, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 58, 2013, nr 3, s. 61-80.
• Kostrubiec B., Ocalić od zapomnienia, jaworzniacy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=224 [dostęp 26.9.2020].
• Lubowicka A., Jak dołączyć do grona „państw kulturalnych”. Historia wizualna pierwszej polskiej ekspedycji arktycznej w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Okno na przeszłość. Szkice z historii wizualnej, t. 2, red. D. Skotarczak, J. Szymala, Kraków 2020, s. 35-70, DOI 10.12797/9788381382816.03.
• Łukowski M., Polski film przyrodniczy 1945-1986, Łódź 1987.
• MacKenzie S., Westerståhl A., The Polarities and Hybridities of Arctic Cinemas, [w:] The Oxford Handbook of Canadian Cinema, red. J. Marchessault, W. Straw, New York 2019, s. 1-2, DOI 10.1093/oxfordhb/9780190229108.013.8.mir.gdynia.pl/michal-siedlecki/ [dostęp 24.10.2020].
• Piltz W., Wieczorek L., Statek badawczy „Profesor Siedlecki”, „Budownictwo Okrętowe” 1973, nr 1, s. 4.
• Polonica arktyczne, „Gazeta Telewizyjna” nr 55, 6 III 1993 r.
• Radkiewicz M., Krakowska Prafilmówka 1945-1946, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu” 2020, nr 1, akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/pleograf/edukacja/21/krakowska-prafilmowka-1945-1946/711 [26.09.2020].
• repozytorium.fn.org.pl [dostęp 20.09.2020].
• Siedlecki S., Jak Ty kiedyś spotkasz kogoś w potrzebie…, „Biuletyn Polarny” 1995, nr 3, s. 53-64.
• Siedlecki S. Tre polakkers ferd over Spitsbergen fra sør til nord, [w:] Dramatikk på land og sjø, b.m. 2012, s. 48-60 (Svalbardminner, nr 45)
• Skowron S., Michał Siedlecki, [w:] „Wszechświat. Pismo Przyrodnicze” 1955, z. 8-9, s. 213-217.
• Skrzydło L., Z tamtej strony kamery. Czterdzieści lat minęło… w Wytwórni Filmów Oświatowych, Łódź 2008.
• Stefański K., Pływające laboratorium. Profesor Siedlecki, „Morze” 2017, sierpień, s. 78.
• Szupryczyński J., Pierwsza polska wyprawa polarna na Spitsbergen, „Przegląd Geograficzny” t. 87, 2015, nr 1, s. 167-178.
• Szymala J., Rogatchevski A., Svalbard w filmach polskich z lat 30. XX w., „Kwartalnik Filmowy” 2020, nr 112, s. 161-180.
• T., Polski film oświatowy, „Film” 1946, nr 2, s. 7.
• To Polakker filmer og skriver bok om Svalbard. Kort opphold i Tromsø før reisen nordover „Nordlys” 6 VI 1958 r.
• V. Polakkar krossar Svalbard på langs, „Norsk Tidend” 18 IX 1936 r.
• Video Studio Gdańsk, www.videostudio.com.pl/dorobek.html [dostęp 02.03.2021].
• Wejman M., O rysunkach prof. Michała Siedleckiego, [w:] „Wszechświat. Pismo Przyrodnicze” 1955, z. 8-9, s. 244.
• Węsławski J.M., Moskal W., Zajączkowski M., Kwaśniewski S., Jezierski J., Wiktor J., Wspomnienia o Profesorze Stanisławie Siedleckim, „Biuletyn Polarny” 2003, nr 11, s. 16-22.
• Wytwórnia Filmowa Wojska Polskiego Przedsiębiorstwo Państwowe „Film Polski”. Katalog produkcji 1943-1946, Łódź 1947.
• Zajiček E., Poza ekranem. Polska kinematografia w latach 1896-2005, Warszawa 2009.
• Zastawniak E., 80. Rocznica urodzin Profesora dr. inż. Krzysztofa Birkenmajera - wybitnego geologa, badacza regionów polarnych, „Przegląd Geologiczny” t. 57, 2009, nr 12, s. 1032-1036.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021)